Do wejścia w życie małopolskiej uchwały antysmogowej pozostało 579 dni. W gminach obwarzanka krakowskiego wciąż w użyciu jest 23 tysiące pozaklasowych kotłów opalanych węglem i drewnem. W zeszłym roku zlikwidowano ich zaledwie 2412. W takim tempie wdrożenie uchwały antysmogowej zajmie dziesięć lat. Polski Alarm Smogowy publikuje ranking pokazujący jak radzą sobie poszczególne podkrakowskie gminy w wymianie kopciuchów.

W zeszłym tygodniu Polski Alarm Smogowy (PAS) przystąpił do inicjatywy 600 dni dla czystego powietrza. To wspólna inicjatywa PAS, władz Krakowa oraz władz czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska. – W ramach tej inicjatywy zobowiązaliśmy się do prezentowania raz na kwartał postępów w walce ze smogiem w gminach obwarzanka krakowskiego – mówi Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego. Dziś Polski Alarm Smogowy prezentuje pierwszy, startowy, ranking obrazujący stan walki ze smogiem w gminach sąsiadujących z Krakowem.

– Jedno jest pewne, wymiana pozaklasowych kotłów idzie zbyt wolno. W takim tempie wdrożenie uchwały antysmogowej zajmie 10 lat, a zostało nam niecałe dwa lata. – mówi Andrzej Guła.

Spośród czternastu gmin obwarzanka krakowskiego najlepiej w walce ze smogiem w 2020 roku radziły sobie Kocmyrzów-Luborzyca oraz Skawina. W tych dwóch gminach wymieniono 34% wszystkich zlikwidowanych w zeszłym roku kopciuchów w metropolii krakowskiej. W Kocmyrzowie-Luborzycy (419), w Skawinie (413).

Najsłabiej wymiana kotłów idzie w Michałowicach, w których w 2020 zlikwidowano 72 kopciuchy i Biskupicach – 73.

Mimo, iż od dawna mówi się o konieczności inwentaryzacji domowych palenisk to jedynie w pięciu gminach stopień inwentaryzacji przekracza 90% (Skawina – 100%, Igołomia-Wawrzeńczyce – 99%, Michałowice – 97%, Kocmyrzów-Luborzyca – 96%, Zabierzów – 96%). Bardzo niski odsetek jest w Mogilanach, gdzie jak do tej pory zinwentaryzowano zaledwie – 39% źródeł ciepła i wymieniono zaledwie 95 kotłów.

Dane dotyczące postępów w wymianie kopciuchów oraz liczbie dni do wejścia w życie uchwały antysmogowej można znaleźć na stronie www.licznikkopciuchow.pl.

Do wejścia w życie uchwały antysmogowej na terenie całego województwa małopolskiego, poza Krakowem, pozostało niespełna 600 dni. Władze Krakowa, czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska oraz Polski Alarm Smogowy przystępują do wspólnej inicjatywy, której celem jest znaczące przyspieszenie wymiany starych źródeł ciepła i pełne wdrożenie uchwały antysmogowej, która zakazuje użytkowania pozaklasowych urządzeń spalających węgiel i drewno od 1 stycznia 2023 r.

Od 1 stycznia 2023 r. na terenie województwa małopolskiego nie będzie można już wykorzystywać źródeł ciepła niespełniających standardów emisyjnych. Do tego czasu w czternastu gminach Metropolii Krakowskiej należy wymienić 23 tys. starych palenisk na węgiel i drewno.

Wspólna inicjatywa Miasta Krakowa, 14 gmin zrzeszonych w metropolii krakowskiej oraz Polskiego Alarmu Smogowego ma na celu przypomnieć wszystkim, którzy jeszcze nie dostosowali się do wymogów uchwały antysmogowej, iż mają na to niespełna 600 dni. Za naruszenie przepisów uchwały grozi mandat do 500 złotych bądź grzywna nałożona przez sąd do 5000 złotych.

Gminy przystępujące do inicjatywy deklarują pełną determinację, żeby do 1 stycznia 2023 r. wszystkie pozaklasowe źródła zniknęły z obwarzanka krakowskiego. W tym celu będą prowadziły intensywne działania informujące o uchwale antysmogowej, wspierające mieszkańców w pozyskaniu dotacji na wymianę starych źródeł ciepła i termomodernizację domów, a także informować będą o konsekwencjach grożących za niedostosowanie się do przepisów antysmogowych.

Większość gmin obwarzanka krakowskiego przeprowadziła już inwentaryzację urządzeń grzewczych –Inwentaryzacja pokazała nam, że w naszej gminie do wymiany jest 650 pozaklasowych kotłów – mówi Krzysztof Wołos, wójt gminy Wielka Wieś. W ostatnich latach zbudowaliśmy zespół ekodoradców, który pomaga ludziom w pozyskaniu dotacji na nowe urządzenia grzewcze i docieplenie domu. Dzięki ich działaniom świadomość konieczności wymiany starych pieców wśród mieszkańców znacząco wzrosła i jestem przekonany, że do wejścia w życie uchwały antysmogowej uda się wymienić pozaklasowe kotły – dodaje wójt Wołos.

– Jesteśmy przygotowani i zdeterminowani, żeby zlikwidować wszystkie pozaklasowe kotły do końca 2022 r. – mówi z kolei zastępca burmistrza Skawiny Tomasz Ożóg. Jak dodaje w Skawinie do likwidacji pozostało jeszcze około dwa tysiące pozaklasowych urządzeń. Miasto planuje wymianę tysiąca kopciuchów w tym roku, a kolejny tysiąc zaplanowano na 2022 rok.

Kraków wdrożył już uchwałę antysmogową od 1 września 2019 r. Na terenie miasta obowiązuje całkowity zakaz palenia węglem i drewnem. Efekty uchwały są już odczuwalne, na co wskazują ostatnie badania naukowców z AGH. Jednak do pełnej poprawy jakości powietrza potrzebne jest również ograniczenie napływu zanieczyszczeń z gmin sąsiednich – Dobra jakość powietrza w gminach ościennych jest ważna zarówno dla ich mieszkańców, jak i mieszkańców Krakowa. Dlatego też zdecydowaliśmy się wesprzeć działania naszych sąsiadów w walce o czyste powietrze – mówi prezydent Jacek Majchrowski.

Na działania wspierające wymianę kotłów i obsługę mieszkańców miasto planuje przeznaczyć 30 tys. zł dla każdej gminy, która przystępuje do inicjatywy. Kwota ta może wesprzeć funkcjonowanie punktów obsługi beneficjenta, które funkcjonują już we wszystkich gminach Metropolii Krakowskiej lub zostać wykorzystana na inne działania przyspieszające wymianę starych źródeł ciepła.

Polski Alarm Smogowy w ramach inicjatywy uruchomił licznik odliczający dni do wejścia w życie uchwały na terenie województwa małopolskiego oraz wskazujący liczbę urządzeń, jakie pozostały do wymiany w obwarzanku krakowskim. – Cieszymy się, że wszystkie gminy obwarzanka krakowskiego zadeklarowały pełną determinację we wdrożeniu uchwały antysmogowej do końca 2022 roku. Cieszy nas również to, że informacje o postępach będą kwartalnie przekazywane opinii publicznej – mówi Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Licznik dostępny na stronie www.krakowskialarmsmogowy.pl wkrótce pojawi się na stronach partnerów projektu. Jest on również dostępny na stronie www.licznikkopciuchow.pl oraz wyświetlany na tablicach informujących o jakości powietrza w trzech lokalizacjach w Krakowie. Tablice powstały w ramach budżetu obywatelskiego.

Badanie opinii przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pokazało jak pandemia zmieniła zachowania transportowe mieszkańców Warszawy i jak kształtują się ich poglądy na sposób, w jaki chcą przemieszczać się po mieście. Mimo krótkiego spadku popularności autobusów i tramwajów, warszawiacy wciąż domagają się większej ilości buspasów, uspokojenia ruchu poprzez strefy Tempo30 i deklarują coraz częstszą przesiadkę na rower. PAS postuluje jak najszybszą rozbudowę sieci buspasów w stolicy.

Podczas pandemii rezygnowaliśmy z jazdy komunikacją zbiorową przesiadając się do samochodów lub rowerów – dowodzi badanie Polskiego Alarmu Smogowego. Ale – jak się okazuje – ta zmiana zachowania ma krótkotrwały charakter. Aż 78% respondentów deklaruje, że po pandemii będzie częściej lub w takim samym stopniu korzystać z komunikacji zbiorowej, a 53% kierowców gotowych jest ograniczyć użytkowanie samochodu na korzyść autobusu, tramwaju, metra czy roweru.

Aż 84% warszawiaków uważa, że transport samochodowy ma bezpośredni związek z jakością powietrza w mieście, a 48% widzi związek pomiędzy smogiem i COVID-19.

Wysokie poparcie znajdują rozwiązania popularne w metropoliach Unii Europejskiej. Pomysł zmiany części pasów drogowych na buspasy popiera 68% badanych, a zakaz wjazdu starych samochodów z silnikiem diesla do centrów miast – 62% respondentów. Największe obiekcje budzi zwiększenie opłat za parkowanie w centrach miast. Przeciwnych podwyżkom jest ponad 56% badanych, popiera je natomiast 35% warszawiaków. Także strefy Tempo30 na osiedlach to pomysł, który spodobał się warszawiakom. Za bardzo ważny, lub raczej ważny uważa go 67% badanych. Mieszkańcy stolicy nie wahali się przy wyborze między zainwestowaniem w nową linię tramwajową (poparcie 60% ), a częstszymi kursami autobusów (30%).

Okazało się, że mieszkańcy stolicy mają dużo bardziej progresywne poglądy niż te, które prezentują lokalne władze – mówi Bartosz Piłat, ekspert Polskiego Alarmu Smogowego. Pora by włodarze miasta wsłuchali się w głos swoich wyborców, którzy oczekują konkretnych rozwiązań i są gotowi przesiąść się do punktualnej i łatwej w użytkowaniu komunikacji publicznej. Mieszkańcy Warszawy są gotowi ograniczyć korzystanie z samochodów i czas by zarząd miasta wreszcie to dostrzegł. Dlatego proponujemy miastu jak najszybsze wprowadzenia sieci buspasów, które usprawnią komunikację publiczną. Chcemy by pierwsze z nich powstały już za kilka miesięcy. Jest to możliwe zarówno pod względem organizacyjnym jak i technicznym.

Z badania opinii wynika, że Warszawiacy chętnie przesiądą się do komunikacji publicznej, ale oczekują bezpośrednich połączeń (78%), mniejszego tłoku (77%) oraz i punktualnych i szybkich połączeń (72%). Jednocześnie połowa mieszkańców Warszawy wymienia korki jako najpoważniejszych problem komunikacyjny miasta. Mieszkańcy Warszawy krytykują niepunktualność, brak bezpośrednich połączeń, konieczność wielu przesiadek, zbyt rzadko rozmieszczone przystanki oraz brak pokrycia siatką połączeń szybko rozrastającego się miasta.

Badania zachowań transportowych mieszkańców Warszawy przeprowadził CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej w Krakowie w terminie od stycznia 2021 r. do lutego 2021 r. W badaniu udział wzięła losowo wybrana próba 600 dorosłych z Warszawy.

W załączeniu przesyłamy raport z badań ze szczegółowymi wynikami oraz mapę proponowanych buspasów.

Raport można pobrać TUTAJ