Podczas seminarium w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii w dniu 13 czerwca 2018 r. przedstawiciele Krakowskiego Alarmu Smogowego zaprezentowali wnioski z najnowszego raportu „Domy ubóstwa. Warunki mieszkaniowe osób ubogich” przygotowanego przez KAS i firmę doradczą PwC.

W panelu dyskusyjnym wzięli udział: minister rodziny, pracu i polityki społecznej Elżbieta Rafalska, pełnomocnik PRM ds. programu "Czyste powietrze" Piotr Woźny, Anna Dworakowska i Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego oraz Piotr Lewandowski z Instytutu Badań Strukturalnych.

Aż 2/3 osób zgłoszonych do programu Szlachetna Paczka mieszka w domach jednorodzinnych, z czego 60% jest zupełnie nieocieplona. Zdecydowana większość zabudowań jednorodzinnych, bo aż 90%, jest ogrzewana za pomocą paliw stałych, węgla i drewna – wynika z raportu „Domy ubóstwa. Warunki mieszkaniowe osób ubogich” przygotowanego przez Krakowski Alarm Smogowy i firmę doradczą PwC. Jak podkreślają eksperci, walka z ubóstwem energetycznym jest jednym z ważniejszych elementów skutecznej strategii poprawy jakości powietrza w Polsce.

Krakowski Alarm Smogowy oraz firma doradcza PwC, we współpracy ze Stowarzyszeniem Wiosna, przeprowadziły badania stanu energetycznego domów beneficjentów programu Szlachetna Paczka. Objęło ono 705 lokali mieszkalnych z terenu województwa małopolskiego. W badaniach skupiono się na źródłach ciepła oraz stanie energetycznym budynków.

„Uzyskane wyniki pokazują, że znaczenie programów wspierających wymianę źródeł ciepła i termomodernizację budynków zamieszkiwanych przez osoby uboższe jest znacznie szersze niż poprawa jakości powietrza. Dzięki tym inwestycjom osoby te uzyskają dostęp do godnych warunków mieszkaniowych, np. ciepłej bieżącej wody, ścian wolnych od zagrzybienia czy odpowiednio dogrzanych pomieszczeń.” – mówi Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Tym, co najlepiej i najdobitniej obrazuje stan wielu budynków oraz lokali, w których mieszkają osoby ubogie, jest skala braku dostępu do ciepłej wody w kranie. W przypadku aż 27% domów jednorodzinnych brakuje centralnego systemu przygotowywania ciepłej wody – woda podgrzewana jest w garnkach przede wszystkim z wykorzystaniem pieców kaflowych lub kóz, a w budynkach podłączonych do sieci gazowej używa się w tym celu kuchenek gazowych. Dodatkowo, w aż 24% domów jednorodzinnych oraz 10% mieszkań w budownictwie wielorodzinnym głównym źródłem ciepła są stare piece kaflowe. Ich średni wiek to 40 lat.

„Analiza ubóstwa energetycznego rodzin z terenu Małopolski to pierwszy krok w kierunku rzeczywistego uświadomienia skali problemu i konieczności pracy u podstaw. Zły stan techniczny wielu budynków, nieodpowiedni rodzaj ogrzewania w domach czy brak środków na zmianę tego stanu rzeczy przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza. Opisanie zjawiska jest podstawą do opracowania konkretnego planu działania, w realizację którego powinny włączyć się wszystkie podmioty, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i centralnym, którym zależy na poprawie obecnej sytuacji” – mówi Bartosz Jasiołek, partner w PwC.

Dane zebrane w raporcie pokazują, że aż 59% badanych domów nie ma żadnego ocieplenia. Kolejne 14% ma ocieplone tylko niektóre ściany. Co trzecia ankietowana osoba, która mieszka w takim domu, skarżyła się na zimno. Nieco lepiej, ale wciąż źle, było w budynkach wielorodzinnych, gdzie na to samo skarżyło się 20 proc. pytanych.

„Z perspektywy walki z zanieczyszczeniem powietrza niezwykle istotny jest rodzaj i stan używanych urządzeń grzewczych. 90% domów jednorodzinnych, które były przedmiotem badania, jest ogrzewane piecami na paliwa stałe. W połowie takich domów był kocioł zasypowy na węgiel, tzw. kopciuch, którego średni wiek wynosił 13 lat. W 24% ciepło zapewnia piec kaflowy, który ma przeciętnie 40 (sic!) lat. Stare piece kaflowe da się znaleźć także w 10 proc. lokali w domach wielorodzinnych. Aby sytuacja uległa poprawie potrzebny jest kompleksowy, ogólnokrajowy program wsparcia dla osób uboższych w wymianie źródeł ciepła i ociepleniu budynków.” – dodaje Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Pełną wersję raportu oraz jego skrócona wersję można znaleźć TUTAJ

Polski Alarm Smogowy zakończył współpracę z Patrykiem Białasem, dotychczasowym liderem Katowickiego Alarmu Smogowego.

Powodem było zaangażowanie się w kampanię wyborczą Jarosława Makowskiego, który ubiega się o stanowisko prezydenta Katowic. Uznaliśmy, że jest to złamanie zasady apartyjności będącej podstawą naszego ruchu. Jest to zasada, którą traktujemy niezmiernie poważnie, ponieważ upolitycznienie walki o czyste powietrze uważamy za rzecz, która zagraża skuteczności naszych działań.

Patrykowi chcieliśmy bardzo podziękować za antysmogowe zaangażowanie i aktywne działania na rzecz czystego powietrza na Śląsku. Życzymy też wszystkiego dobrego na nowej drodze i mamy nadzieję, że będziemy mieli jeszcze okazję kiedyś współpracować.

Krakowski Alarm Smogowy zmierzył jakość powietrza, którym zimą oddychają mieszkańcy Wadowic. Stojąca w styczniu i lutym 2018 roku na placu Jana Pawła II stacja pomiarowa wykazała, że powietrze w tym mieście jest gorsze niż w odległym o 50 kilometrów Krakowie.

– Dla budowania świadomości społecznej problemu niezbędny jest dostęp do informacji na temat jakości powietrza w danej miejscowości. Wyniki badań ilościowych przeprowadzonych w Małopolsce wskazują, że świadomość ta jest znacznie niższa w mniejszych miastach i na wsiach niż w stolicy województwa. Wynika to między innymi z tego, że mieszkańcy mniejszych miejscowości nie mają dostępu do aparatury pomiarowej i po prostu nie wiedzą, jaka jest jakość powietrza w miejscu ich zamieszkania, a problem zanieczyszczenia powietrza kojarzą jedynie z Krakowem – napisali Damian Zięba i Anna Dworakowska w raporcie z przeprowadzonego badania.

Budowa świadomości wymaga prowadzenia pomiarów w różnych miejscowościach województwa. Dlatego Krakowski Alarm Smogowy od kilku lat sprawdza jakość powietrza tam, gdzie nie ma stacji państwowego monitoringu. Wadowice są jednym z takich miast. Stacja pomiarowa została tam zainstalowana 23 stycznia 2017 roku. Analiza wyników uzyskanych do 28 lutego 2018 roku pokazała, że jakość wadowickiego powietrza jest bardzo zła. Najbardziej obrazowe jest być może porównanie z Krakowem, gdzie – przynajmniej zimą – powietrze jest lepsze:

Wielokrotnie zarejestrowano przekroczenia norm pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu. Analiza wykazała też wyraźną korelację między niskimi temperaturami, a pogarszaniem się jakości powietrza, co wskazuje, że jego główną przyczyną jest niska emisja z domowych urządzeń grzewczych.

Wadowice miały dołączyć do miast, które dysponują stałą stacją monitoringu jakości powietrza. Jednak tak się nie stanie, ponieważ niedawno Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podjął decyzję o anulowaniu konkursu i wycofaniu dofinansowania na zakup stacji.

Badania przeprowadzono w ramach projektu "Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze" LIFE14 IPE PL 021/LIFE IP MAŁOPOLSKA.”

W 7 edycji nagród Polskiej Rady Biznesu Andrzej Guła, lider PAS, nominowany został w kategorii działalność społeczna. Rozdanie nagród odbyło się 21 maja 208 r.

Do nagrody w kategorii działalność społeczna został nominowany został ponadto Paweł Cywinski z Fundacji Chebem i Solą, prowadzący portal uchodzcy.info, Weronika Paszewska, fundatorka Akcji Demokracja, zaangażowana w tworzenie społeczeństwa obywatelskiego oraz został Bartosz Pilitowski, założyciel i lider Fundacji Court Watch Polska.

– Dożyliśmy czasów, kiedy chodzenie w masce na twarzy jest dowodem zdrowego rozsądku – powiedział Piotr Kraśko, zapowiadając Andrzeja Gułę, lidera Polskiego Alarmu Smogowego. – W Polsce twarz smogu to twarz małych miasteczek. Działamy w sposób apartyjny, przyjęliśmy założenie, że będziemy rozmawiać z każdym od prawej strony do lewej. Polski Alarm Smogowy jest ruchem społecznym, który powstał w jednym celu – by rozwiązać problem smogu.

Podczas uroczystej gali, która dobyła się 21 maja 2018 roku w warszawskim Ufficio Primo. Nagrodę PRB im. Jana Kulczyka DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNA został Bartosz Pilitowski, założyciel i lider Fundacji Court Watch Polska. Kapituła konkursu Nagrodą Specjalną PRB im. Jana Wejcherta uhonorowała ks. Adama Bonieckiego.

Nagrody Polskiej Rady Biznesu to najbardziej prestiżowe wyróżnienia przyznawane polskim przedsiębiorcom – zarówno biznesmenom, innowatorom, jak i działaczom społecznym. Spośród blisko 300 zgłoszonych z całej Polski w tym roku nominacji Kapituła Nagrody, w skład której wchodzą autorytety życia gospodarczego, naukowego, kulturalnego, a także członkowie rodzin Patronów Nagrodywyłoniła finalistów, a następnie laureatów. Wszyscy pozytywnie przeszli weryfikację firmy Euler Hermes, która jest Partnerem 7. edycji Nagrody PRB.

11 maja minęło 6 miesięcy od przyjęcia Uchwały Antysmogowej dla województwa mazowieckiego. Zapisy uchwały mówią o konieczności wymiany „kopciuchów” do końca 2022 roku. Okazuje się, że dzielnice Warszawy, poza nielicznymi wyjątkami, nie poinformowały mieszkańców o obowiązującym prawie.

Warszawa Bez Smogu, antysmogowa inicjatywa wchodząca w skład Polskiego Alarmu Smogowego zapytała urzędy dzielnicowe m.st. Warszawy, w jaki sposób poinformowały mieszkańców o konieczności wymiany kotłów na paliwa stałe, wymaganej przez uchwałę antysmogową.

Dzielnice Wawer i Włochy wykazały się największą skutecznością w informowaniu – wraz z decyzją o podatku od nieruchomości mieszkańcy tych dzielnic otrzymali oficjalny list o założeniach uchwały antysmogowej.

Sześć dzielnic przekazało informacje o uchwale w gazetkach lokalnych lub podczas spotkań z mieszkańcami (Białołęka, Bielany, Mokotów, Rembertów, Wawer, Włochy), dzielnica Ursus powiadamia mieszkańców podczas kontroli urzędników w domach. Nieskutecznie działa 8 dzielnic, które ograniczyły się jedynie do umieszczenia informacji na stronie internetowej.

Najgorzej wypadły dzielnice: Śródmieście, Ochota, Praga Południe i Praga Północ – nie podjęły one żadnych samodzielnych działań informacyjnych.

„Już od 1 lipca, zgodnie z uchwałą antysmogową dla Mazowsza, nie będzie można palić w piecach i kominkach m.in. wilgotnym drewnem – mówi Monika Daniluk z Warszawy Bez Smogu – do końca 2022 roku każdy posiadacz kopciucha musi wymienić kocioł na nowoczesne urządzenie grzewcze. Na razie nie widzimy, by dzielnice powiadomiły w należyty sposób mieszkańców o obowiązującym prawie” – dodaje.

„W roku wyborczym, gdy smog jest ważnym punktem w programach wyborczych wszystkich partii, widać brak determinacji w realizacji konkretnych działań – powiedział Piotr Siergiej z WBS – za 6 tygodni zakazane będzie palenie wilgotnym drewnem, a urzędnicy nie docierają z informacją o tym fakcie! Kominki i piece są w każdej dzielnicy, smog powróci za kilka miesięcy, a władze dzielnic będą twierdziły, że podejmują działania w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Moim zdaniem informowanie o uchwale antysmogowej, z wyjątkiem dwóch dzielnic, w ogóle nie jest skuteczne.”

Warszawa Bez Smogu apeluje do władz dzielnic o zmianę nastawienia, licząc że w nadchodzącym sezonie smogowym nie będzie w Warszawie właściciela kopciucha czy kominka nieświadomego obowiązującego go prawa.