Sezon grzewczy właśnie się rozpoczyna. Koszty ogrzewania już są wysokie, a ceny nośników energii trudne do przewidzenia. Dlatego Polski Alarm Smogowy przypomina – możesz obniżyć rachunki już teraz korzystając z prostych i często niedrogich działań dostępnych dla każdego właściciela domu czy mieszkania. Kampania PAS „Ciepło od zaraz!” pokazuje jak to zrobić i zachęca do skorzystania z przygotowanych materiałów. 

– Koszty ogrzewania domu to jedna z najważniejszych pozycji naszych domowych budżetów z reguły przekraczająca wydatek siedmiu tysięcy złotych rocznie. Możemy jednak w bardzo prosty sposób i – co ważne – bez wydawania dużych sum pieniędzy obniżyć nasze koszty co najmniej o jedną piątą – mówi rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego Piotr Siergiej. – Wspólnie z audytorami energetycznymi przygotowaliśmy zestaw prostych działań, które w nadchodzącym sezonie grzewczym pozwolą obniżyć rachunki za ogrzewanie domu niemal natychmiast. 

Tak proste i tanie działanie jak montaż ekranów z pianki za grzejnikiem czy odsłanianie grzejników na noc to o 6% niższe koszty ogrzewania. Z kolei zamontowanie termostatów na grzejnikach to nawet 18% oszczędności. Nawet tak prosta czynność jak wietrzenie pomieszczeń (intensywnie i krótko zamiast okna uchylonego na dłużej) może przynieść oszczędności. Kolejnym ważnym działaniem jest regulacja docisku okien – dobrze zrobiona to dalsze 5% oszczędności. Na koniec rzecz oczywista, ale często pomijana: warto rozważyć zmniejszenie temperatury w domu w niektórych pomieszczeniach – jeden stopień mniej to 8-10% mniej zużytej energii. W łazience optymalna temperatura to 23 stopnie, w pokoju 19-20 stopni, a w sypialni nawet 18 stopni. 

Znaczna część polskich domów ogrzewana jest węglem spalanym w pozaklasowych kotłach, czyli tzw. kopciuchach. Te kotły to obecnie jedno z najdroższych źródeł ogrzewania. Według kalkulatora kosztów energii Polskiego Alarmu Smogowego opracowanego wspólnie z Porozumieniem Branżowym Na Rzecz Efektywności Energetycznej koszt ogrzewania przykładowego 150 metrowego domu węglem spalanym w “kopciuchu” jest wyższy od ogrzewania gazem czy pompą ciepła i wynosi ponad 10 000 zł. rocznie. Zaproponowane przez PAS działania mogą doprowadzić do łącznych oszczędności energii sięgających nawet kilkudziesięciu procent!

– To już drugi rok, gdy prowadzimy kampanię “Ciepło od zaraz!”. Nasze materiały przekażemy do sołtysów, wójtów i burmistrzów licząc, że wykorzystując je będą mogli pomóc osobom, które zmagają się z wysokimi cenami energii. Osoby, które dotychczas nie pozbyły się starych kotłów, tak zwanych kopciuchów, a do tego mieszkają w słabo ocieplonych domach, narażone są na wysokie koszty ogrzewania. Mamy nadzieję, że docelowo gospodarstwa te skorzystają z dostępnych dotacji w ramach programu Czyste Powietrze na wymianę kotłów i ocieplenie domu. Zanim to jednak nastąpi, mogą znacznie ograniczyć zużycie ciepła, korzystając ze wskazówek audytora. Najtańszą energią jest przecież ta, której nie zużyjemy – dodaje Siergiej.

Informacje o sposobach oszczędzania energii przygotował Tomasz Fiszer, audytor energetyczny. W kampanii wykorzystano krótkie filmy edukacyjne, w których zaprezentowano, jak w prosty sposób obniżyć rachunki za ogrzewanie.

LINKI do filmów edukacyjnych na YouTube:

https://youtu.be/hMEG3KaGSJI
https://youtu.be/xCviXFKOWBw
https://youtu.be/ibJNQeSGy0o
https://youtu.be/pCYKsiynzN4

Do pobrania: plakat, ulotka, grafiki (linki)

1 października weszła w życie Uchwała Antysmogowa, która zakazuje palenia węglem w gospodarstwach domowych w Warszawie. To historyczny dzień – oznajmia Polski Alarm Smogowy i pyta kiedy z Warszawy zniknie ostatnie cztery tysiące pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno.

– Od 1 stycznia obowiązuje w Warszawie zakaz używania pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno. Od 1 października doszedł zakaz palenia węglem w gospodarstwach domowych, a mimo to w stolicy wciąż dymi około czterech tysięcy takich kotłów – mówi Piotr Siergiej, rzecznik PAS – Warszawiacy przeszli długą drogę. Pięć lat temu liczbę kopciuchów szacowano na 17 tysięcy. Obecnie ich liczba spadła do około 4 tysięcy. To niezły wynik, ale dostrzegamy, że w ostatnim roku tempo wymiany kotłów mocno spadło. Może to oznaczać, że do wymiany pozostały najtrudniejsze przypadki. Urząd Miasta powinien podjąć wszelkie możliwe działania, by pomóc warszawiakom w likwidacji kotłów. Wysokie dotacje oferowane przez Urząd Miasta warto wesprzeć wsparciem ekodoradców, urzędników i Straży Miejskiej.

Decyzja o zakazie węgla w Warszawie zapadła 14 maja 2022 r. podczas głosowania nad nowelizacją Uchwały Antysmogowej dla województwa mazowieckiego. Radni Sejmiku przegłosowali jednocześnie zakaz spalania węgla w sześciu powiatach otaczających Warszawę. W „obwarzanku” warszawskim zakaz palenia węglem w gospodarstwach domowych wejdzie w życie dopiero w 2028 roku.

To historyczna i symboliczna data dla Warszawy. Stolica państwa będącego liderem zanieczyszczenia powietrza w Unii Europejskiej zdecydowała się pójść drogą czystego powietrza. To bardzo dobra wiadomość dla warszawiaków, którzy już w przyszłym sezonie grzewczym odetchną zdecydowanie czystszym powietrzem. Według szacunków Instytutu Ochrony Środowiska w aglomeracji warszawskiej aż 55% pyłów PM2.5 pochodzi ze spalania węgla i drewna w gospodarstwach domowych. Dotychczasową liczbę zgonów wywołanych zanieczyszczeniem powietrza w Warszawie szacuje się na 500-700 rocznie.

2 października Polski Alarm Smogowy rozpoczął kampanię przypominającą o obowiązującym zakazie palenia węglem wyświetlając spoty na 30-metrowych ekranach na stacji metra Świętokrzyska. W spotach wziął udział Paweł Deląg, który zdecydował się wesprzeć PAS w tej kampanii. Paweł Deląg od wielu lat działa na rzecz czystego powietrza, a spot z jego udziałem można obejrzeć na YouTube.

Spot Polskiego Alarmu Smogowego z udziałem Pawła Deląga

Czy Prawo i Sprawiedliwość zamierza zmniejszyć skalę programu dotacyjnego „Czyste Powietrze” – pyta PAS i wysyła pismo do sztabu wyborczego PiS. W programie wyborczym PiS znalazł się zapis o likwidacji zaledwie 500 tys. starych pieców węglowych do 2031 r., gdy tymczasem sam Program Czyste Powietrze zakłada wymianę do 2030 roku 3 milionów starych urządzeń grzewczych na węgiel i drewno. Czy to zmiana strategii walki ze smogiem?

Program Czyste Powietrze, który wystartował we wrześniu 2018 r, zakłada likwidację do 2030 roku 3 milionów „kopciuchów”, czyli tych kotłów, które emitują najwięcej zanieczyszczeń. To one są główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Na ten cel zarezerwowano 103 miliardy zł. Po pięciu latach działania programu podpisano 583 tys. umów na wymianę kotłów i termomodernizację budynków na kwotę 14 mld zł. Od 1 stycznia 2023 nowe, atrakcyjniejsze zasady finansowania, o które od dawna zabiegał Polski Alarm Smogowy, sprawiły, że liczba wniosków o wymianę “kopciucha” i docieplenie domu znacznie wzrosła. Obecnie do programu składane jest około 4000 wniosków tygodniowo, co oznacza, że w tym roku możliwe jest dojście do ok. 200 tys. wniosków rocznie. Przy tym tempie do 2031 roku można byłoby wymienić 1,5 miliona starych kotłów i pieców. 

W programie wyborczym PiS „Bezpieczna Przyszłość Polaków” znalazł się jednak zapis mówiący o planach likwidacji jedynie 500 tys. pieców do 2031 roku. Oznaczałoby to znaczne ograniczenie wsparcia do zaledwie 70 tys. kotłów rocznie! Zapowiedziana przez PiS zmiana oznaczałaby w praktyce zatrzymanie wsparcia mieszkańców w likwidacji „kopciuchów”.

Polski Alarm Smogowy wystosował pismo skierowane do sztabu wyborczego PiS z pytaniem czy w programie „Bezpieczna Przyszłość Polaków” popełniono błąd, czy też rząd planuje wycofanie się ze złożonych obietnic i drastyczne ograniczenie skali Programu Czyste Powietrze.

– Jeśli zapis w programie PiS „Bezpieczna Przyszłość Polaków” mówiący o wymianie zaledwie 500 tys. pieców węglowych jest faktem, a nie pomyłką, to jest to skandaliczna decyzja, idąca wbrew oczekiwaniom milionów właścicieli domów – komentuje Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego – Program Czyste Powietrze po pięciu latach wreszcie zaczął przynosić efekty. Zapowiadana w programie PiS zmiana to nie jest nawet inna strategia, to jest totalny odwrót od walki ze smogiem. Tempo wymiany “kopciuchów” powinno rosnąć, bo pozostało jeszcze ponad 2 miliony urządzeń do likwidacji. Taka zmiana antysmogowej polityki byłaby również niesprawiedliwa społecznie, szczególnie w kontekście ludzi uboższych, którzy nie zdążyli jeszcze skorzystać z programu dotacyjnego. Wiemy, że największe trudności z wymianą kotłów mają osoby starsze, o niskich dochodach, a taki plan zmniejszenia liczby dotacji pozostawi tych ludzi na lodzie – dodaje Siergiej.

Domowe kotły na węgiel i drewno emitują w Polsce 71,3% pyłów PM10 (KOBiZE, 2023), 73,5% toksycznych dioksyn i furanów oraz 93.3% rakotwórczych węglowodorów aromatycznych. Jedyną szansą ograniczenia zanieczyszczenia powietrza, które rocznie pozbawia życia około 40 000 mieszkańców Polski, jest likwidacja źródeł emisji z gospodarstw domowych. Dodatkowo ok. 30% domów w Polsce jest nieocieplona, a kolejne 30% ocieplone bardzo słabo. Takie gospodarstwa domowe płacą dużo wyższe rachunki za ogrzewanie.

“Program Czyste Powietrze może rozwiązać obydwa problemy, oferując dotacje nie tylko na czyste źródła ciepła, ale również na docieplenie domu. Korzyści płynące z tego Programu to nie tylko czystsze powietrze, ale również zmniejszenie kosztów ogrzewania dla zwykłych ludzi, a także zwiększenie niezależności energetycznej państwa poprzez zmniejszenie uzależnienia od importowanych paliw. Ograniczenie skali programu byłoby więc z tych wszystkich powodów poważnym błędem” – dodaje Siergiej. 

Poniżej treść pisma wysłanego do sztabu wyborczego PiS 

Szanowni Państwo,

Z wielkim niepokojem przyjęliśmy zapisy dokumentu programowego KW PiS „Bezpieczna Przyszłość Polaków”, gdzie w zakresie ochrony powietrza KW PIS deklaruje likwidację 500 000 pieców węglowych do 2031 roku. Ta deklaracja to duży krok wstecz w stosunku do celów, jakie postawiono w Programie Czyste Powietrze uruchomionym w 2018 r. Celem tego programu jest wymiana 3 000 000 źródeł ciepła do 2030 roku (dokumenty określające cele programu: https://czystepowietrze.gov.pl/wp-content/uploads/2022/12/Program-priorytetowy-Czyste-Powietrze-3.01.2023-oznakowane.pdf) 

Chcieliśmy zatem wyjaśnić czy w programie „Bezpieczna Przyszłość Polaków” popełniono błąd, czy też rząd planuje drastyczne ograniczenie skali Programu Czyste Powietrze? 

Jeśli to błąd to prosimy o stosowne zmiany w programie „Bezpieczna Przyszłość Polaków” oraz przesłanie informacji, gdzie można znaleźć zmieniony program. 

Ograniczenie programu Czyste Powietrze byłoby działaniem szkodliwym, nie tylko dla jakości powietrza, ale również dla portfeli gospodarstw domowych, które dzięki temu programowi mogą poprawić efektywność energetyczną zmniejszając swoje rachunki za energię.

Z wyrazami szacunku,

Andrzej Guła, Polski Alarm Smogowy

Ocieplenie domu i wymiana nieefektywnego źródła ciepła to inwestycja, która zwraca się po okresie od roku do siedmiu lat – wynika z audytów energetycznych ośmiu domów zamówionych przez Polski Alarm Smogowy. Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię końcową w wybranych budynkach jednorodzinnych wyniosło od 36% do nawet 87%. Roczne oszczędności kosztów ogrzewania sięgały od 7 tys. do 21 tys. Średni koszt proponowanych inwestycji z ośmiu audytów wyniósł 104 tys., a dotacja wynosiła średnio 69 tys.

Polski Alarm Smogowy we współpracy z audytorami energetycznymi przeprowadził osiem audytów energetycznych w budynkach jednorodzinnych na terenie Małopolski, Śląska i Mazowsza. Wybrane budynki charakteryzowały się niewystarczającym poziomem lub całkowitym brakiem termoizolacji. W większości przypadków źródło ogrzewania stanowił kocioł na paliwo stałe.

Na przykładzie przeprowadzonych audytów widać jak inwestycja termomodernizacyjna może obniżyć rachunki za ogrzewanie budynku i ciepłej wody użytkowej oraz na jaki poziom dofinansowania mogą liczyć beneficjenci wymieniający źródło ogrzewania i ocieplający dom, a także jak szybko taka inwestycja się zwróci przy skorzystaniu z dotacji.

– Audyty potwierdzają to, co widzimy w gospodarstwach domowych, w których ocieplono budynek i wymieniono źródło ciepła: termomodernizacja to świetny interes – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. W ośmiu domach, jakie przebadaliśmy inwestycja w termomodernizację zwraca się po okresie od siedmiu lat do nawet jednego roku. Po tym czasie możemy zyskiwać rocznie od 7 do 14 tysięcy złotych. W jednym przypadku właściciel domu oszczędzi rocznie aż 21 tysięcy! Ocieplenie domu się po prostu opłaca. Zaskakujące jest to, że w przypadku domów źle ocieplonych koszty poniesione na termomodernizację mogą zwrócić się nawet po jednym roku! Okazuje się, że ocieplenie domu to jedna z najlepszych metod ulokowania naszych oszczędności.

Opłacalność termomodernizacji zwiększają dopłaty do ocieplenia i wymiany kotła dostępne w ramach programu Czyste Powietrze. W audytach poziom dofinansowania wyniósł od 34 tys. do 120 tys. zł. W nowej odsłonie programu dotacje wzrosły nawet dwukrotnie. W zależności od wysokości dochodów można otrzymać do 66 tys. zł, 99 tys. zł lub 135 tys. zł dotacji na instalację nowego ogrzewania oraz na ocieplenie domu. Warunkiem otrzymania wyższej dotacji jest przeprowadzenie audytu energetycznego, na którego realizację przeznaczone są osobne fundusze w programie oraz wykonanie odpowiednich działań termomodernizacyjnych.

Raport zawierający bardziej szczegółowe dane znajduje się TUTAJ

Polski Alarm Smogowy opublikował kolejny raport kwartalny pokazujący ceny paliw stałych używanych do ogrzewania domów. Od stycznia 2023 cena węgla spadła o około 24%, drewna kawałkowego o 19%, a pelletu o 32%. Mimo tego spadku cen, ogrzewanie domu „kopciuchem”, czyli starym kotłem na węgiel lub drewno jest – z wyjątkiem oleju opałowego – najdroższą metodą zapewnienia komfortu cieplnego.

– Pomimo tego, że po bardzo drogim sezonie grzewczym ceny węgla i drewna nieznacznie spadły, to tzw. „kopciuchy”, czyli pozaklasowe, nieefektywne kotły na węgiel i drewno nadal należą do najdroższych form ogrzewania domu. – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. – Przygotowany przez Porozumienie Branżowe na rzecz Efektywności Energetycznej i Polski Alarm Smogowy kalkulator kosztów ogrzewania pokazuje, że poza olejem opałowym, to właśnie grzanie „kopciuchem” kosztuje nas najwięcej.

Monitoring cen wykonano w dniach 18-20 kwietnia 2023 r. Kontroli poddano po dwa składy z każdego województwa – w całej Polsce 32 składy opału. Wybrano składy zlokalizowane w różnych miejscowościach. Średnia cena węgla typu Orzech wyniosła 1925 zł za tonę, podobnie kosztował ekogroszek – 1932 zł. Od stycznia 2023 ceny te spadły odpowiednio o 22% i 24 %. Sprzedawcy przewidują, że nieznaczne spadki cen będą kontynuowane, aż wreszcie ceny ustabilizują się w połowie roku, aby zacząć rosnąć przed kolejnym sezonem grzewczym. 

Odnotowano dużą rozpiętość cen węgla co wynika z faktu, że węgiel dostępny na składach pochodzi z różnych krajów, a co za tym idzie jego cenę kształtuje wypadkowa różnych elementów: rzeczywista jakość opałowa, aktualna podaż, koszty transportu oraz niemniej istotny czynnik jakim jest zaufanie konsumentów do produktu – najdroższy jest węgiel polski, najtańszy kazachstański.

Przy obowiązujących obecnie cenach nośników energetycznych najdroższe metody ogrzewania to: kocioł na olej opałowy, pozaklasowy kocioł, tzw „kopciuch”, na drewno i „kopciuch” na węgiel. Koszt ogrzewania 150 metrowego domu, w którym mieszkają 4 osoby, przy słabym ociepleniu wynosi: 19 100 zł dla oleju opałowego, 14 700 zł dla pozaklasowego kotła na drewno i 14 000 zł dla „kopciucha” na węgiel (koszt ogrzewania pomieszczeń i wody). Te koszty można ograniczyć o połowę ocieplając dom, odpowiednio do: 9 900 zł – olej, 7 600 zł – „kopciuch” na drewno i 7 200 zł „kopciuch” na węgiel.

Najtańsze systemy grzewcze przy obecnych cenach to: kocioł gazowy, pompa ciepła powietrzna z ogrzewaniem podłogowym i pompa ciepła gruntowa z ogrzewaniem podłogowym. Koszt ogrzewania 150 metrowego domu, w którym mieszkają 4 osoby, przy słabym ociepleniu wynosi: 10 400 zł gaz, 9 600 zł – pompa ciepła powietrzna z ogrzewaniem podłogowym i 8 300 zł pompa ciepła gruntowa z ogrzewaniem podłogowym (koszt ogrzewania pomieszczeń i wody). Docieplając dom możemy obniżyć te koszty o ponad połowę do: 5 700 zł gaz, 5 300 zł – pompa powietrzna, 4 600 zł – pompa gruntowa.

Raport można pobrać TUTAJ

Kalkulator kosztów ogrzewania TUTAJ

Wierni ponad 1000 parafii w całej Polsce dowiedzieli się, jak mogą zadbać o jakość powietrza w swojej okolicy oraz jak pozyskać dotację na wymianę starego kotła i ocieplenie domu. Ponadto działacze Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska oraz Polskiego Alarmu Smogowego dotarli do ponad 250 parafii z dodatkowymi materiałami informacyjnymi. Wszystko w ramach kampanii „Bóg daje życie, smog je odbiera” prowadzonej wspólnie przez ŚRKŚ i PAS.

Wiele polskich rodzin chciałoby obniżyć koszty ogrzewania, które ze względu na kryzys energetyczny znacznie wzrosły w wielu gospodarstwach domowych. I choć publiczne środki z programu Czyste Powietrze na ocieplenie domu, wymianę źródła ogrzewania czy montaż paneli fotowoltaicznych są dostępne – właściciele domów jednorodzinnych, w szczególności ci mniej zamożni mogą otrzymać wsparcie finansowe z NFOŚiGW sięgające nawet 135 tysięcy złotych – to informacje te często nie docierają do osób najbardziej potrzebujących. Stare nieefektywne kotły na węgiel i drewno są główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce. W ostatnim czasie, na skutek wzrostu cen węgla, to właśnie te urządzenia były jednymi z najdroższych form ogrzewania domów.

Dlatego chcemy to zmienić i dotrzeć do wiernych w parafiach z prostym i konkretnym przekazem o tym, co można zrobić, żeby nie wydawać fortuny na ogrzewanie i nie marnotrawić cennej energii – mówi Anna Kluzińska ze Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska.

– Polski Alarm Smogowy od kilku lat współuczestniczy wraz ze ŚRKŚ w kampanii zachęcającej do wymiany “kopciuchów” – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego – Nasze domy ogrzewane starymi kotłami na węgiel i drewno wytwarzają prawie 80% zanieczyszczenia powietrza pyłami zawieszonymi jakie obserwujemy w Polsce. Bez likwidacji prawie trzech milionów takich kotłów, które wciąż działają w kraju, nie poradzimy sobie z problemem, który dotyka nas w każdym sezonie grzewczym. Płacimy za to bardzo wysoką cenę: to około 45 tysięcy nadmiarowych zgonów rocznie. Dodatkowo “kopciuchy” bardzo mocno obciążają nasze domowe budżety. Palenie węglem w takim pozaklasowym kotle jest obecnie jedną z najdroższych metod ogrzania domu.

W ramach akcji odbył się również bezpłatny webinar dotyczący zanieczyszczenia powietrza oraz programu Czyste Powietrze, który umożliwia pozyskania dofinansowania na wymianę pieca czy ocieplenie domu. W prasie katolickiej (Przewodnik Katolicki) ukazały się teksty i infografiki, które w prosty i przystępny sposób wyjaśniały, jak skorzystać z dotacji.

– Zadbanie o czyste powietrze i wsparcie w ociepleniu domów, gdy rachunki za energię szybują – to sprawa, w której działamy ponad podziałami. Sezon grzewczy za nami, ale przed nami kolejna trudna zima. Teraz jest najlepszy moment, żeby zabrać się za ocieplenie domu i sięgnąć po dostępne środki – podsumowuje Kluzińska.