Nie wszystkie alarmy smogowe funkcjonujące w naszym kraju są zrzeszone w Polskim Alarmie Smogowym. Niektóre z nich wolą iść własną drogą lub mają inny program, jeszcze inne nie spełniają wymagań zawartych w Deklaracji członkowskiej stawiającej kandydatom zasadnicze warunki. Jednak znakomita większość znalazła wspólny język i postanowiła połączyć siły w imię wspólnego marzenia, jakim jest czyste powietrze.

Polski Alarm Smogowy (dalej PAS) jest ruchem skupiającym oddolne inicjatywy antysmogowe z całej Polski. W jego skład wchodzą zarówno grupy nieformalne, jak i fundacje oraz stowarzyszenia zajmujące się poprawą jakości powietrza na swoim terenie. Założenie PAS miało miejsce w 2015 roku z inicjatywy Krakowskiego, Podhalańskiego i Dolnośląskiego Alarmu Smogowego. Sekretariat PAS prowadzony jest przez Krakowski Alarm Smogowy. Obecnie do grona PAS należy blisko 50 członków. Organizacja ciągle się jednak rozwija. Aktualny katalog członków wraz z ich wizytówkami można znaleźć tutaj.

Kandydaci na członków Polskiego Alarmu Smogowego trafiają do nas z różnych stron. Zwykle są to lokalne inicjatywy, które jakiś czas już działają, czasem są to pojedynczy mieszkańcy lub grupy, które dopiero zaczynają działać na rzecz poprawy jakości powietrza i szukają wsparcia. Zdarza się również tak, że to ludzie z PAS zwracają się do funkcjonującego już alarmu smogowego z propozycją połączenia sił. Rozwojowi PAS służą od niedawna m.in. takie projekty, jak Akademia Alarmów Smogowych, które mają na celu rozwój nowych i wzmocnienie istniejących inicjatyw antysmogowych. Warto zaznaczyć, że członkami PAS, oprócz organizacji, mogą być także grupy nieformalne, co znacznie upraszcza prowadzenie działań antysmogowych. Więcej na ten temat w artykule: „Kiedy alarm powinien założyć stowarzyszenie?”.

Warunki członkostwa

Wszyscy kandydaci na członków PAS są ściśle weryfikowani pod kilkoma względami. Przede wszystkim sprawdzane są intencje lokalnych działaczy. Chodzi o to, by uniknąć związków z osobami chcącymi wykorzystać przynależność do PAS dla swoich celów: biznesowych lub politycznych. Niestety temat ochrony powietrza bywa wykorzystywany przez polityków z różnych ugrupowań w celu zdobycia poparcia społecznego pomocnego przy wyborach lub przez przedsiębiorców – w celu stworzenia koniunktury pod sprzedaż określonych produktów. Członkowie PAS muszą być „czyści”, aby nie utracić wiarygodności oraz skuteczności. Wymóg apartyjności oraz braku związków z biznesem korzystającym na smogu lub wymianie źródła ciepła jest warunkiem zawartym w Zasadach Współpracy – dokumencie, który obok Deklaracji programowej jest podpisywany przez każdego z członków ruchu (więcej w artykule: „Neutralność – dlaczego warto?”). Kolejnym warunkiem członkostwa jest zgodność ideowo-strategiczna. Chodzi o to, by posiadać wspólne spojrzenie na problem i nie tracić czasu na spory wokół kwestii rudymentarnych. W tym aspekcie istotny jest przykładowo fakt, że PAS odcina się od promowania tzw. „palenia od góry”. Więcej na ten temat w artykule: „Ślepe zaułki działań antysmogowych”. W przypadku złamania którejś z fundamentalnych zasad PAS, alarm smogowy może zostać usunięty spośród członków, czemu towarzyszy wydanie oficjalnego oświadczenia na ten temat. Ma to służyć odcięciu się od działań niezgodnych z filozofią ruchu.

Korzyści z członkostwa

Członkowie PAS mogą liczyć na szereg korzyści. Główną zaletą dołączenia do społeczności PAS jest wymiana doświadczeń pomiędzy wszystkimi członkami. Służą temu cykliczne spotkania, warsztaty, webinary, a także forum PAS oraz grupa mailingowa. Wspomniane płaszczyzny są przestrzenią wymiany informacji, pomysłów, konsultacji problemów i wypracowywania wspólnego stanowiska, nieraz w toku burzliwych dyskusji. Dzięki wymianie wiedzy z bardziej doświadczonymi alarmami, „młode” alarmy smogowe mogą uniknąć „wyważania otwartych drzwi”. Mogą skorzystać z szablonów działań, które sprawdziły się w innych miejscowościach. Zyskują także dostęp do wypracowanych do tej pory materiałów informacyjnych oraz graficznych. Oprócz zdobycia wiedzy, a niekiedy także narzędzi do działań, lokalni aktywiści zyskują również poczucie bycia częścią większej całości, co niewątpliwie przekłada się na motywację do prowadzenia działań lokalnych. Fakt bycia członkiem PAS wiąże się też z podniesieniem prestiżu lokalnej inicjatywy, która w oczach lokalnych władz może urosnąć do rangi poważnego partnera. Lokalny alarm zyskuje logo „członek PAS” do używania w komunikacji wizualnej oraz adres mailowy na domenie @polskialarmsmogowy.pl, co ułatwia jego identyfikację z ogólnopolskim ruchem. Trzeba jednak pamiętać, że lokalne alarmy smogowe działają i występują w mediach pod własnym szyldem, o ile oczywiście nie zaszły inne ustalenia, np. w ramach kampanii ogólnopolskich. Kolejną sprawą jest uczestnictwo w ogólnopolskich lub regionalnych kampaniach PAS, jak np. pomiary przy użyciu profesjonalnego pyłomierza lub wykorzystanie obwoźnej instalacji oddychających „płuc”, które ciemnieją pod wpływem zanieczyszczeń powietrza.