Już blisko pół tysiąca Katowiczan popiera projekt uchwały, poprawiającej jakość powietrza w Katowicach. Organizatorzy zbiórki zachęcają do podpisywania list do 15 maja br. 

Katowicki Alarm Smogowy oraz Napraw Sobie Miasto chcą, aby przez cały rok powietrze w mieście było czyste, w tym zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. W tym celu opracowano projekt uchwały, który od przyszłego roku ma przyczynić się do poprawy istniejącego stanu. Społecznicy chcą: 
1. zapewnienia w budżecie Miasta Katowice na lata 2017-2027 kwoty łącznej 30 mln zł (3 mln zł rocznie) na wymianę systemów ogrzewania 
2. zapewnienia w budżecie Miasta Katowice na lata 2017-2027 kwoty łącznej 1 mln zł na realizację zadania pod nazwą: „Organizacja akcji społecznych związanych z ograniczeniem emisji”, związanego z realizacją Programu Ograniczenia Niskiej Emisji kwotę łączną 1 mln zł (corocznie 100 tyś zł) 
3. przygotowania i wdrożenia w latach 2016-2017 systemu informowania mieszkańców miasta Katowice o przekroczeniu norm jakości powietrza w Katowicach 

Dotychczas Katowicki Alarm Smogowy, w ramach akcji społecznej ‪#‎czystepowietrze‬ w Katowicach zorganizował: konkurs dla przedszkolaków i młodzieży szkolnej „List do czystego powietrza” 2 happeningi: załóż maskę przeciwpyłową KUROŚiowi i „Słoik z #czystepowietrze” od Mikołaja, wizytę trzecioklasistów w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum, przygotował artykuły prasowe, przygotował i prowadzi fanpage na portalu społecznościowym. Katowicki Alarm Smogowy jest częścią Polskiego Alarmu Smogowego, który w 2015 r. doprowadził m.in. do przyjęcia "ustawy antysmogowej", mającej poprawić stan powietrza w poszczególnych województwach w całej Polsce. Jest mocno zaangażowany w prace nad uchwałą antysmogową w województwie śląskim. Podpisy można składać: 

1. DeKato, Warszawska 28, Katowice 
2. Drzwi Zwane Koniem, Warszawska 37, Katowice 
3. Bistro & Cafe Krystynka wraca z Wiednia, Kościuszki 45, Katowice 
4. katolove.pl Kopernika 11, Katowice 
5. Geszeft, ul.Morcinka 23—25, Katowice 
6. Poszetka.com, Morcinka 23, Katowice 
7. Cooler Club Mariacka 20, Katowice 
8. Kawo Bar w KATO, Mariacka 13, Katowice 

Termin: 15 maja br 
Kontakt 
Patryk Białas, Katowicki Alarm Smogowy, Fundacja Napraw Sobie Miasto, tel. 606 73 90 37, e-mail: patryk.bialas@naprawsobiemiasto.eu

Materiały do pobrania: https://goo.gl/j4jhrs

25 kwietnia w Sądzie Rejonowym w Rybniku odbyła się rozprawa dotycząca pozwu, w którym mieszkaniec Rybnika, Oliwer Palarz pozwał Skarb Państwa o 50 tysięcy złotych zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, spowodowane zanieczyszczonym powietrzem w Rybniku. Pozew skierowany został do Ministra Środowiska.

Podstawą prawną bezprecedensowego pozwu są art. 23 Kodeksu cywilnego, mówiący o naruszeniu prawa do ochrony życia prywatnego i mieszkania oraz art. 8 ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o Ochronie Praw człowieka i Podstawowych Wolności. Na gruncie tego ostatniego przepisu orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka potwierdza, że życie na obszarze, na którym występuje skażenie powietrza w przypadku pasywności lub nieefektywności działań władz publicznych zobowiązanych do podjęcia określonych działań, stanowi naruszenie art. 8 Konwencji.

To bezprecedensowa w Polsce sprawa sądowa, w której obywatel miasta o dużym zanieczyszczeniu powietrza domaga się zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych wywołane smogiem. Oliwer Palarz tłumaczy, że wzrost ryzyka zachorowania, obniżenie komfortu życia i ingerencja w swobodę poruszania to straty, które ponosi na skutek zanieczyszczenia powietrza.

Podczas pierwszej rozprawy przesłuchany został świadek – Zdzisław Kuczma. Mówił on o wpływie zanieczyszczenia powietrza na zdrowie. Teraz sąd musi zapoznać się materiałami zgromadzonymi w sprawie. Kolejną rozprawę wyznaczono na 26 sierpnia.

Zanieczyszczenie powietrza w Rybniku w latach 2010-2015 regularnie przekraczało normy dopuszczalne dla m.in. pyłów PM10, PM2,5 i benzo(a)pirenu. Dowodem są raporty dzienne, miesięczne i roczne zawierające pomiary jakości powietrza wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach.

W pozwie czytamy: „konieczność zamieszkiwania w terenie, na którym systematycznie dochodzi do przekroczeń norm jakości powietrza powoduje szereg negatywnych konsekwencji. Oliwer Palarz wymienia dyskomfort psychiczny, poważne obawy o zdrowie związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na astmę, czy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Dodatkowo znaczne zanieczyszczenie powietrza obniża komfort życia poprzez ingerencję w swobodę poruszania się. (w przypadku przekroczenia zanieczyszczenia powietrza władze kierują do mieszkańców komunikaty zalecające pozostawanie w pomieszczeniach).”

Działania prawne podjęte zostały dzięki współpracy Rybnickiego Alarmu Smogowego z Fundacją Frank Bold i Kancelarią Radców Prawnych Sanecki Kowalik Filipcová z Krakowa. Prawnicy Fundacji pod kierunkiem mec. Beáty Filipcovej sporządzili pozew oraz zapewniają Oliwerowi Palarzowi nieodpłatną obsługę prawną.

W związku z wysoce niepokojącymi wynikami kontroli przeprowadzonej w Hucie im. Tadeusza Sendzimira przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Krakowski Alarm Smogowy przesłał do ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie list interwencyjny.

Krakowski Alarm Smogowy domaga się:

1) przedstawienia do wiadomości publicznej szczegółowych informacji jakie działania ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie zamierza podjąć aby tego typu awarie nie miały miejsca w przyszłości w krakowskiej Hucie;

2) udostępnienie on-line istniejącego systemu monitoringu powietrza za pomocą kamer, tak aby mieszkańcy Krakowa mogli na bieżąco mieć wgląd czy nie następuje nadmierna emisja zanieczyszczeń do powietrza z terenu krakowskiej Huty;

3) bieżące udostępnianie pomiarów emisji zanieczyszczeń powietrza dla instalacji działających w krakowskiej Hucie.

Biorąc pod uwagę fatalny stan jakości powietrza w Krakowie oraz jego okolicach stoimy na stanowisku, że każdy podmiot powinien podejmować wszelkie możliwe działania na rzecz zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Do działań takich są szczególnie zobowiązane zakłady, gdzie emisja zanieczyszczeń jest skutkiem ubocznym działalności gospodarczej, przynoszącej znaczne zyski. Obecnie Kraków prowadzi intensywne działania zmierzające do likwidacji niskiej emisji, co niejednokrotnie wiąże się z wyrzeczeniami po stronie mieszkańców. Liczymy zatem, że również ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie dołoży wszelkich starań w celu zminimalizowania emisji pyłów oraz innych zanieczyszczeń do powietrza.

List do ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie pobrania TUTAJ

Nagrodę Człowieka Roku Polskiej Ekologii 2015 otrzymały wyjątkowo aż trzy osoby: Andrzej Guła, Anna Dworakowska oraz Ewa Lutomska – założyciele Krakowskiego Alarmu Smogowego – inicjatywy podejmującej działania mające na celu poprawę jakości powietrza.

Finał konkursu Człowiek Roku Polskiej Ekologii 2015 miał miejsce 21 kwietnia 2016 r. w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Laudację wgłosił Grzegorz Wiśniewski Prezes Zarządu Instytutu Energii Odnawialnej i laureat konkursu w roku 2014.

– Uznajemy tę nagrodę za wyraz uznania dla wysiłku wielu osób, którym zależy na poprawie jakości powietrza, nie tylko w Krakowie, ale i w całej Polsce – mówi Andrzej Guła, lider Krakowskiego Alarmu Smogowego. Przyjmujemy ją w imieniu wszystkich inicjatyw skupionych w Polskim Alarmie Smogowym. Chciałbym, by ich codzienny wysiłek i ciężka praca zostały docenione. Bez ich pomocy i zaangażowania walka ze smogiem w Polsce byłaby bardzo utrudniona.

Nagroda – Tarcza Wojownika Gai przyznawana jest każdego roku osobom uznanym za autorytety w dziedzinie ochrony środowiska w konkursie na Człowieka Roku Polskiej Ekologii. W tym roku z uwagi na wspólne zasługi na rzecz ochrony środowiska zostały nagrodzone aż trzy osoby z jednej organizacji. Każda z nich podejmowała bowiem indywidualny wysiłek dla wspólnego dobra, jakim jest czyste powietrze.

– To budujące, że nasze wysiłki zostały dostrzeżone i nagrodzone. Nie spoczniemy jednak na laurach i z determinacją kontynuować będziemy walkę o czyste powietrze. Jeszcze wiele problemów związanych z zanieczyszczeniem powietrza pozostaje nierozwiązanych, więc dla nas ta droga dopiero się zaczęła – zapewnia Ewa Lutomska, współzałożycielka Krakowskiego Alarmu Smogowego

– Działania Polskiego Alarmu Smogowego wytyczają kierunek, w którym powinniśmy podążać – dodaje Anna Dworakowska, współzałożycielka Krakowskiego Alarmu Smogowego. W dniu dzisiejszym wystosowaliśmy list otwarty do polskiego rządu, w którym zwracamy uwagę na konieczność wprowadzenia nowych regulacji: norm jakości węgla i standardów emisyjnych dla kotłów. Niezbędne są także przepisy pozwalające na ograniczenie ruchu samochodowego w miastach: wprowadzenie stref ograniczonej emisji komunikacyjnej, uwolnienie opłat za parkowanie oraz uszczelnienie kontroli pojazdów pod względem emisji spalin.

To już 15 edycja konkursu organizowanego przez Fundację Ośrodka Edukacji Ekologicznej. W poprzednich latach nagrodę otrzymali m.in. Wojciech Gąsienica-Byrcyn, Adam Wajrak, Jacek Bożek, Mira Stanisławska-Meysztowicz oraz Radosław Gawlik.

W kapitule nagrody zasiadają: Jacek Bożek, Wojciech Gąsienica-Byrcyn, Piotr Gliński, Grażyna Hodun, Anna Kalinowska, Sławomir Kuczmierowski, Mira Stanisławska – Meysztowicz, Andrzej Kassenberg, Adam Wajrak, Bohdan Szymański, Radosław Gawlik, Ewa Smuk-Stratenwerth, Jarosław Pająkowski, Krzysztof Smolnicki, Grzegorz Wiśniewski

W czwartek w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Czeladzi odbyl sie wykład dla mieszkańcow: "SMOG w miastach Zaglebia Dabrowskiego. Przyczyny, wplyw na zdrowie"

W okresie ostatnich dwóch tygodni lutego 2016 r. prowadziliśmy intensywne pomiary stężenia pyłu PM 10 w Raciborzu. Wyniki tych działań były dla nas załamujące. Warunki atmosferyczne w tym okresie sprzyjały względnie dobrej jakości powietrza (częste opady deszczu, wysokie jak na luty temperatury, wiatr), jednak mimo to wielokrotnie odczyty pyłomierza wskazywały na znaczne przekroczenia norm.

Pomiary jakości powietrza prowadziliśmy w centrum Raciborza oraz w jego dzielnicach. Przeciętnie pomiar w jednym miejscu trwał około 24 godzin. W tym czasie pyłomierz był instalowany najczęściej na przydomowych balkonach bądź na ogrodach. Sam montaż i prezentacja urządzenia u osób, które wcześniej nie miały bladego pojęcia o problemie smogu, miał już mocno edukacyjny charakter. Najbardziej w pamięci utkwił nam komentarz jednego z właścicieli domu w dzielnicy Stara Wieś, który – na informację z monitora pyłomierza wskazującego poziom ponad 100 µg/m3 pyłu PM10 tuż po jego uruchomieniu – zaregował tymi słowy: "jak to możliwe? Przecież dzisiaj o tej porze (koło południa) mamy wyjątkowo świeże i przejrzyste powietrze!". I rzeczywiście, dane z całego pomiaru trwającego około 24 h pokazały, że później było już tylko gorzej, a w szczytowym punkcie stężenie tego pyłu osiągnęło poziom 582 µg/m3. Co istotne, dopuszczalna w Polsce średniodobowa norma wynosi 50 µg/m3. 

Marszałek Wojciech Saługa zapowiedział powołanie zespołu, którego zadaniem będzie przygotowanie założeń do uchwały antysmogowej dla regionu.

O potrzebie dyskusji, edukacji i walki z tym problemem rozmawiali uczestnicy debaty „Smog w województwie śląskim – jak uchronić mieszkańców przed tym zjawiskiem?” W spotkaniu, które odbyło się w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach, uczestniczyli eksperci z zakresu zanieczyszczenia powietrza, ekologii i zmian klimatycznych, a także lekarze, samorządowcy i aktywiści.

„Postanowiłem powołać zespół, który przygotuje założenia do uchwały antysmogowej, ale też pojedzie do gmin i będzie prowadził akcję edukacyjną. Najwyższy czas przekonać wszystkich – samorządy i mieszkańców do walki o zdrowie nasze i kolejnych pokoleń. Dzisiaj wszyscy mówią o problemie niskiej emisji, o smogu, ale trzeba zacząć działać od podstaw, bo efekty tej pracy nie przyjdą z dnia na dzień, a skutki przekładają się na długość i jakość życia – przekonywał marszałek Wojciech Saługa.

Pierwszym etapem prac w tym zakresie było przesłanie do 167 gmin z regionu ankiety, której celem było określenie świadomości na ten temat i zapytanie władz gmin, czy dysponują one planami, programami walki z niską emisją. Póki co informację zwrotną w tej sprawie odesłało 87 proc z nich i zdecydowana większość deklaruje wsparcie w walce z tym problemem.

W trakcie debaty poruszono tematy dotyczące m.in. skutków zanieczyszczenia powietrza wpływających na zdrowie i życie ludzi, technik efektywnego i nieuciążliwego dla środowiska palenia węglem w domowych kotłach i programów wsparcia walki z niską emisją. Zdaniem ekspertów rozwiązaniem nie jest wyłącznie zakaz opalania węglem, ale przestrzeganie norm jakości węgla i standardów emisyjnych kotłów.

„Od wielu lat dostrzegamy problem niskiej emisji i staramy się z nim walczyć, ale potrzeba systemowych rozwiązań, bo najbardziej cierpią z tego powodu mieszkańcy regionu. W ciągu ostatnich pięciu lat 1,5 mld zł zostało na ten obszar przeznaczonych z czego 480 mln na walkę z niską emisją. To potężne środki, ale brakowało koordynacji działań. Dysponujemy nie tylko funduszami, ale też innymi instrumentami wsparcia np. systemem doradztwa dla gmin” – przekonywał prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach Andrzej Pilot.

Debata ekspercka na temat negatywnych skutków zanieczyszczenia powietrza w regionie odbędzie się w piątek 15 kwietnia br. w siedzibie Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach. W jej trakcie poruszone zostaną tematy dotyczące m.in. skutków zanieczyszczenia powietrza wpływających na zdrowie i życie ludzi, technik efektywnego i nieuciążliwego dla środowiska palenia węglem w domowych kotłach i programów wsparcia walki z niską emisją. 

Zapraszamy na debatę: „Smog w województwie śląskim – jak uchronić mieszkańców przed tym zjawiskiem?" z udziałem przedstawicieli władz, ekspertów i mediów 15 kwietnia 2016 r. o godz. 13:00 do Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum.

Do debaty zostali zaproszeni:

Moderator: Maciej Gramatyka, Przewodniczący Rady Miasta Tychy, Rzecznik Prasowy WFOŚiGW

Eksperci technologiczni:

• dr inż. Tomasz Iluk, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla

Eksperci klimatyczni:

• dr Maciej Leśniok, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Klimatologii, Uniwersytet Śląski

Eksperci zdrowotni:

• dr hab. n. med. Joanna Kasznia-Kocot, Katedra Epidemiologii i Biostatystyki, Zakład Epidemiologii, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
• prof. Marian Zembala, Dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Samorządowcy:

• Wojciech Saługa, Marszałek Województwa Śląskiego
• Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika
• Małgorzata Mańka-Szulik, Górnośląski Związek Metropolitalny, Prezydent Miasta Zabrze
• Adam Gawęda, Senator RP
• Maciej Gramatyka, Radny Sejmiku Województwa Śląskiego
• Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
• Andrzej Pilot, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Polski Alarm Smogowy:

• Andrzej Guła, Krakowski Alarm Smogowy
• Rafał Psik, Sosnowiecki Alarm Smogowy
• Patryk Białas, Katowicki Alarm Smogowy

Eksperci prawni:

• prof. Tomasz Pietrzykowski, Uniwersytet Śląski
• mec. Krzysztof Płeszka
• mec. Michał Araszkiewcz

Zagadnienia:

• Co to jest niska emisja i skąd się bierze?
• Czy warunki środowiskowe wpływają na zanieczyszczenie powietrza?
• Skąd czerpać informacje o stężeniach niebezpiecznych substancji w powietrzu?
• Jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na zdrowie człowieka?
• Jak się bronić przed smogiem?
• techniki efektywnego i nieuciążliwego dla środowiska palenia węglem w domowych kotłach i piecach
• Programy wsparcia walki z niską emisją
• Stan prac nad uchwałą antysmogową na Śląsku

Na przełomie marca i kwietnia odbyła się kilkudniowa tura pomiarów szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu,  prowadzona przez Zagłębiowski Alarm Smogowy wspólnie ze Stowarzyszeniem Samorządne Strzemieszyce we wschodnich dzielnicach Dąbrowy Górniczej.

Pyłomierz mierzył stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego w trzech lokalizacjach, ul. Łazienna, ul. Strzemieszycka i osiedle Kawa. Są to tereny graniczne miasta, mocno uprzemysłowione, a jednocześnie zielone i prawie wiejskie.

Pomiary prowadzono od 31 marca do 4 kwietnia, dbając o to by okres ciągłego pomiaru w jednej lokalizacji był dłuższy nić 24 godziny. Większość okresu pomiarowego charakteryzowała się dodatnimi temperaturami i lekko wietrzna pogodą, sprzyjającą rozprzestrzenianiu się powstających w wyniku emisji przemysłowej i tej ze spalania paliw stałych w paleniskach domowych zanieczyszczeń. Pomimo tego w dwóch z trzech lokalizacji pomiarowych w średnia stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 przekroczyła normową bezpieczna dla zdrowia wartość dopuszczalną. Przy ul. Łaziennej wyniosła ona 110% normy a przy ul. Strzemieszyckiej 150% dopuszczalnej normy. 30-go marca zarejestrowano najwyższa wartość średniej godzinowej w całym okresie pomiarowym. Wartość ta o godzinie 22:00 wyniosła 218µg/m³, czyli chwilowo była wyższa od dopuszczalnej normy dobowej o ponad 400%!

Dzięki współpracy, którą nasze Stowarzyszenie nawiązało na konferencji „Zagłębiowski okrągły stół dla czystego powietrza” która odbyła się w marcu w Sosnowcu, możliwe było przeprowadzenie wspólnie z Zagłębiowskim Alarmem Smogowym kilkudniowych pomiarów we wschodnich dzielnicach Dąbrowy Górniczej. W dwóch miejscach dobowe wyniki są przekroczone. Dotyczy to ul.Łaziennej i ul.Strzemieszyckiej. Na osiedlu Kawa nie było przekroczenia. Zaskakujący jest wynik z ul.Łaziennej, na której chwilowe przekroczenie wynosiło 450% normy. Wyniki pomiarów wskazują również na większe zanieczyszczenie powietrza niż mierzone przez WIOŚ przy ul. Tysiąclecie, czyli potwierdza, ze słuszny jest kierunek usytuowania w Dąbrowie Górniczej kolejnej stacji pomiarowej WIOŚ właśnie we wschodnich dzielnicach miasta. – powiedział Jerzy Reszke  ze Stowarzyszenia Samorządne Strzemieszyce.

Otrzymane wyniki nie są bardzo zaskakujące, oczekiwaliśmy podwyższonych wartości zanieczyszczeń powietrza pyłem zawieszonym w tej mocno uprzemysłowionej dzielnicy Dąbrowy Górnicze,  dodatkowo charakteryzującej się gęstą zabudową domków jednorodzinnych z olbrzymią ilością indywidulanych palenisk węglowych.  Powietrze zawsze w takich rejonach jest dużo gorszej jakości niż w dzielnicach blokowisk z wielkiej płyty gdzie w ich centrach zlokalizowane są stacje pomiarowe Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, np. Dąbrowa Górnicza al. Tysiąclecia. Zachęcamy aby w ciągle trwającym sezonie grzewczym, przed wyjściem na spacer lub planując uprawianie sportu na zewnątrz, sprawdzić wskazania stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Można to w prosty sposób zrobić przez stronę www lub przez aplikacje mobilną taką jak „Zanieczyszczenie powietrza” lub SmokSmog”. W sytuacji gdy przekroczone są normy stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego, należy ograniczyć aktywność fizyczną i nie uprawiać sportów na zewnątrz. Zwracam się również z prośbą do władz miasta Dąbrowa Górnicza o aktywną współprace z Urzędem Marszałkowskim celem szybkiego objęcia całego miasta Uchwałą Antysmogową, czyli wprowadzeniem norm technicznych na typy stosowanych palenisk na paliwa stałe. Przypominam również mieszkańcom Dąbrowy Górniczej że palenie śmieci to nie tylko łamanie prawa ale trucie siebie i najbliższych. – powiedział Rafał Psik z Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego.

W Zagłębiu Dąbrowskim normy pyłu zawieszonego PM10 i szkodliwego benzo(alfa)pirenu są znacznie przekraczane każdego roku. W roku 2015 mieliśmy w Sosnowcu 72 dni, a w Dąbrowie Górniczej 67 dni z przekroczeniem dopuszczalnej średniodobowej normy pyłu zawieszonego PM10 mierzone przez stacje pomiarowe tła miejskiego. Tylko w tym roku, a jest dopiero początek kwietnia,  było to odpowiednio do dnia dzisiejszego 36 dni i 37 dni przekroczeń dopuszczalnej dla zdrowia normy. Standardy UE stwierdzają ze akceptowalne są maksymalnie 35 dni rocznie z przekroczeniem normy, Dąbrowa Górnicza osiągnęła ten limit już w dniu 25 marca 2016, a Sosnowiec w dniu 5 kwietnia 2016. Średnioroczne stężenia szkodliwego (substancja mutagenna i kancerogenna) benzo(alfa)pirenu było przekraczane w regionie kilkukrotnie, stacje pomiarowe zlokalizowane w najbliższej okolicy w Dąbrowie Górniczej i Katowicach wskazały przekroczenie ponad 4 do 5 krotne dopuszczalnej dla zdrowia normy. Za taką sytuacje odpowiada głównie emisja z palenisk domowych (spalanie śmieci i węgla o niskiej jakości oraz korzystanie z niskosprawnych palenisk tzw „kopciuchów”.)

Mówiąc o złym stanie powietrza w Polsce najczęściej ma się na myśli Kraków. To jednak błąd, bo problem smogu dotyczy również wszystkich miast Zagłębia Dąbrowskiego. Pomimo ciepłej wiosennej pogody w dalszym ciągu stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 przekraczają poziomy dopuszczalne.

W Zagłębiu Dąbrowskim normy pyłu zawieszonego PM10 i szkodliwego benzo(alfa)pirenu są znacznie przekraczane każdego roku. W roku 2015 mieliśmy w Sosnowcu 72 dni, a w Dąbrowie Górniczej 67 dni z przekroczeniem dopuszczalnej średniodobowej normy pyłu zawieszonego PM10 mierzone przez stacje pomiarowe tła miejskiego. Tylko w tym roku, a jest dopiero początek kwietnia,  było to odpowiednio do dnia dzisiejszego 35 dni i 36 dni przekroczeń dopuszczalnej dla zdrowia normy. Standardy UE stwierdzają ze akceptowalne są maksymalnie 35 dni rocznie z przekroczeniem normy, Dąbrowa Górnicza osiągnęła ten limit już w dniu 25 marca 2016, a Sosnowiec w dniu 5 kwietnia 2016. Średnioroczne stężenia szkodliwego (substancja mutagenna i kancerogenna) benzo(alfa)pirenu było przekraczane w regionie kilkukrotnie, stacje pomiarowe zlokalizowane w najbliższej okolicy w Dąbrowie Górniczej i Katowicach wskazały przekroczenie ponad 4 do 5 krotne dopuszczalnej dla zdrowia normy. Za taką sytuacje odpowiada głównie emisja z palenisk domowych (spalanie śmieci i węgla o niskiej jakości oraz korzystanie z niskosprawnych palenisk tzw „kopciuchów”.)

Zachęcamy aby w ciągle trwającym sezonie grzewczym, przed wyjściem na spacer lub planując uprawianie sportu na zewnątrz sprawdzić wskazania stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Można to w prosty sposób zrobić przez stronę www lub przez aplikacje mobilną taką jak „Zanieczyszczenie powietrza” lub SmokSmog”.W przypadkach przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla stężenia pyłu PM10 zaleca się, aby osoby szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza (dzieci, osoby starsze, osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu oddechowego, chorzy na astmę, choroby alergiczne skóry i oczu, osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu krwionośnego) unikały dłuższego przebywania na otwartej przestrzeni. Przy wysokich stężeniach pyłów powinno się ograniczyć także wysiłek fizyczny, a osoby chore powinny zaopatrzyć się we właściwe medykamenty i stosować się do zaleceń lekarzy. Przypominamy o bezwzględnym zakazie spalania odpadów w domowych paleniskach i kominkach.

W bardzo wielu warsztatach samochodowych do ogrzewania używane są kotły, w których paliwem jest zużyty olej silnikowy. Proces spalania zużytego oleju silnikowego jest na tyle powszechny i akceptowalny, że producenci bez przeszkód reklamują takie urządzenia do jego spalania.

Obecnie ani sprzedawanie takich urządzeń, ani palenie przepalonym olejem nie wywołuje reakcji władz odpowiedzialnych za czystość powietrza.

Tymczasem, spalanie zużytego oleju jest wykroczeniem i podlega karze aresztu albo grzywny.

Podstawą prawną jest USTAWA z dnia 14 grudnia 2012 r.o odpadach, Dz.U.2013.21 z dnia 2013.01.08.

Art. 191. [Naruszenie nakazu termicznego przekształcania odpadów w spalarni odpadów lub współspalarni odpadów]

„Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny.”

Art. 155. [Nakaz prowadzenia termicznego przekształcania odpadów w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów]

Termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów, z zastrzeżeniem art. 31.

Profesor Adam Grochowalski z Politechniki Krakowskiej tak komentuje obecną sytuację: zużyty olej silnikowy jest odpadem niebezpiecznym i musi być utylizowany tak, jak nakazuje prawo. A więc: albo zwrócony do rafinerii celem jego rafinacji i powtórnego użycia, albo spalony w wyspecjalizowanej spalarni odpadów niebezpiecznych.

Zużyty olej silnikowy zawiera metale ciężkie, m.in. kadm, ołów, arsen, bar i chrom. Metale te ścierają się z ruchomych części silnika i dostają do oleju. Inne metale ciężkie wchodzą w skład oleju i mają na celu polepszenie jego parametrów (np. bar).

Zużyty olej może również zawierać związki chloru i bromu. Ich obecność sprawia, że w procesie spalania takiego oleju powstają bardzo szkodliwe dla zdrowia ludzkiego związki chloroorganiczne i bromoorganiczne, w tym związki z grupy dioksyn. Może również wydzielać się żrący i szkodliwy gaz – chlorowodór. Spalanie przepracowanego oleju silnikowego oznacza także wysoką emisję wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz pyłu zawieszonego.

Ilość szkodliwych substancji emitowanych podczas spalania oleju silnikowego może być znacznie wyższa, jeśli olej taki jest zanieczyszczony lub celowo zmieszany z innymi substancjami: rozpuszczalnikami czy olejami innego typu, np. olejami transformatorowymi.

Wdychanie dymu z przepracowanego oleju ma wyjątkowo negatywny wpływ na układ nerwowy (w szczególności w przypadku kadmu i ołowiu). Chrom oraz substancje z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych mają działanie rakotwórcze. Związki z grupy dioksyn zaburzają gospodarkę hormonalną i płodność u osób dorosłych.

W przypadku narażenia kobiet w ciąży, wszystkie wymienione substancje bardzo negatywnie wpływają na rozwijający się płód, m. in. mogą upośledzać rozwój układu nerwowego.

Nie ma żadnej gwarancji, że używany w celach opałowych przepracowany olej silnikowy nie zawiera niebezpiecznych dla zdrowia metali ciężkich oraz chloru i bromu. Tym bardziej konieczne jest utylizowanie tego odpadu, a nie spalanie jego w kotłach. Warsztaty samochodowe umiejscowione są najczęściej w gęsto zaludnionych rejonach miasta. Toksyczne spaliny z kotłów na przepracowany olej są więc realnym zagrożeniem zdrowia i życia mieszkańców miast Polski.