Możecie sobie wyobrazić zimę 2027 roku z czystym powietrzem? Brak alarmów smogowch. Brak przekroczeń stężeń szkodliwego pyłu zawieszonego PM10. A wręcz to, że ten profil na FB po prostu znika, a my jego redaktorzy zajmujemy się w końcu sobą i własnymi rodzinami.

Jako antysmogowi aktywiści żyjemy w przekonaniu że jest to możliwe. Uchwała Antysmogowa dla województwa śląskiego definiuje rok 2027 jako rok w którym ma z terenu województwa śląskiego zniknąć ostatni kocioł pozaklasowy na paliwa stałe. Zostało nam aż, a może tylko 10 lat.

By dokonać cudu i przegonić SMOG z regionu trzeba porozumienia ponad partyjnego, ponieważ powietrze nie ma barw partyjnych. Trzeba działań wspólnych rządu i samorządu. Pierwszy krok z obu stron został poczyniony. Z poziomu rządowego wprowadzono normy techniczne na kotły na paliwa stałe jakie mogą być produkowane w Polsce. Natomiast samorząd województwa przyjął Uchwałę Antysmogową.

Ale ciągle potrzebujemy wielu kroków aby oddychać w zimie czystym powietrzem:

• wprowadzenia norm jakościowych na paliwa stałe będące w obrocie dla odbiorców indywidualnych.
• krajowego programu finansowania termomodernizacji budynków indywidulanych,
• lokalnych kompleksowych Programów Ograniczania Niskiej Emisji, definiujących rok 2027 jako rok w którym zniknie ostatni kopciuch i powietrze w zimie będzie czyste. Żadne z zagłębiowskich miast nie posiada kompleksowego PONE.
• skutecznych narzędzi kontroli egzekwowania antysmogowego prawa krajowego i lokalnego,
• programów edukacyjnych na każdym etapie kształcenia począwszy od edukacji wczesno przedszkolnej,
• informowania społeczeństwa każdym możliwym sposobem o bieżącej jakości powietrza o każdej porze roku,
• systemu wsparcia najuboższych do zakupu ekologicznego paliwa,
• programów wsparcia na likwidacje “kopciuchów”, w wysokości uzależnionej od wybranej technologi ekologicznego ogrzewania, ale również uzależnionej od zamożności osoby aplikującej,
• stref ograniczonej emisji komunikacyjnej,
• działań realnych, a nie pozorowanych.

Powyższa kolejność jest przypadkowa, a lista nie kompletna, zawierające tylko te podstawowe i najbardziej potrzebne kroki, mające największy wpływ na poprawę jakości powietrza, potrzeba wszystkich łącznie tych działań aby osiągnąć cel #ZaglebieBezSmogu w roku 2027.

Trzeba działać już, teraz, każdy rok bierności oddala nas od czystego powietrza.

Miasto Warszawa jest właścicielem co najmniej 1700 kopciuchów. Aktywiści antysmogowi z Warszawy Bez Smogu i Warszawskiego Alarmu Smogowego apelują do miasta – jeśli walczycie ze smogiem, zacznijcie walkę od swojego podwórka. Na takie działania potrzebne są pieniądze, których w budżecie na razie nie ma. Uchwalenie budżetu miasta już 15 grudnia.

Szacunki Biura Infrastruktury Miasta Warszawa mówią o 1700 kopciuchach w budynkach miejskich. – Mamy prawo sądzić, że liczba ta jest mocno niedoszacowana. W inwentaryzacji nie ujęto ponad 6000 lokali miejskich z Pragi Północ, które nie mają podłączenia ani do ciepłowni ani do gazu – mówi Monika Daniluk z Warszawy Bez Smogu.

Aktywiści zwrócili się do mieszkańców Warszawy o podpisy pod apelem o dofinansowanie wymian kotłów tam, gdzie nie ma technicznych możliwości podłączenia gazu i ciepła miejskiego. Apel znajduje się TUTAJ https://chceoddychac.pl/warszawa. Apel podpisało już ponad 1000 osób.

Zdaniem miasta kopciuchy zainstalowane w ostatnich latach „ze względu na ich stan techniczny i brak wyeksploatowania nie wymagają wymiany„. Jednocześnie urzędnicy deklarują, że zgodnie z uchwałą antysmogową kotły pozaklasowe zostaną wymienione zgodnie z terminem zapisanym w mazowieckiej uchwale antysmogowej.

Uchwała antysmogowa daje Warszawie i mieszkańcom woj. mazowieckiego czas na wymianę kopciuchów do końca 2022 r. Aktywiści uważają, że tak progresywne miasto jak Warszawa nie powinno czekać na ostatnią chwilę. Intencją autorów uchwały antysmogowej 5-letni okres na wymianę „kopciuchów” został przyjęty, aby również mniej zamożni mieszkańcy mieli czas na przygotowanie się do wymiany. Jak na tym tle wypada m.st. Warszawa, które deklaruje budżet na ochronę powietrza w wysokości 1,1mld złotych?

W tej chwili Urząd Miasta wymienia jedynie kotły wyeksploatowane, których dalsze użytkowanie ze względów bezpieczeństwa nie jest możliwe (np. w 2017 r. w dzielnicy Wawer jest to jedynie 10 sztuk na 700 miejskich kotłów): „Głównym kryterium decydującym o wymianie kotłów jest stopień jego wyeksploatowania. Informujemy, że z uwagi na ograniczone środki finansowe z budżecie Zakładu wymiana pieców wolno stojących i kotłów do centralnego ogrzewania będzie wykonywana sukcesywnie przy wymianie wyeksploatowanych urządzeń grzewczych.” – czytamy w informacji wysłanej przez Urząd Miasta.

Zainstalowane w ostatnich latach miejskie kotły na węgiel nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Przykładem są kotły działające w budynkach miejskich w dzielnicy Wawer, o których na stronie ich producenta przeczytać można:

„Absolutnie nie powinny być stosowane do spalania paliw o wysokiej zawartości części lotnych (jak węgiel energetyczny), ze względu na niskie sprawności spalania i wysokie wskaźniki emisji szkodliwych zanieczyszczeń (w tym szczególnie związków rakotwórczych), chociaż znajdują jeszcze nabywców ze względu na niskie ceny).

Jeśli Urząd Miasta poważnie myśli o walce z zanieczyszczeniem pochodzącym z gospodarstw domowych, to powinien zacząć od niezwłocznej eliminacji własnych „kopciuchów”. Trudno domagać się wymiany „kopciuchów” od mieszkańców, jeśli nie wykonuje się działań we własnych budynkach – mówią aktywiści.

Przedstawiciele Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego: Aleksandra Rozner, Krzysztof Olszak i Rafał Psik podpisali w Krakowie w siedzibie Krakowskiego Alarmu Smogowego umowę na realizację drugiej już edycji kampanii społecznej #ZagłebieBezSmogu.  

Głównym celem tegorocznej kampanii kampanii będzie podniesienie świadomości wśród społeczności lokalnej na terenie Zagłębia Dąbrowskiego na temat zanieczyszczenia powietrza i rozwiązań służących poprawie jakości powietrza oraz podniesienie poziomu zaangażowania społeczności lokalnej w działania na rzecz poprawy jakości powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem informowania mieszkańców o wymogach wprowadzonych w tym roku w województwie śląskim przez Uchwałę Antysmogową. Kampania realizowana będzie do końca marca 2018 roku wspólnie ze Stowarzyszeniem Przedsiębiorców im. Dietla. Twarzą kampanii wybrano podobiznę Jana Kiepury w masce antysmogowej przygotowaną w ramach wolontariatu przez Piotra Graczyka z CUTberry.

W jej ramach przedstawiciele Zagłebiowskiego Alarmu Smogowego i członkowie Stowarzyszenia Przedsiębiorców im. Dietla przeprowadzą min. spotkania i wykłady edukacyjne dla przedstawicieli władz lokalnych (również rad dzielnic i lokalnych liderów), cykl warsztatów edukacyjnych dla uczniów przedszkoli i szkół podstawowych oraz szkolenia i warsztaty „Eko-przedsiębiorca” dla lokalnych przedsiębiorców. Realizację kampanii podsumuje w marcu 2018 „3-cia Konferencja zagłębiowski okrągły stół dla czystego powietrza” którą działacze zorganizują dzięki uprzejmości Burmistrza Zbigniewa Szaleńca w Czeladzi w Kopalni Kultury.

Potrzebujemy pilnych zmian w kwestii postrzegania zagadnienia szkodliwości niskiej emisji w Zagłębiu Dąbrowskim. Każdy z nas, szczególnie w sezonie grzewczym jest truty spalinami z domowych kotłów „kopciuchów”. Zła jakość powietrza najbardziej naraża na śmierć i przewlekłe choroby osoby starsze i dzieci. Często nie wiążemy udarów, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów serca, astmy, alergii czy nowotworów ze złym stanem powietrza. Dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Krakowskiego Alarmu Smogowego, będziemy mogli dotrzeć do znacznie szerszej grupy mieszkańców regionu z przesłaniem o znacznej szkodliwości niskiej emisji. Jednocześnie informować będziemy o zapisach i wymogach Uchwały Antysmogowej obowiązującej w naszym województwie. Zapraszamy do uczestnictwa w naszych spotkaniach, warsztatach i konferencji

Global Clean Air Summit – największe w tej części Europy forum wymiany doświadczeń, myśli i praktyk związanych z walką z zanieczyszczeniem powietrza. W konferencji wzięli udział eksperci ONZ, Komisji Europejskiej, Ministerstwa Rozwoju, Polskiego Alarmu Smogowego i europejskich uczelni.

Global Clean Air Summit powstało jako forum wymiany doświadczeń, myśli i praktyk związanych z walką z zanieczyszczeniem powietrza. Ma na celu propagowanie wiedzy z zakresu zużycia paliw kopalnych oraz wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie. Konferencja zorganizowana została przez Smogathon, Polski Alarm Smogowy, Województwo Małopolskie i miasto Kraków.

Odpowiedzialny w samorządzie województwa za działania antysmogowe, wicemarszałek Kozak przypomniał, że niemal wszyscy mieszkańcy Małopolski oddychają powietrzem, które szkodzi zdrowiu gdyż zawiera zbyt dużą zawartość szkodliwych substancji, m.in. rakotwórczego benzo(a)pirenu.

“Dlatego podjęliśmy zdecydowane kroki. To przede wszystkim dwie uchwały antysmogowe: dla Małopolski i Krakowa, które określają czym można palić i jakimi urządzeniami ogrzewać swój dom. Wyznaczają też terminy, w jakich należy wymienić stary, nieekologiczny piec. W tym zakresie mamy się czym chwalić, bo tylko w 2016 roku w Małopolsce zlikwidowano ok. 7,3 tys. przestarzałych kotłów, co m.in. innymi pozwoliło na zmniejszenie emisji PM10 o 270 ton” – podkreślał wicemarszałek Kozak dodając, że skuteczne działania to także zasługa dotacji z regionalnego programu operacyjnego na wymianę kotłów i inne działania proekologiczne, projektu zintegrowanego LIFE i pracy ekodoradców, którzy docierają do mieszkańców z informacjami o obowiązujących przepisach.

Liczni przedstawiciele samorządów będą mogli wybrać gotowe rozwiązania. – Silnie zanieczyszczone powietrze to nie tylko problem dużych miast, ale też mniejszych miasteczek oraz terenów wiejskich. Mamy nadzieję, że rozwiązania zaprezentowane na konferencji GCAS zainspirują władze gminne, regionalne i centralne do podejmowania intensywnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza – mówi Andrzej Guła, współzałożyciel Polskiego Alarmu Smogowego.

Podczas konfrencji odbyły się panele tematyczne, dyskusje oraz wystawy, na której prezentowane były praktyczne, działające już narzędzia zwalczające smog bądź identyfikujące problem.

W panelach dyskusyjnych uczestniczyli najlepsi specjaliści w dziedzinie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie– prof.Michał Krzyżanowski, prof. Frank Kelly, dr Francesco Forastiere i dr Anthony Wexler ze słynnej amerykańskiej uczelni UC Davies. Obok nich wystąpili m.in. minister Jadwiga Emilewicz, Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego, wojewodowie małopolscy Jacek Krupa i Wojciech Kozak, Kamil Wyszkowski – dyrektor generalny Inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce, dr Erich Unterwurzacher – dyrektor ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej, Alexis Lacroix – prezes Euro Bank S.A., Adam Uszpolewicz – prezes Aviva Polska.

GCAS był pierwszym wydarzeniem w Polsce, na którym ślad węglowy wszystkich uczestników – czyli suma produkowanych przez każdego zanieczyszczeń powietrza – zostanie usunięty. Było to możliwe dzięki współpracy z norweską firmą Chooose AS, która niczym fabryki czy huty wykupuje możliwość emisji szkodliwych substancji (każdy kraj czy region ma swoje normy, które nie mogą zostać przekroczone). Nie wprowadza jednak „wykupionych zanieczyszczeń” do obiegu.

W Polsce odbędzie się jedna z największych na świecie konferencji dotyczących problematyki zanieczyszczonego powietrza. Global Clean Air Summit będzie miał miejsce 27 listopada w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Prelekcje wygłoszą m.in. eksperci ONZ, Komisji Europejskiej oraz organizacji pozarządowych i topowych europejskich uczelni.

W konferencji uczestniczyli aktywiści Polskiego Alarmu Smogowego, NIK, małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego i Politechniki Warszawskiej

W czwartek, 23 listopada, w Senacie Rzeczpospolitej Polskiej odbyła się konferencja poświęcona współpracy między administracją rządową i samorządową. Spotkanie zostało zorganizowane przez marszałka Senatu, Stanisława Karczewskiego. Legislacyjne rozwiązania dotykające kwestii zanieczyszczenia powietrza coraz częściej pojawiają się w parlamencie, coraz szerzej też rozmawia się o problemie w innych regionach Polski.

W czasie konferencji wystąpili minister rozwoju Mateusz Morawiecki i jego zastępca Jadwiga Emilewicz. To ministerstwo prowadzi najwięcej prac nad przepisami, które umożliwiłyby ograniczanie poziomu zanieczyszczeń w miastach, zarówno tych pochodzących ze spalania węgla w piecach domowych, jak i tych pochodzących z ruchu aut. Resort wspiera m.in. program budowy polskich autobusów na prąd. Wiedzą o danych na temat zanieczyszczeń i możliwości działania na poziomie samorządowym dzielili się dr Artur Badyda z Politechniki Warszawskiej oraz Krzysztof Kwiatkowski, szef NIK.

Osobnym tematem była sprawa zanieczyszczeń emitowanych przez samochody (chodzi o toksyny pochodzące ze spalin oraz pył ze ścierających się opon i klocków hamulcowych). Jak bardzo są szkodliwe mówił Jakub Jędrak z PAS.

Osobne wystąpienie miał wicedyrektor ZIKiT Łukasz Franek, który opisywał doświadczenia Krakowa, w zakresie działań na rzecz zmniejszania ruchu ulicznego oraz o tym, jak nasze miasto stara się nakłonić mieszkańców do wykorzystywania dobrze ocenianego transportu zbiorowego. Wśród omawianych elementów były plany wzmocnienia oferty komunikacji miejskiej, porządkowanie parkowania, a także podniesienie bezpieczeństwa i łatwości poruszania się pieszych w centrum Krakowa.

O tym, jak zmniejszać natężenie emisji zanieczyszczeń, pochodzących z domowych kotłów mówili liderzy Polskiego Alarmu Smogowego oraz wicedyrektor Departamentu Ochrony Środowiska, w Małopolskim Urzędzie Marszałkowskim – reprezentujący najbardziej doświadczoną w Polsce grupę osób, mającą wiedzę o brakach w polskiej legislacji.

Wśród ok. 70 słuchaczy konferencyjnych obrad znaleźli się nie tylko reprezentanci Senatu, ale także urzędnicy ministerstw i blisko 30 włodarzy mniejszych i większych miast. Idee z Małopolski oraz Krakowa dotyczące zmniejszania ilości zanieczyszczeń coraz częściej podpatrywane są w innych regionach, a także w poszczególnych ministerstwach.

Źródło: Magiczny Kraków

Jednym z zachowań rekomendowanych w czasie epizodów smogowych jest pozostawanie w domach. Badania przeprowadzone wspólnie przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie i Krakowski Alarm Smogowy potwierdzają, że stężenia pyłów wewnątrz budynków są niższe, choć i tak pozostają na wysokim poziomie.

Przeprowadzone badania miały na celu sprawdzenie i pokazanie w jaki sposób zanieczyszczenie powietrza na zewnątrz wpływa na jakość powietrza wewnątrz budynków. Dane zbierano w 11 lokalizacjach w Krakowie i wokół niego. Pomiary prowadzono w każdej z nich w czasie od 4 do 14 dni. Uzyskane wyniki pokazują, że w czasie epizodów smogowych w zamkniętych pomieszczeniach jest na ogół średnio o 50% lepiej niż na zewnątrz, ale stężenia i tak znacząco przekraczają poziom bezpieczny dla zdrowia. Wyjątkiem są te budynki, gdzie korzysta się z kominków. Tam stężenia zanieczyszczeń wewnątrz pomieszczeń bywają wyższe niż na otwartej przestrzeni.

Jedną z lokalizacji, w których badano jakość powietrza była ul. Felicjanek w Krakowie. Tam czujniki ustawiono wewnątrz lokalu biurowego oraz na przynależącym do niego balkonie. W czasie trwania całego pomiaru stężenia wewnątrz były średnio niższe o 47% niż na zewnątrz. Co z jednej strony oznacza, że było lepiej. Ale z drugiej i to, że kiedy stężenia na zewnątrz przekraczają normy ogłaszania polskiego alarmu smogowego, to wewnątrz, gdzie staramy się schronić, wciąż jest bardzo źle. Przykładowo, we Francji przy takich stężeniach zaczęto by zamykać szkoły.

– To po raz kolejny pokazuje, jak fatalnym powietrzem oddychamy. Jest tak źle, że nawet zamknięcie się w domach nie jest w stanie zapewnić dostępu do czystego powietrza. Ponieważ jednak stężenia pyłów wewnątrz są zazwyczaj o połowę niższe niż na zewnątrz, mieszkańcy Polski powinni być skutecznie informowani o tym kiedy powietrze jest mocno zanieczyszczone i kiedy warto unikać przebywania na zewnątrz. Niestety, taka informacja nie jest powszechnie dostępna. – mówi Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego i podkreśla, że poziomy rejestrowane podczas badań wewnątrz pomieszczeń w wielu krajach Europy wystarczyłyby do ogłoszenia alarmu smogowego.

Tym ważniejsze jest to, by progi ogłaszania alarmu smogowego sprowadzić do cywilizowanych poziomów i głośno mówić ludziom, kiedy powinni się chronić – mówi Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. I podkreśla, że właśnie dlatego wraz z ogłoszeniem wyników badań, Polski Alarm Smogowy po raz kolejny zdecydował się zaapelować do Ministra Środowiska, by progi alarmowania o smogu sprowadzić do poziomu znanego z innych państw europejskich. – Dziś są one na bardzo wysokim poziomie. Takie ich wyznaczenie pozwala unikać ogłaszania alarmu i nic nie robić wtedy, kiedy działania są najbardziej potrzebne. Informacja o wysokim zanieczyszczeniu powietrza powinna być też podawana w serwisach pogodowych w mediach publicznych – opowiada Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Dane z kilku innych badanych lokalizacji można znaleźć w załączonych infografikach. Wnioski z raportu mają także praktyczne znaczenie dla mieszkańców zasmogowanych polskich miast. – Na podstawie przeprowadzonych pomiarów stwierdzić można że stężenia pyłu zawieszonego wewnątrz budynków pochodzące z przedostawania się pyłu z zewnątrz są średnio o 50% niższe aniżeli stężenia na zewnątrz. Wartość redukcji stężeń zależy bardzo silnie od kondycji budynku oraz rodzaju wentylacji – napisali autorzy raportu dr inż. Jakub Bartyzel, inż. Katarzyna Smoleń z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH – Można przyjąć, iż wietrzenie pomieszczeń ma pozytywny wpływ na poprawę jakości powietrza wewnątrz tylko w przypadkach gdy stężenia na zewnątrz uległy gwałtownemu spadkowi i są znacząco niższe niż stężenia pyłów w pomieszczeniach – dodali.

RAPORT „Ocena wpływu zanieczyszczeń pyłowych na zewnątrz budynków na jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń” można pobrać TUTAJ

Inicjatywa Warszawa Bez Smogu przeprowadziła cykl spotkań antysmogowych z mieszkańcami podwarszawskiej miejscowości Rybie, które odbyły się na terenie parafii św. Bartłomieja Apostoła.

Aktywna rola Kościoła w edukacji antysmogowej jest nie do przecenienia. Na południu Polski głos Kościoła jest mocny i jednoznaczny – za czystym powietrzem i zdrowiem mieszkańców. Dzięki współpracy z Joanną Adamowicz (Instytut Myśli Schumana) Warszawa Bez Smogu przeprowadziła w listopadzie cykl prelekcji o smogu w parafii św. Bartłomieja Apostoła w Rybiu pod Warszawą.

Pod koniec każdej z trzech mszy przedstawiciel WBS, a także prowadzący mszę ksiądz zwracali wiernym uwagę na stan powietrza w naszym kraju, na przyczyny i skutki, a także na to, jak nasze  postawy i decyzje np.o wymianie pieca mogą zmienić sytuację. Po mszach odbyły się również spotkania z zainteresowanymi tematem osobami połączone z wykładem. Mieszkańcy Rybia, którzy do tej pory żyją wśród dymiących kominów, nie mogą często wietrzyć, korzystać z ogrodu i wypuszczać do niego dzieci, zobaczyli, że jest szansa na zmianę sytuacji, że mogą walczyć i że mają prawo do oddychania czystym powietrzem.

Podczas burzliwych dyskusji mieszkańcy zwracali uwagę na nieskuteczność działań policji, która powiadamiana o spalaniu odpadów reaguje zbyt wolno. Problemem są mieszkańcy spalający odpady, ale również zły stan powietrza spowodowany spalaniem węgla w „kopciuchach”.

Dziękujemy proboszczowi parafii oraz księdzu Marcinowi Uhlikowi, dzięki którym możliwe było zorganizowanie spotkania.

Działacze Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego w ramach protestu, a przy okazji obchodów Ogólnopolskiego Dnia Czystego Powietrza ubrali w akcesoria antysmogowe pomnik Jana Kiepury w Sosnowcu.

Dla mieszkańców którzy maja problem z uciążliwymi trującymi ich szkodliwymi spalinami sąsiadów przygotowano i rozdawano „List do sąsiada truciciela” taki list spokojnie można włożyć do skrzynki problematycznemu sąsiadowi. Przechodnie korzystali też z FOTOBUDKI robiąc sobie zdjęcia w maskach antysmogowych i z tabliczkami  antysmogowymi hasłami. Rozdawano mieszkańcom specjalnie przygotowane na ten dzień ulotki i maseczki antysmogowe. Niestety happening zakończył się przedwcześnie interwencją Straży miejskiej, która nakazała wyłączenie Jana Kiepury z działań antysmogowych i zdjęcie z niego gadgetów antysmogowych.

W dniu 14 listopada spotkaliśmy sie w  Dabrowie Górniczej ze słuchaczami Uniwersytetu Trzeciego Wieku Wyższej Szkoły Biznesu z Dąbrowy Górniczej, aby wygłoscić wykład "Uchwała Antysmogowa i jej wpływ na jakość powietrza i zdrowie mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego”.