Facebook Twitter
Strona główna Blog Strona 2

Jaka przyszłość terenów Kombinatu? 12 rekomendacji dla władz Krakowa [RAPORT]

Tak dla rozwoju Kombinatu w Nowej Hucie, ale nie kosztem czystego powietrza i miejsc pracy – to główny wniosek z raportu Krakowskiego Alarmu Smogowego, który podsumował rok działań wokół przyszłości tego terenu. Raportowi towarzyszy 12 rekomendacji dla władz miasta, nad którymi przez ostatni rok pracowali eksperci i sami mieszkańcy.

  • Rozmowy o przyszłości przemysłowego obszaru Nowej Huty wywołał pomysł utworzenia tam Strefy Przemysłowej, nazywanej “strefą brudnego przemysłu”. W ciągu ostatniego roku władze Krakowa jednoznacznie zadeklarowały, że ostatecznie taka strefa nie powstanie. Taka sama deklaracja padła ze strony przedstawicieli firmy Arcelor Mittal.
  • Krakowski Alarm Smogowy policzył, że znajdujące się na terenie Kombinatu zakłady przemysłowe mogą produkować rocznie taką ilość szkodliwego pyłu PM10, która odpowiada emisji z 4711 kopciuchów. Szczegółowe wartości można sprawdzić na przygotowanej przez KAS, ogólnodostępnej mapie.
  • Efektem rocznej pracy jest 12 konkretnych rekomendacji dla władz Krakowa. Wśród nich m.in.:kontynuacja dialogu w formie konsultacji społecznych, rozwój monitoringu wizyjnego, dzięki któremu mieszkańcy zyskają większą kontrolę nad terenem, badania gruntu czy rozwój innowacyjnego i czystego przemysłu.

Wiele spotkań, badania opinii publicznej, dwie debaty z udziałem mieszkańców, prezydenta Aleksandra Miszalskiego, wiceprezydenta Łukasza Sęka i przedstawicieli firmy Arcelor Mittal  – tak wyglądał ostatni rok dyskusji nad przyszłością terenów nowohuckiego Kombinatu, którą zainicjował Krakowski Alarm Smogowy. Okazało się, że aż 81% nowohucian poparło pomysł nowoczesnego i niskoemisyjnego przemysłu sprzeciwiając się jednocześnie utworzeniu Strefy Przemysłowej. 

Dlaczego taka strefa byłaby groźna dla Krakowa?
Jej utworzenie stanowi zagrożenie dla jakości powietrza, którym oddychają mieszkańcy Krakowa. Firmy funkcjonujące w takiej strefie nie muszą przestrzegać standardów dotyczących ochrony środowiska, w tym ochrony powietrza. Wszystko wskazuje na to, że w Nowej Hucie nie powstanie jednak Strefa Przemysłowa. Na skutek konsultacji społecznych i nacisku mieszkańców udało się doprowadzić do sytuacji, w której zarówno krakowski magistrat i firmy działające na terenie Kombinatu nie są zainteresowani pracami nad utworzeniem takiej strefy. 

Mimo, że w ostatnich kilku latach wartości pyłów z nowohuckiego kombinatu spadły, to mieszkańców wciąż niepokoi uprawnienie do produkcji pyłu odpowiadającej 4 700 „kopciuchom” -Zdajemy sobie sprawę, że są to wartości maksymalne, które mogłyby wystąpić, gdyby 47 instalacji funkcjonowało w pełnym wymiarze. Ze względu na fakt zatrzymania wielkiego pieca i koksowni, obserwujemy spadek wartości pyłów produkowanych przez zakłady w ostatnich latach. Jednak gdyby powstała tu Strefa Przemysłowa istnieje duże ryzyko, że mogłoby być tak źle jak kilka lat temu, a nawet gorzej  – tłumaczy Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. 

Jednocześnie z konsultacjami przeprowadzono badania opinii publicznej mieszkańców Nowej Huty, z których wynika, że aż 75% respondentów stanowczo odrzuca pomysł utworzenia na terenach Kombinatu Strefy Przemysłowej. Zdaniem mieszkańców, taka decyzja podważyłaby lata wysiłków Krakowa w walce o czystsze powietrze i mogłaby ponownie narazić ich zdrowie na ryzyko. 

– Powstrzymanie pomysłu tworzenia Strefy Przemysłowej to spory sukces, wynikający z podjętego dialogu społecznego – komentuje Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego – zawdzięczamy go mieszkańcom Nowej Huty, którzy aktywnie uczestniczyli w organizowanych przez nas debatach. Dzięki tym spotkaniom, w porozumieniu z nowohucianami i naukowcami opracowaliśmy zestaw rekomendacji dla terenu Kombinatu. 

– Okazało się, że mieszkańcy Huty wspierają usługowo-przemysłowy charakter tego terenu, oczekując czystego i ekologicznego biznesu zapewniającego miejsca pracy. Aby wzmocnić aspekt obywatelskiego nadzoru opracowaliśmy interaktywną mapę zanieczyszczeń emitowanych przez firmy działające na terenie Kombinatu – dodaje Martyna Jabłońska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. 

W oparciu o konsultacje Krakowski Alarm Smogowy opublikował raport wskazujący na rekomendowane działania pożądane i oczekiwane przez mieszkańców Nowej Huty. Głównym postulatem jest prawne wyłączenie opcji powstania Strefy Przemysłowej. Taki zapis powinien pojawić się w ramach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, aby zapobiec powrotowi „brudnego przemysłu”. Wśród rekomendacji znalazło się również utworzenie zespołu eksperckiego z udziałem przedstawicieli miasta, firm przemysłowych, naukowców oraz społeczności lokalnej, w celu opracowania szczegółowych strategii transformacji. Konieczne jest również uruchomienie monitoringu środowiskowego oraz wprowadzenie systemu wizyjnego, umożliwiającego mieszkańcom kontrolę działań przemysłowych.

Transformacja Kombinatu w Nowej Hucie jest nie tylko lokalnym wyzwaniem, ale także szansą na stworzenie modelowego projektu niskoemisyjnego przemysłu. Zgodnie z założeniami, teren ten może łączyć funkcje przemysłowe, rekreacyjne i kulturalne, stając się symbolem nowoczesnego Krakowa, który dba o środowisko i potrzeby swoich mieszkańców.

– Projekt nowego zagospodarowania terenów Kombinatu powinien łączyć technologie czystego przemysłu z przestrzenią rekreacyjną i usługową, zachowując jednocześnie unikalną tożsamość Nowej Huty – podsumowuje Joanna Urbaniec – mieszkanka Nowej Huty, jednocześnie zaangażowana w działania Krakowskiego Alarmu Smogowego. 

Pełna lista rekomendacji:

  1. 1. Konsultacje społeczne i kampanie informacyjne: Należy kontynuować dialog z mieszkańcami, szczególnie w przypadku propozycji wymagających społecznego poparcia, takich jak utworzenie centrum badawczo-rozwojowego lub rozwój SMR (małe reaktory atomowe).
  2. 2. Monitoring wizyjny – stworzenie systemu dającego mieszkańcom możliwość monitorowania co dzieje się na terenie Kombinatu i w przypadku wystąpienia nieprawidłowości zgłoszenia tego faktu do odpowiednich służb.
  3. 3. Wyłączenie opcji tworzenia Strefy Przemysłowej z Planu Zagospodarowania Przestrzennego – Propozycja ta jest konieczna dla ochrony zdrowia i komfortu życia mieszkańców.
  4. 4. Powołanie zespołu eksperckiego, w skład którego wchodziliby przedstawiciele Miasta Kraków, przedstawiciele firm znajdujących się na terenie Kombinatu, naukowcy i eksperci ds. ochrony powietrza i środowiska, organizacje pozarządowe oraz mieszkańcy, który zająłby się tematem transformacji zakładów na terenie Kombinatu w perspektywie długoterminowej.
  5. 5. Monitoring środowiskowy i zdrowotny – Zapewnienie regularnych badań jakości powietrza, gleby i wody oraz wpływu działalności przemysłowej na zdrowie mieszkańców będzie kluczowe dla budowania zaufania społecznego.
  6. 6. Rozwój niskoemisyjnego przemysłu: Zakłady przemysłowe powinny spełniać rygorystyczne normy środowiskowe, by zapewnić wysoki poziom życia w Nowej Hucie i jednocześnie zwiększyć jej potencjał gospodarczy.
  7. 7. Inkubatory dla start-upów – Wspieranie innowacyjnych firm technologicznych i badawczo-rozwojowych, które mogą stworzyć nowe miejsca pracy dla lokalnej społeczności.
  8. 8. Wielofunkcyjna przestrzeń dla mieszkańców: Plan zagospodarowania przestrzennego powinien uwzględniać stworzenie przestrzeni usługowej i rekreacyjnej (np. centrum konferencyjno-targowe, infrastruktura dla rozrywki i sportu), wspierając długoterminowy rozwój dzielnicy, a także przestrzeń dla edukacji i kultury – centrum nauki lub muzeum przemysłu przyciągną turystów i lokalnych mieszkańców, wspierając edukację i rozwój lokalnej tożsamości.
  9. 9. Podtrzymanie tożsamości dzielnicy: Planując nowe funkcje terenów Kombinatu, warto zadbać o to, aby były one zgodne z duchem Nowej Huty – dzielnicy z bogatą historią, unikalnym urbanistycznym układem i silnym poczuciem lokalnej tożsamości mieszkańców.
  10. 10. Stworzenie warunków dla rozwoju niskoemisyjnego przemysłu – Inwestorzy powinni spełniać surowe normy środowiskowe, co pozwoli na utrzymanie wysokiej jakości życia w Nowej Hucie.
  11. 11. Ustalenie prawnej odpowiedzialności za remediację terenów poprzemysłowych – należy ustalić odpowiedzialność prawno- finansową w zakresie remediacji gruntów. 
  12. 12. Zielona infrastruktura – Inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak fotowoltaika czy infrastruktura wodorowa, pozwolą na zasilenie przemysłu niskoemisyjnymi źródłami.

VIII edycja programu Nasze Powietrze rozstrzygnięta

Publikujemy listę projektów, które będą realizowane w ramach VIII edycji programu Nasze Powietrze.

Gratulujemy i życzymy powodzenia wszystkim Realizatorom i Realizatorkom! W najbliższym czasie skontaktujemy się z każdym wnioskodawcą, aby omówić dalsze szczegóły dotyczące przygotowania do realizacji projektów.

Nasze Powietrze 2024 – lista rankingowa dofinansowanych projektów (PDF) – TUTAJ

Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera Tuska o przywrócenie programu Czyste Powietrze

Wstrzymanie naboru do Programu Czyste Powietrze bez uprzedzenia i żadnego okresu dostosowania, to przejaw urzędniczej niekompetencji i arogancji – komentuje decyzję NFOŚiGW Polski Alarm Smogowy. Decyzja funduszu pozostawiła tysiące gospodarstw domowych, które wykonały remont domu i kotłowni, a nie zdążyły złożyć wniosku, bez obiecanego wsparcia. Zdaniem PAS takie decyzje podważają zaufanie obywateli do instytucji publicznych. PAS zaapelował do premiera Donalda Tuska o jak najszybsze odwołanie fatalnej decyzji NFOŚiGW. 


Nabór wniosków do Programu Czyste Powietrze wstrzymano 28 listopada 2024 r. o godzinie 14:00 – powiadomiła na konferencji prezes NFOŚiGW. Wstrzymanie naboru odbyło się bez uprzedzenia i zwyczajowego w takich sytuacjach okresu dostosowawczego. Wstrzymanie naboru wniosków tłumaczono koniecznością reformy Programu oraz mnożącymi się wyłudzeniami i nadużyciami. Jednocześnie zarząd NFOŚiGW nie potrafił odpowiedzieć, jak wielka była skala nadużyć, która wywołała taką decyzję. Zawieszenie naboru wniosków ma potrwać „do wiosny”, jak stwierdzono na konferencji. Brak wyznaczenia daty rodzi obawy, że wstrzymanie naboru może potrwać dłużej.

– Dla obywateli, którzy dokonali remontu domu i kotłowni, ale nie zdążyli złożyć wniosku o refundację, to najgorsza z możliwych wiadomości – komentuje Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – Wielu z nich zdecydowało się na wymianę „kopciucha” tylko dlatego, że mogli spodziewać się wsparcia z Programu Czyste Powietrze, niektórzy z nich wzięli na tę inwestycję kredyt. Tymczasem NFOŚiGW bez ostrzeżenia wyłączył system pobierania wniosków do programu, pozostawiając tych obywateli na lodzie. Dla wielu małych firm zajmujących się termomodernizacją domów jednorodzinnych decyzja NFOŚiGW może oznaczać koniec działalności i bankructwo. Takie nieodpowiedzialne decyzje podważają zaufanie obywateli do instytucji państwowych i stanowią przykład niekompetencji urzędniczej – dodaje Guła.

Polski Alarm Smogowy podkreśla, że decyzja Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska stoi w sprzeczności z zapisami umowy koalicyjnej zawartej w dniu 15 października 2023 r. W punkcie 9 zapisano “będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji. Wprowadzimy niezbędne zmiany w programie Czyste Powietrze”. Choć program wymaga reform, to jego wstrzymanie jest niepotrzebne. W przeszłości program przechodził bardziej skomplikowane zmiany bez wstrzymywania naborów. 

Program Czyste Powietrze dofinansowuje wymianę starych kotłów, tzw. kopciuchów od 2018 roku. Po ponad pięciu latach działania programu złożono już milion wniosków na zwrot kosztów docieplenia budynków i likwidacji starych kotłów. Popularność programu rośnie: w samym 2024 roku liczba złożonych wniosków najprawdopodobniej przekroczy ćwierć miliona. Od początku funkcjonowania programu do 8.11.2024 r. złożono już 1 008 637 wniosków o dofinansowanie na kwotę sięgającą 37 miliardów zł. Coraz częściej aplikujący do programu Czyste Powietrze wnioskują o dofinansowanie ocieplenia domu. We wrześniu 2024 r. aż 80% wniosków zawierało w sobie element termomodernizacji.

Polski Alarm Smogowy zwrócił się dziś z apelem do Premiera Donalda Tuska o jak najszybsze przywrócenie naboru wniosków oraz uruchomienie systemu operatorów, którzy udzielaliby wsparcia osobom najuboższym w wymianie starych kotłów na węgiel i drewno oraz dociepleniu domów.

Program Czyste Powietrze znacząco przyczynił się do poprawy jakości powietrza w Polsce będąc katalizatorem ekologicznej przemiany polskich gospodarstw domowych. Dzięki środkom z Krajowego Programu Odbudowy i funduszu Feniks udało się zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i zmniejszyć rachunki za ogrzewanie w tysiącach domów. Zawieszenie tego programu to bardzo poważny błąd rządu Donalda Tuska. 

Apel Do premiera Donalda Tuska można pobrać TUTAJ:
https://polskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2024/11/Apel-Donald-Tusk-odblokowanie-PCZP-29-11-2024.pdf

Najpopularniejszy program dotacyjny do zawieszenia – kontrowersyjna decyzja rządu

Według doniesień Polityki Insight w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zapadła decyzja o wstrzymaniu największego programu wspierającego wymianę starych kotłów na węgiel i drewno (tzw. kopciuchów) nawet na kilka miesięcy. Powodem są zatory płatnicze w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska, które odpowiadają za obsługę klientów programu. Zdaniem PAS, rząd zamiast usprawnić funkcjonowanie programu i wprowadzić konieczne reformy ucieka się do rozwiązania odcinającego finansowanie wszystkim, którzy chcą pozbyć się „kopciuchów” i ocieplić dom.

– Zatrzymanie programu Czyste Powietrze ma być receptą na jego naprawę? – pyta Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – to skandaliczny pomysł, którego nie da się obronić. Po roku działań rządowi wciąż brakuje koncepcji jak usprawnić i przyspieszyć obsługę gospodarstw domowych, które coraz chętniej sięgają po środki z programu. Liczba wniosków złożonych do “Czystego Powietrza” właśnie przebiła milion. Tygodniowo do programu spływa około sześć tysięcy wniosków – ten rok będzie rekordowy. Tymczasem Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, który jest operatorem programu, zamiast podjąć działania usprawniające obsługę beneficjentów chce wstrzymać cały program lekceważąc potrzeby milionów gospodarstw domowych. To bardzo zła wiadomość dla wielu właścicieli domów jednorodzinnych, które w dobie wysokich cen energii decydują się na docieplenie domu w celu obniżenia rachunków – dodaje Guła.

Polski Alarm Smogowy podkreśla konieczność zmian w programie. Obecnie występują wielomiesięczne zatory w obsłudze beneficjentów. “Czyste Powietrze” tonie w biurokracji, a obywatele i wykonawcy miesiącami czekają na należne wypłaty. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska nie radzą sobie z napływającymi wnioskami, dlatego rośnie również czas ich rozpatrywania. Bez gruntownej reformy nie będzie możliwe konieczne przyspieszenie działania programu. Kolejnym problemem jest pomoc osobom najuboższym. Od wielu miesięcy mówi się o powołaniu ogólnopolskiego systemu operatorów wspierających tę grupę społeczną, ale wciąż nie jest jasne, kiedy taka usługa zostanie uruchomiona na terenie całego kraju. 

Polski Alarm Smogowy wskazuje, że działanie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska stoi w sprzeczności z zapisami umowy koalicyjnej zawartej w dniu 15 października 2023 r. W punkcie 9 zapisano “będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji. Wprowadzimy niezbędne zmiany w programie Czyste Powietrze”. – Nie oczekiwaliśmy, że jedną z pierwszych zmian będzie wstrzymanie tak ważnego programu – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. 

Program Czyste Powietrze dofinansowuje wymianę starych kotłów, tzw. kopciuchów od 2018 roku. Po ponad pięciu latach działania programu złożono już milion wniosków na zwrot kosztów docieplenia budynków i likwidacji starych kotłów. Popularność programu rośnie: w samym 2024 roku liczba złożonych wniosków najprawdopodobniej przekroczy ćwierć miliona. Polski Alarm Smogowy od wielu miesięcy krytykował zbyt wolną obsługę beneficjentów programu i niedostateczną pomoc osobom najuboższym. PAS ocenia, że wprowadzenie reform w programie, mogłoby znacznie przyspieszyć tempo likwidacji kotłów i w szybkim czasie poprawić jakość powietrza w kraju.

Od początku funkcjonowania programu do 8.11.2024 r. złożono już 1 008 637 wniosków o dofinansowanie na kwotę sięgającą 37 miliardów zł. Coraz częściej aplikujący do programu Czyste Powietrze wnioskują o dofinansowanie ocieplenia domu. We wrześniu 2024 r. aż 80% wniosków zawierało w sobie element termomodernizacji.

– To niezły wynik – komentuje Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego – Polacy wymieniają stare kotły korzystając głównie z programu Czyste Powietrze. Szacujemy, że w ciągu ostatnich 5-6 lat liczba “kopciuchów” w Polsce zmalała z 3 do 2 milionów sztuk. Wraz z likwidacją starych kotłów obserwujemy postępującą poprawę jakości powietrza. Największe pozytywne zmiany widzimy w tych miejscowościach, w których wymiana “kopciuchów” jest najintensywniejsza. Widać, że program przynosi pozytywne skutki. Dlatego nie możemy pozwolić sobie na jego zamykanie. Wdrożenie odpowiednich reform pozwoliłoby usprawnić jego działanie i znacznie przyspieszyć proces poprawy jakości powietrza w Polsce.

Uwagi PAS do programu „Czyste Powietrze”

Program „Czyste Powietrze” jest kluczowym instrumentem finansowym wspierającym transformację domów jednorodzinnych w Polsce w kierunku czystych źródeł ogrzewania oraz zmniejszonego zapotrzebowania na energię. Od początku programu, tj. 2018 roku, wpłynęło do niego ponad 800 000 wniosków na wymianę starego kotła na paliwo stałe oraz ponad 950 000 wszystkich wniosków[1]. Choć są to znaczące liczby, to niestety do spełnienia celów wyznaczonych w programie brakuje jeszcze dużo. W zakresie wymiany kotłów złożone do tej pory wnioski realizują jedynie 27% celu przyjętego na 2029 rok. Według dostępnych danych, w domach jednorodzinnych pozostało około 2 800 000 kotłów, które nie spełniają wymogów uchwał antysmogowych[2].

14.10.2024 państwa członkowskie przyjęły nową Dyrektywę w sprawie jakości powietrza, która wprowadza ostrzejsze normy jakości powietrza. Przykładowo, od 2030 roku norma roczna dla stężenia PM2,5 będzie wynosić 10 ug/m3, a więc dwa razy mniej niż obowiązująca obecnie norma (20 ug/m3). Jak pokazują analizy, spełnienie nowych norm nie będzie możliwe bez pełnego wdrożenia uchwał antysmogowych, czyli likwidacji kotłów, pieców, kominków na paliwa stałe, które nie spełniają wymogów ekoprojektu[3]. Dzięki temu działaniu populacja mieszkańców i mieszkanek Polski oddychająca czystym powietrzem zwiększy się z 2 milionów do niemal 30 milionów. Należy również podkreślić, że stan energetyczny domów jednorodzinnych w Polsce jest wciąż daleki od zadowalającego. 30% domów (1,8 miliona) nie ma docieplonych wszystkich ścian. Podobna liczba nie ma docieplonego stropu[4].

Przyspieszenie tempa transformacji energetycznej domów jednorodzinnych w Polsce jest kluczowe nie tylko dla zapewnienia zgodnego z prawem, czystego powietrza dla milionów ludzi mieszkających w Polsce. To również działanie, które pomoże zabezpieczyć gospodarstwa domowe przed nadmiernym wzrostem cen za ogrzewanie, a także zwiększy niezależność energetyczną naszego kraju, poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na nośniki importowane z zagranicy.

Poniżej przedstawiamy główne zmiany, które powinny wydarzyć się w planowanej reformie programu „Czyste Powietrze”. Obejmują one następujące obszary:

– zapewnienie finansowania dla programu w perspektywie do 2032 roku, z takich źródeł jak: Fundusz Modernizacyjny, ETS1, Społeczny Fundusz Klimatyczny, ETS 2, system zielonych obligacji;
– przedłużenie przyjmowania wniosków do programu do 2030 roku;
– usprawnienie obsługi beneficjenta, tak aby zlikwidować zatory płatnicze: uproszczenie procedur, wniosków i wymaganych dokumentów, ujednolicenie i zautomatyzowanie procesów biznesowych obsługi beneficjenta, uruchomienie bazy pozwalającej sprawnie zarządzać programem;
– uszczelnienie dostępu do najwyższych dotacji w celu zmniejszenia nadużyć;
– wprowadzenie ogólnopolskiego systemu operatorów, którzy będą pomagać osobom najuboższym w przeprowadzeniu inwestycji w poprawę efektywności energetycznej oraz wymianę źródła ciepła;
– wprowadzenie cen maksymalnych lub cen referencyjnych dla większości produktów wspieranych w ramach dotacji;
– wprowadzenie listy rekomendowanych audytorów i wykonawców;
– wprowadzenie docelowego obowiązku sporządzania audytu energetycznego dla wszystkich beneficjentów oraz wprowadzenie minimalnego poziomu efektywności, jakie muszą spełniać budynki po skorzystaniu z dotacji;
– wprowadzenie wyższych dotacji dla budynków o bardzo niskim zużyciu energii;
– wprowadzenie obowiązku wyposażania instalacji biomasowych dotowanych z programu w punkt pomiarowy umożliwiający rzeczywistą kontrolę emisji zanieczyszczeń;
– docelowe podniesienie wymogów emisyjnych dla urządzeń spalających biomasę;
– prowadzenie szerokiej kampanii promującej program i efektywność energetyczną;
– dalszy rozwój listy zielonych urządzeń i materiałów;
– reforma ścieżki bankowej.

Pełne uwagi znajdują się TUTAJ.  

[1] Dane Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, stan na sierpień 2024
[2] Dane z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków
[3] Droga Polski do czystego powietrza i zgodności z Dyrektywą AAQD (2030), Europejskie Centrum Czystego Powietrza,
[4] Kryzys energetyczny, a domy jednorodzinne w Polsce, Instytut Ekonomii Środowiska, 2024

Smogowe płuca ruszają w Polskę – Polski Alarm Smogowy zaczyna kampanię

Mobilne instalacje przedstawiające ludzkie płuca po raz kolejny ruszają w Polskę. To już szósta edycja antysmogowej kampanii Polskiego Alarmu Smogowego „Zobacz czym oddychasz”, która w tym sezonie grzewczym koncentruje się na wpływie zanieczyszczenia powietrza na najmłodszych. Nowatorskie instalacje trafią aż do dziesięciu województw i 29 miejscowości. Instalacje pojawią się głównie w gminach, w których nie prowadzi się pomiaru jakości powietrza.

– W tym sezonie grzewczym będziemy pokazywać i edukować w jaki sposób zanieczyszczenie powietrza wpływa na na zdrowie dzieci – mówi Magdalena Cygan, koordynatorka kampanii – jak podkreślają naukowcy i lekarze zajmujący się zanieczyszczeniem powietrza, dzieci są szczególnie wrażliwe na unoszące się w powietrzu szkodliwe substancje. Nie tylko pochłaniają one więcej zanieczyszczeń w przeliczeniu na masę ciała, ale również zaburzają rozwój dziecięcych organizmów. Badania wykazują, że dzieci, które wyrastały w zasmogowanym otoczeniu są w dojrzałym wieku bardziej podatne na przewlekłe choroby układu oddechowego i układu krążenia. W kolejnych kampaniach mobilnych płuc koncentrować się będziemy za każdym razem na innej grupie społecznej.

– Dzieci w okresie niemowlęcym, wczesnoszkolnym i przedszkolnym są szczególnie narażone na zanieczyszczenie powietrza – mówi dr Piotr Dąbrowiecki, alergolog – Występują u nich częstsze infekcje układu oddechowego, takie jak: alergie, astma oskrzelowa. Smog wpływa także na rozwój ogólny dzieci oraz na rozwój centralnego układu nerwowego, co przejawia się gorszymi wynikami w nauce. 

W tym sezonie grzewczym mobilne płuca trafią aż do dziesięciu województw i 29 miejscowości. W każdej z nich będą mierzyć jakość powietrza i pokazywać czym oddychają mieszkańcy. To wyjątkowa kampania, ponieważ po raz pierwszy płuca trafiają do gmin na prośbę ich przedstawicieli, a w miejscowościach tych najczęściej nie jest prowadzony pomiar jakości powietrza. Płuca trafią m.in. do zasmogowanej Nowej Rudy czy położonej na Podlasiu Hajnówki.

– Kampania PAS rusza w szczególnym momencie – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS – odnotowujemy w Polsce stopniową poprawę jakości powietrza wynikającą z likwidacji ok. miliona starych kotłów, czyli tzw. „kopciuchów”. Z drugiej strony, w obecnym sezonie grzewczym już zaczynamy odnotowywać przekroczenia dopuszczalnych poziomów zanieczyszczenia, których przyczyną jest ok. dwóch milionów wciąż działających „kopciuchów”. Dlatego musimy zrobić wszystko, aby doprowadzić do trwałej poprawy jakości powietrza w Polsce. „Oddychające” ludzkie płuca to nowatorskie instalacje antysmogowe, które w tym sezonie grzewczym staną w 29 polskich miejscowościach. Podczas kampanii trwającej aż pięć miesięcy sześć mobilnych instalacji pojawi się na terenie dziesięciu województw.

Dwumetrowy model ludzkich płuc „oddycha” pochłaniając zanieczyszczenia powietrza, które osiadają na białej materii pokrywającej instalację. Powietrze zasysane jest poprzez białą flizelinę pokrywającą płuca przez dwa wentylatory symulujące proces oddychania. Zanieczyszczenia powietrza filtrowane przez “płuca” osiadają na białej materii, która – zależnie od poziomu zanieczyszczenia powietrza – przybiera grafitowy, a nawet czarny kolor. Instalacja ustawiana jest na cztery tygodnie w różnych lokalizacjach, ale głównie w miejscach, w których nie ma pomiarów jakości powietrza, a mieszkańcy często nie mają świadomości, jakim powietrzem oddychają.

Po raz pierwszy kampania mobilnych płuc pojawi się w przestrzeni wirtualnej dzięki Tech To The Rescue, organizatorowi Hackathonu. Zwycięzca tej rywalizacji, zespół z firmy Brainhub – stworzył narzędzie „Wirtualne płuca”. Pozwala ono zwizualizować wygląd płuc po dwóch tygodniach „oddychania” powietrzem w dowolnej lokalizacji na całym świecie. Na stronie wirtualnepluca.pl znajdziemy również grę komputerową, w której gracze mają za zadanie zlikwidować wszystkie źródła zanieczyszczenia powietrza.

Partnerami kampanii są: Clean Air Fund, Allegro Foundation, Fundacja Better Future oraz Grupa LUX MED. 

Patronatem kampanię objęły: Edukacyjna Sieć Antysmogowa NASK, Tech To The Rescue, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza. 

Lista miejscowości biorących udział w kampanii.

Zbuczyn15.11 – 13.12
Jednorożec13.12 – 10.01
Hajnówka10.01 – 7.02
Warszawa7.02 – 7.03
Grójec7.03 – 4.04
Racibórz14.11 – 13.12
Ustroń13.12 – 10.01
Radzionków10.01 – 7.02
Żory7.02 – 7.03
Bieruń7.03 – 4.04
Myślenice14.11 – 13.12
Brzeszcze13.12 – 10.01
Dąbrowa Górnicza10.01 – 7.02
Andrychów7.02 – 7.03
Sułkowice7.03 – 4.04
Nowa Ruda14.11 – 13.12
Żmigród13.12 – 10.01
Oborniki10.01 – 7.02
Aleksandrów Łódzki7.02 – 7.03
Malanów7.03 – 4.04
Gromnik14.11 – 13.12
Stalowa Wola13.12 – 10.01
Kańczuga10.01 – 7.02
Bochnia7.02 – 7.03
Nowy Targ7.03 – 4.04
Kcynia14.11 – 13.12
Straszyn13.12 – 10.01
Chełmno10.01 – 7.02
Dobrcz7.02 – 7.03

Linki do filmów z poprzednich kampanii pokazujących stopniowe zaczernianie płuc na instalacji (do wykorzystania w mediach, prawa do filmów są własnością Krakowskiego Alarmu Smogowego)
Zabierzów: https://www.facebook.com/KrakowskiAlarmSmogowy/videos/166708644782722/ 4
Oświęcim: https://www.facebook.com/KrakowskiAlarmSmogowy/videos/473296353163567/

Raport PAS – zmiany w kosztach ogrzewania domu, lider wciąż ten sam

Polski Alarm Smogowy opublikował nowy raport cen paliw stałych: węgla, pelletu i drewna kawałkowego. Odnotowano niewielki wzrost w odniesieniu do poprzedniego kwartału, natomiast porównanie z ubiegłym rokiem pokazuje spadek cen wszystkich paliw stałych. Zmieniły się również koszty ogrzewania domu i ciepłej wody. Niespodzianką jest aż 28% spadek kosztów ogrzewania za pomocą pompy ciepła, natomiast koszt ogrzewania gazowego wzrósł o 21%.

Ceny paliw stałych pochodzą z początku października 2024 r. Ankietę przeprowadzono w 32 składach we wszystkich województwach. W porównaniu do poprzedniego kwartału ceny węgla orzech i groszek wzrosły o 6%, stabilne są ceny pelletu, natomiast drewno kawałkowe staniało średnio o 6%, chociaż – jak podkreślają autorzy raportu – jego ceny są bardzo zróżnicowane. W monitoringu PAS, prowadzonym od stycznia 2021 najwyższe ceny paliw stałych odnotowano w listopadzie 2022 r. i od tego czasu zaobserwowano stały spadek, z niewielką tendencja wzrostową rozpoczynającą się w styczniu 2024 r.

Koszty ogrzewania (domu i wody) sprawdzono dla budynku o powierzchni 150 m², w średnim stanie ocieplenia (zużycie ciepła na średnim poziomie 120 kWh/rok/m²), zamieszkałego przez czteroosobową rodzinę. Najdroższe jest ogrzewanie olejowe (11 787 zł). Tańszą opcją są kotły gazowe (9 467 zł) i kotły na węgiel i drewno (6 179-8 092 zł). Najtańszym źródłem ciepła – tu nie ma niespodzianki – są pompy ciepła. Zależnie od typu pompy jest to roczny koszt od 4 531 do 6 931 zł.

Ciekawie wygląda porównanie obecnych kosztów paliw stałych z cenami sprzed roku (z września 2023 r.). Wszystkie ceny monitorowanych paliw uległy obniżeniu. Rok do roku średnia cena węgla typu „orzech” spadła z 1 796 do 1 426 zł/tonę (spadek o 21%), granulat węglowy „groszek” staniał z 1 769 do 1 526 zł/tonę (spadek o 14%), pellet z 1 700 do 1 408 zł/tonę (spadek o 17%) oraz drewno kawałkowe z 515 do 435 zł/m³ (spadek o 16%).

Wraz ze zmieniającymi się cenami nośników grzewczych zmienił się również koszt ogrzewania domu. Porównanie rok do roku kosztu ogrzewania typowego 150-metrowego budynku o średnim ociepleniu, zamieszkałego przez czteroosobową rodzinę niesie sporo zaskakujących informacji. Popularne ogrzewanie gazowe to wzrost rocznych kosztów o 21%. Po drugiej stronie skali uplasowały się pompy ciepła. Ogrzewający swoje domy powietrzną lub gruntową pompą ciepła z ogrzewaniem podłogowym mogą cieszyć się aż 27-28% spadkiem kosztów ogrzewania! Taniej mają również właściciele kotłów na drewno i węgiel, chociaż w tym przypadku spadek kosztów to 14-16%.

Ceny ogrzewania dla różnych budynków i rodzajów ogrzewania sprawdzić można w kalkulatorze kosztów (https://polskialarmsmogowy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania/). Uwzględnia on nie tylko stan ocieplenia budynku, ale również bierze pod uwagę aktualnie obowiązujące ceny węgla, gazu czy prądu. Kalkulator pozwala ocenić jaki typ ogrzewania domu jest dla nas najkorzystniejszy finansowo.

W przypadku tak zwanych „wampirów energetycznych”, czyli domów bez ocieplenia (zużycie ciepła na średnim poziomie 200 kWh/rok/m²), koszty ogrzewania – niezależnie od jego rodzaju są bardzo wysokie. Ogrzewanie takiego domu kotłem gazowym to koszt ok. 14 830 zł, węglowy „kopciuch” to 13 070 zł, a pompy ciepła od 7 do 11 tys. zł. To porównanie pokazuje, że jeśli nie ocieplimy domu, to nawet najoszczędniejsze źródła ciepła generować będą wysokie koszty ogrzewania.

Kalkulator kosztów PAS powstał w oparciu o bardziej rozbudowany kalkulator, który przygotowało Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE). Dane, na których opiera się kalkulator, są uaktualniane co trzy miesiące.

Internetowy kalkulator PAS znajduje się TUTAJ.
Raport cen paliw stałych można pobrać TUTAJ.

Trwa wyścig o czyste powietrze – najnowszy ranking smogowych rekordzistów

To już dziewiąty smogowy ranking Polskiego Alarmu Smogowego obejmujący miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Polsce. Zestawienie sporządzono na podstawie danych pomiarowych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za rok 2023. Najgorzej w rankingu po raz kolejny wypadła Nowa Ruda (dolnośląskie), zajmując pierwszą pozycję pod kątem liczby dni smogowych oraz średniorocznego stężenia pyłu PM10. Najwyższe stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wynoszące 600% dopuszczalnej normy odnotowano w Suchej Beskidzkiej (małopolskie).

Na czołowych pozycjach listy smogowych rekordzistów znalazły się: Nowa Ruda, Sucha Beskidzka i Nowy Targ. Najwięcej przekroczeń normy rakotwórczego benzo(a)pirenu (BAP) odnotowano w województwach: łódzkim, śląskim i małopolskim. Najniższe stężenia BAP odnotowano w lubuskiem, lubelskiem, mazowieckiem, zachodniopomorskiem i podlaskiem. 

W rankingu widać już pozytywne efekty walki ze smogiem w Polsce. Żadna z miejscowości nie przekroczyła dopuszczalnego średniorocznego poziomu pyłu PM10 i tylko trzy z nich (Nowa Ruda, Sucha Beskidzka oraz Nowy Targ) odnotowały liczbę dni smogowych przekraczającą dopuszczalne 35 dni. Niestety stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu wciąż pozostają na wysokim poziomie – w 64 miejscowościach odnotowano przekroczenia dopuszczalnej wartości. W jedenastu miastach ta substancja przekroczyła normy ponad czterokrotnie.

Ciekawie wypada porównanie pierwszego rankingu smogowych rekordzistów za rok 2014 i najnowszego obejmującego dane z roku 2023.

– Nie ma przesady w twierdzeniu, że poprawa jakości powietrza w Polsce jest bez precedensu w naszej historii – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego – zmiana jest spektakularna, mówimy tu o nawet kilkukrotnych spadkach. Nowa Ruda, która wciąż przoduje w rankingu, zmniejszyła stężenia rakotwórczego BAP aż czterokrotnie, a Nowy Targ i Rybnik – trzykrotnie. Nawet w Suchej Beskidzkiej, mimo pierwszej pozycji w rankingu, stężenie tej rakotwórczej substancji zmalało z 1700% do 600% normy. Ciekawym przypadkiem poprawy jakości powietrza jest śląska gmina Godów – niegdyś w pierwszej smogowej dziesiątce Unii Europejskiej – w kategorii średniorocznego stężenia PM10 spadła z czwartego miejsca w Polsce na odległą 60 pozycję. Z czołówki smogowych rekordzistów wypadły także Kraków, Katowice i Zabrze (spadek z 8 na 81 pozycję).

– Po ponad dziesięciu latach naszej pracy możemy powiedzieć, że zaczynamy obserwować jej efekty – stwierdza Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – poprawa jakości powietrza to efekt wdrażania przepisów, o które zabiegał Polski Alarm Smogowy, a także zasługa tych obywateli, którzy zlikwidowali swoje „kopciuchy”. Wymiana tych starych, nieefektywnych kotłów zaczyna wywierać pozytywny wpływ na jakość powietrza i tym samym na nasze życie i zdrowie. Tę zmianę czują już mieszkańcy Krakowa czy Rybnika. Nie zmienia to jednak faktu, że w kilkudziesięciu polskich miastach stężenia rakotwórczych węglowodorów aromatycznych przekraczają dopuszczalną normę.
– Jakość powietrza wciąż pozostawia wiele do życzenia, zwłaszcza w sezonie grzewczym. Dodatkowo, już za kilka lat zaczną obowiązywać nowe normy jakości, a w Polsce wciąż dymi 2 miliony „kopciuchów”. Cieszmy się więc, że smog jest mniejszy, ale do czystego powietrza jeszcze daleko – podsumowuje Andrzej Guła.

15 października 2024 r. Rada Europy przyjęła nowe, bardziej wymagające normy jakości powietrza, która zaczną obowiązywać od 2030 roku. Nowej normy dla rocznego stężenia PM10 nie spełnia 130 stacji na 252 mierzących to zanieczyszczenie. W przypadku nowej normy dla rocznego stężenia PM2,5 na 136 stacji spełnia ją jedynie 6. Choć wyzwanie jest ogromne, Polska jest w stanie mu sprostać. Oznacza to jednak konieczność wymiany ok. 2 mln “kopciuchów” w ciągu najbliższych 5-6 lat. 

Ranking powstał w oparciu o roczne oceny jakości powietrza GIOŚ za rok 2023. W zestawieniu ujęto więc wyłącznie miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ. 

Pełne rankingi dostępne są poniżej (w linkach):
Ranking – roczne stężenie PM10 w 2023 r.
Ranking – liczba dni z przekroczeniem dobowego poziomu dopuszczalnego PM10 w 2023 r.
Ranking – roczne stężenie benzo(a)pirenu w 2023 r.

Przyjęto nowe normy jakości powietrza – zgodne głosowanie państw Unii Europejskiej

Państwa Unii Europejskiej przyjęły nowe normy jakości powietrza, które zaczną obowiązywać od 2030 roku. W głosowaniu wzięli udział przedstawiciele rządów państw unijnych, prawie jednogłośnie głosując za nowymi normami. Również polski rząd opowiedział się za przyjęciem nowych regulacji. Ich osiągnięcie zagwarantuje mieszkańcom Polski znacznie czystsze powietrze. Nowe, bezpieczniejsze dla zdrowia normy zbliżają wymogi unijne do rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia. To dobry dzień dla Polski – komentuje Polski Alarm Smogowy.  

Jak podaje Europejska Agencja Środowiska w 2021 roku w UE pyły zawieszone PM2.5 odpowiedzialne były za 253 000 zgonów (głównie choroby serca), natomiast tlenki azotu, wytwarzane głównie w silnikach spalinowych to przyczyna 52 000 zgonów. W Polsce zanieczyszczenia powietrza zabija ponad 40 tysięcy osób rocznie.  

Dotychczasowe europejskie normy jakości powietrza przyjęto dwadzieścia lat temu. Od tego czasu pojawiło się tysiące nowych badań nad wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i życie. Świat nauki jest zgodny: bezpieczne do oddychania jest jedynie powietrze bez zanieczyszczeń, a ich poziom powinien być jak najniższy. Opierając się na tych badaniach Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała w 2021 r. nowe rekomendacje, które okazały się dużo bardziej restrykcyjne od przepisów obowiązujących w UE. Kilka lat temu Komisja Europejska rozpoczęła prace nad wdrożeniem nowych norm biorąc pod uwagę rekomendacje WHO. 14 października 2024 r. przyjęto nowe unijne normy jakości powietrza, które wprawdzie nie spełniają jeszcze tych rekomendacji, ale są dużo bardziej wymagające od dotychczasowych. Zmiana oznacza m.in. obniżenie dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń: pyły PM 2.5 średniorocznie z 20 ug/3 do 10 ug/m3, PM10 z 40 na 20 ug/m3 oraz tlenki azotu z 40 na 20 ug/m3. Pojawiły się również – nieobecne wcześniej – dobowe limity stężenia PM2.5: 25 ug/m3.

To dobra wiadomość dla mieszkańców naszego kraju – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. – Polska, jako jedno z państw z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem będzie musiała podjąć znaczący wysiłek, żeby dostosować się do nowych regulacji w ciągu najbliższych lat . W Polsce stężenie PM2.5 mierzymy w 136 miejscowościach, ale tylko w 6 z nich spełnione są nowe normy. Podniesienie standardów czystości powietrza oznacza przede wszystkim konieczność przyspieszenia wymiany “kopciuchów”. Oznacza to, że Program Czyste Powietrze, który dotuje wymianę takich starych urządzeń powinien działać na jeszcze większą skalę. Dobra wiadomość jest taka, że w ostatnich latach w Polsce liczba tych starych, pozaklasowych kotłów zmalała o milion sztuk. Niestety – wciąż ponad dwa miliony takich kotłów zanieczyszcza powietrze, ale już teraz widzimy pozytywny wpływ wymiany kotłów w Polsce. Stężenia pyłów zawieszonych PM10, PM2.5 i rakotwórczego benzo(a)pirenu powoli spadają, a zimowy smog jest coraz słabszy.

Analizy przeprowadzone przez zespół ekspertów pod przewodnictwem Europejskiego Centrum Czystego Powietrza wykazały, że Polska jest w stanie spełnić wymagania znowelizowanej Dyrektywy, o ile skutecznie zostanie wdrożony szereg przepisów ochrony powietrza. Chodzi tu przede wszystkim o wdrożenie uchwał antysmogowych, a więc eliminację z domowego ogrzewania starych kotłów na węgiel i drewno, zwanych potocznie “kopciuchami”. W tym kontekście niezbędnym staje się dalszy rozwój Programu Czyste Powietrze, który oferuje właścicielom domów jednorodzinnych dotacje do ocieplenia domu i instalacji nowoczesnego ogrzewania. W większych miastach konieczne będzie również podjęcie działań na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń generowanych przez samochody (szybszy rozwój transportu publicznego, strefy czystego transportu, zwiększenie akcyzy na import najbardziej zanieczyszczających aut). 

Nasze dwuletnie badania pokazują, że wdrażając obowiązujące uchwały antysmogowe możemy jako kraj spełnić nowe normy. Czystym powietrzem ma szansę oddychać nawet 29 mln Polaków – to niebagatelna szansa, która jest w naszym zasięgu – mówi Dominika Mucha, wiceprezeska ECAC, i dodaje, że kluczowe jest teraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania Programu Czyste Powietrze, który sfinansuje tę rewolucję. Polski Rząd ma niełatwe zadanie do wykonania, ale jeśli zaangażuje się w to w pełni, efekty będą trwałe i pokażą nasz kraj jako przykład systemowej zmiany, która doprowadziła do poprawy jakości powietrza.

Zaproszenie na konferencję „Polska na drodze do czystego powietrza – sukcesy i wyzwania”

Wszystkich wójtów, burmistrzów i prezydentów, a także ekodoradców oraz inne osoby zainteresowane działaniami samorządów w obszarze ochrony powietrza zapraszamy na konferencję „Polska na drodze do czystego powietrza – sukcesy i wyzwania” organizowaną przez Prezydenta Miasta Rybnika oraz Polski Alarm Smogowy pod patronatem Ministra Klimatu i Środowiska, Marszałka Województwa Śląskiego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów oraz Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie.

Wydarzenie odbędzie się w dniach 28-29 października 2024 r. w Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku. Istnieje możliwość zapisu zarówno na całość wydarzenia, jak i wyłącznie jeden wybrany dzień spotkania. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami konferencji dostępnymi poniżej:

W 2017 roku w ciągu jedynie miesiąca ostry atak smogu zabił 10 000 osób w naszym kraju. Rok później, w światowych mediach pojawił się ranking najbardziej zanieczyszczonych europejskich miejscowości, gdzie w czołowej 50 znalazło się aż 36 polskich miast i wsi. Od tego czasu wiele się zmieniło – przyjęto uchwały antysmogowe, wprowadzono normy jakości węgla, standardy emisyjne dla urządzeń grzewczych czy programy finansowe wspierające mieszkańców w wymianie przestarzałych kotłów na węgiel i drewno i ocieplaniu domów.

Czy wpływ tych działań był pozytywny? Jakimi inicjatywami na rzecz czystego powietrza samorządy mogą się pochwalić? Co wciąż sprawia trudności i jakiej pomocy oczekują władze lokalne od instytucji rządowych? Jak termomodernizować budynki zabytkowe, żeby nie zniknęły pod warstwą styropianu? Czy wdrożenie nowych norm jakości powietrza jest w zasięgu ręki? Na te i inne pytania odpowiedzą nasi prelegenci i prelegentki – przedstawiciele gmin, regionów, instytucji rządowych i organizacji pozarządowych.

Podczas pierwszego dnia spotkania przedstawimy efekty walki ze smogiem w wybranych gminach i wymienimy się doświadczeniami w obszarze ochrony powietrza m.in. w zakresie egzekwowania przepisów antysmogowych, korzystania z programów dotacyjnych i prowadzenia kampanii zwiększających świadomość mieszkańców. Wspólnie zastanowimy się jakiego wsparcia ze strony instytucji rządowych potrzebują samorządy, żeby podejmować skuteczne działania na rzecz ochrony powietrza.

Drugiego dnia skoncentrujemy się na zagadnieniach dotyczących termomodernizacji budynków zabytkowych, czyli wyzwaniu, z którym mierzy się obecnie wiele miast. Podczas wizyty studyjnej przyjrzymy się konkretnym przykładom realizacji takich inwestycji w Rybniku i postaramy się wypracować najlepsze rekomendacje.

Program konferencji dostępny jest TUTAJ.
Transmisja on-line z konferencji: TUTAJ 

Rejestracji na wydarzenie należy dokonać do 3 października 2024 r., wypełniając formularz.

Informacje dodatkowe:

  1. Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc, o możliwości udziału decyduje kolejność zgłoszeń.
  2. Organizatorzy nie pokrywają kosztów dojazdu oraz noclegu.

Zapraszamy!

PAS apeluje do Minister Klimatu o pieniądze na fundusz czystego transportu

Polski Alarm Smogowy wystosował apel do Pani Minister Pauliny Hennig-Kloski o utworzenie dedykowanego funduszu czystego transportu dla miast, które będą zobligowane do tworzenia stref czystego transportu (SCT).

Zdaniem PAS powołanie takiego funduszu jako programu priorytetowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) byłoby niezmiernie ważnym wsparciem dla miast w których występują przekroczenia dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń transportowych i które będą zobligowane kamieniami milowymi KPO i nową ustawą o elektromobilności do utworzenia SCT.

Założenie jest takie, aby katalog działań, które gmina może finansować w ramach funduszu był dosyć szeroki np. dofinansowanie do zakupu pojazdów dla przewoźników działających na terenie gminy, czasowe dofinansowanie biletów na komunikację miejską dla osób, które pozbywają się samochodów nie spełniających norm SCT itd. Przybliżony budżet takiego funduszu to kwota 400-500 mln zł rocznie.

W apelu czytamy: „Proponujemy utworzenie przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej funduszu czystego transportu dla miast, które zdecydowały się na utworzenie SCT. Fundusz mógłby być zasilany środkami przekazywanymi obecnie przez NFOŚiGW na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (na podstawie art. 401c ust. 11a Prawa Ochrony Środowiska). W chwili obecnej jest to 1,4 mld złotych rocznie przeznaczanych na inwestycje infrastruktury drogowej, które nie mają żadnego związku z ochroną środowiska, czyli celem, w jakim został powołany Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Proponujemy, żeby całość tych środków przeznaczyć na rozwój czystego, niskoemisyjnego transportu, w tym stworzenie dedykowanego funduszu dla miast zobligowanych do stworzenia SCT.”

Apel można pobrać TUTAJ: https://polskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2024/07/Apel-ws.-SCT-do-Minister-Klimatu-i-Srodowiska-23-lipca-2024.pdf

Wzrosła opłacalność pomp ciepła, ogrzewanie gazem droższe – PAS podaje aktualne koszty ogrzewania domu

Nowe ceny prądu i gazu oznaczają zmianę kosztów ogrzewania domów. Polski Alarm Smogowy sprawdził, ile zapłacimy za ciepło uwzględniając najnowsze ceny nośników energii. Jeśli ogrzewamy dom pompą ciepła zapłacimy o 10% mniej, natomiast koszt ogrzewania gazowego wzrósł o około 20%. Porównanie kosztów pokazuje, że poza olejem opałowym najdroższym sposobem ogrzewania jest obecnie gaz ziemny, drogo wypadają „kopciuchy” na węgiel i drewno, najtańsze jest natomiast ogrzewanie pompami ciepła. Korzystne cenowo jest również użytkowanie kotłów „ekoprojekt” na paliwa stałe.

Polski Alarm Smogowy opublikował raport cen paliw stałych z początku lipca 2024. Posiłkując się cenami z raportu oraz ogłoszonymi właśnie taryfami cen prądu i gazu PAS zaprezentował kalkulator kosztów ogrzewania, w którym możemy sprawdzić, ile zapłacimy rocznie za ogrzewanie naszego domu. W kalkulatorze możemy wprowadzić powierzchnię budynku, liczbę lokatorów i standard ocieplenia. Kalkulator dostępny jest tutaj: https://polskialarmsmogowy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania/ i został opracowany na podstawie bardziej robudowanego kalkulatora Porozumienia Brażowego na rzecz Efektywności Energetycznej.

Po podwyżce cen gazu, dość popularne w Polsce ogrzewanie gazowe (około 30% domów jednorodzinnych) stało się jedną z najdroższych metod ogrzewania.  Ogrzanie za pomocą kotła gazowego 150 m2 domu o średnim standardzie ocieplenia gdzie mieszka 4 osobowa rodzina to koszt niemal 9 500 zł rocznie. Jeszcze droższe jest ogrzewanie kotłem olejowym – niemal 13 000 zł rocznie, jednak odsetek domów stosujących takie źródło grzewcze jest w Polsce niski.

Najtańsze jest ogrzewanie domu pompą ciepła (koszt 4 600 zł – pompa gruntowa, ogrzewanie podłogowe). Popularniejsza i tańsza zakupie i instalacji powietrzna pompa ciepła to roczny koszt – 5 300 (ogrzewania podłogowe) i 7 000 zł (grzejniki). Zmniejszenie kosztów ogrzewania za pomocą pomp ciepła wynika z obniżenia cen energii elektrycznej, dla osób które nie korzystały wcześniej z ochrony rządowej, czyli miały wysokie zużycie energii. Właściciele pomp ciepła płacili dotychczas za energię niemal 70 gr netto za kWh. Obecnie zapłacą nie więcej niż 50 gr, a w taryfach wielostrefowych nawet do 38 gr/kWh. 

Konkurencyjne cenowo z gazem są również kotły na węgiel i drewno w standardzie Ekoprojekt. Ogrzewanie węglem to roczny koszt 5 800 zł, drewnem kawałkowym – 6 600 zł. Wynika to z niskich cen węgla – cena węgla typu orzech to około 1300 zł za tonę, a węgla typu groszek około 1400 zł za tonę. Porównanie ceny ogrzewania węglem w kotle ekoprojektowym z pompą ciepła pokazuje, że jest on tańszy w użytkowaniu od pompy gruntowej lub powietrznej z grzejnikami, a droższy od pompy gruntowej lub powietrznej z ogrzewaniem podłogowym.

Bardzo drogo wypada ogrzewanie domów „kopciuchami” w nieocieplonym domu – pozaklasowymi kotłami na węgiel i drewno. To niemal 12 000 zł w przypadku drewna kawałkowego i 10 500 zł w przypadku węgla. Nieefektywne energetycznie „kopciuchy” poza gazem i olejem opałowym to jedna z najdroższych metod ogrzewania domu.

Ciekawie wypada porównanie kosztów ogrzewania dla różnych standardów ocieplenia. Dla typowego domu w dobrym standardzie ocieplenia roczny koszt ogrzewania gazowego to 6924 zł. Ten sam dom słabo ocieplony to już koszt prawie dwukrotnie wyższy – 12 645 zł! Dla standardu ociepleniowego domów WT 2021 koszt roczny gazu to 5335 zł. Ocieplenie domu ogrzewanego węglem w kotle ekoprojekt do standardu WT 2021 to spadek kosztów ogrzewania z 7979 zł do 3068 zł. Widać, że ocieplenie domu jest inwestycją, która pozwoli zaoszczędzić rocznie ok. 5500 zł w przypadku gazu i ok. 3900 zł w przypadku węgla (kocioł ekoprojekt).

Koszty ogrzewania uwzględniają najnowsze taryfy energii elektrycznej oraz ceny gazu, które ogłoszono od lipca 2024. Ceny węgla, pelletu i drewna kawałkowego pochodzą z raportu Instytutu Badań Rynku i Opinii Publicznej z 9-11 lipca 2024. W raporcie uwzględniono ceny z 32 składów węgla we wszystkich województwach. Ceny pelletu sprawdzono dodatkowo w najpopularniejszych sieciach handlowych oraz w sprzedaży internetowej.

Kalkulator kosztów ogrzewania TUTAJ: https://polskialarmsmogowy.pl/kalkulator-kosztow-ogrzewania/

Raport „Ceny paliw stałych, lipiec 2024” do pobrania TUTAJ: https://krakowskialarmsmogowy.pl/wp-content/uploads/2024/07/Raport_Ceny-paliw-stalych-lipiec-2024.pdf

Wykres z kosztem ogrzewania dla średnio ocieplonego, 150m2 domu i wody dla 4 osobowej rodziny

123...82Strona 2 z 82

Czyste Powietrze na rozdrożu – niepewne finanse i trudniejszy dostęp

7 marca minęło 100 dni od zawieszenia programu “Czyste Powietrze”. Polski Alarm Smogowy sprawdza jak wygląda postęp prac nad nową wersją programu. Po stu...

Walka ze smogiem w odwrocie? Wymiana pieców w krakowskim obwarzanku zwalnia

Tempo wymiany kotłów w krakowskim “obwarzanku” spadło do poziomu sprzed 7 lat. W porównaniu do rekordowego 2022 roku, kiedy zlikwidowano aż 2691 “kopciuchów”, w 2024...

Nowy ranking gmin w Programie Czyste Powietrze – liderami gminy Mazowsza i północnej Polski

Polski Alarm Smogowy zaprezentował kolejną odsłonę rankingu gmin w Programie Czyste Powietrze obejmującą cały 2024 rok. Liczba wniosków składanych do tego programu świadczy między...

Kampania pokazuje, czym oddycha Twoje dziecko – najciemniejsze płuca w Nowej Rudzie, Wrocławiu i...

Szósta edycja kampanii „Zobacz czym oddychasz. Zdrowe Powietrze = Zdrowe Dzieci!” trwa. Mobilne płuca w ciągu trzech miesięcy odwiedziły już dwadzieścia miejscowości pokazując, czym...

Ile płacimy za ogrzewanie domów? Nowy raport PAS – pompy ciepła wciąż najtańsze

Polski Alarm Smogowy sprawdził po raz kolejny ceny węgla, pelletu i drewna kawałkowego. Badanie odbyło się na początku 2025 roku i uwzględniało zmiany jakie...

PAS ocenia projekt krakowskiej SCT – potrzebne szybsze działania

Polski Alarm Smogowy w ramach trwających konsultacji przesłał stanowisko dotyczące Strefy Czystego Transportu w Krakowie. Biorąc pod uwagę potrzebę poprawy jakości powietrza w mieście...

WSPIERAJĄ NAS:

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

Tel.: 731 764 909
e-mail: biuro@polskialarmsmogowy.pl

Polityka Prywatności

© woW Media 2021