Dziś w Będzinie spotkaliśmy się z pierwszą z-ca prezydenta Pania Anetą Witkowską-Złocką. Jednym z głównym tematów spotkania była organizacja w marcu 2019 roku IV edycji Konferencji Zagłebiowski Okrągły Stół dla Czystego Powietrza właśnie w Będzinie.

Poza tym rozmawialiśmy min o:
– miejskim programy dopłat do likwidacji kopciuchów i programie pomocowym dla najuboższych na różnice w zakupie droższych ekologicznych paliw i/lub wyższych kosztów ogrzewania, 
– szkoleniach dla nauczycieli z zagadnień smogowych,
– działaniach kontrolnych straży miejskiej w zakresie kontroli nielegalnego spalania odpadów i egzekwowania zapisów Uchwały Antysmogowej.
– konieczności zakupu conajmniej 4 sensorów pomiarowych pyłu zawieszonego dla Bedzina (Syberka, Grodziec, Zamkowe i Łagisza)
– oczyszczaczach powietrza w miejskich żłobkach i przedszkolach,
– rozwoju sieci ciepła systemowego i gazowniczych w mieście Będzin.

NIK wspólnie z inicjatywą ONZ Global Compact Network Poland oraz Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią – zorganizowała podczas COP24 debatę wysokiego szczebla o jakości powietrza w Polsce i Europie.

Debata to kolejna inicjatywa NIK w walce o czyste powietrze. W debacie obok prezesa NIK biorą udział wezmą m.in. polski przedstawiciel Europejskiego Trybunału Obrachunkowwgo Janusz Wojciechowski oraz wiceprezes najwyższego organu kontroli Słowacji Vladimir Toth. Grono panelistów uzupełnia Marszałek Województwa Małopolskiego Witold Kozłowski oraz prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła. Prof. Aleksander Sobolewski, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla. Na sali zgromadziło się blisko stu przedstawicieli samorządów, prezydenci miast, lekarze, dziennikarze oraz aktywiści z organizacji antysmogowych. Są też przedstawiciele biznesu, którzy chcą się włączyć w walkę o czyste powietrze.

Prezes Kwiatkowski zaznaczył, że mówić o smogu dotykamy problemu biedy. Benzopiren w polskim powietrzu pochodzi głównie ze śmieci spalanych w domowych piecach. W zdecydowanej większości uwalnia się do atmosfery w wyniku indywidualnego ogrzewania budynków. „Problem smogu musi być rozwiązywany razem z problemem ubóstwa wielu polskich rodzin” – podkreślił prezes NIK. Pokazał również jak rozproszony i niespójny jest system instytucji, które odpowiadają za walkę ze smogiem.

– Ze smogiem musimy walczyć wszyscy. Nie poradzimy sobie z nim jeśli będziemy rozproszeni – mówi. Prezes NIK pokazał, że zanieczyszczenie powietrza spowodowane niską emisją ma charakter ponadlokalny i ponadregionalny. Dlatego rozwiązanie problemu przekracza możliwości samorządów i wymaga rozwiązań systemowych w skali kraju.

Janusz Wojciechowski powidział: Zanieczyszczenie powietrza nie jest priorytetem UE. Budżet UE na 7 lat to bilion EUR. Fundusze spójności to 400 mld EUR. Na ochronę powietrza wydaje się w UE ułamek tej sumy. Oszukujemy się w UE na trzech poziomach. Zaniżamy normy, źle rozmieszczamy stacje pomiarowe i akceptujemy różne standardy odnośnie do systemów alarmowania w miastach. To, co niedopuszczalne jest w miastach Europy Zachodniej, może być akceptowane np. w miastach Bułgarii. UE wydaje znacznie więcej na walkę ze zmianami klimatycznymi. Ich skutki będą widoczne w przyszłości. A problem smogu zabija tutaj i teraz. Dlatego wymaga wysiłku i nakładów unijnych. W tym temacie Unii należy się krytyka ETO.

Prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła: potrzebujemy w Polsce dobrego prawa i jego egzekucji. W Polsce jesteśmy specjalistami od tworzenia martwego prawa. To trzeba natychmiast zmienić. Jak poradzono sobie z problemem benzyny ołowiowej? Za pomocą twardej legislacji i jej egzekucji. Przy okazji: Słowacja, reprezentowana dziś przez Vladimira Totha, była w europejskiej awangardzie tej zmiany.

Prezes NIK zapowiedział: już skierowaliśmy do Sejmu propozycję niezbędnych działań. Zaproponowaliśmy niezwłoczne wyeliminowanie możliwości stosowania paliw stałych w nowo powstających obiektach budowlanych, pozostających w zasięgu sieci ciepłowniczych lub gazowych. Druga propozycja NIK dotyczy już istniejących budynków: w perspektywie średniookresowej (5-10 lat) należy wprowadzić obowiązek podłączenia istniejących budynków do sieci ciepłowniczych lub gazowych.

Zwracamy się z prośbą o natychmiastowe zaprzestanie trucia mieszkańców dzielnicy Pogoń w Sosnowcu poprzez likwidacje kotła kopciucha zainstalowanego w fili Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy w Katowicach, znajdującej się w Sosnowcu przy ul. Chmielnej.

Pismo w takiej treśći zostało przesłane w dniu 6 grudnia 2018 do Naczelnika Wydziału Ochrony Śrosowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Katowicach.

Pomiary, które przeprowadził Zagłębiowski Alarm Smogowy wspólnie z Dziennik Zachodni w pobliżu koksowników w Dąbrowie Górniczej i Czeladzi w lutym 2018 roku wykazały że oprócz ciepła, koksowniki wydzielały znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych, których stężenie przekraczało o kilkaset procent dopuszczalny dla ludzkiego zdrowia poziom.

Piszemy do zagłebiowskich miast o zaprzestanie stosowani akoksowników na ulicach i aby począwszy od tej zimy stosować ekologiczne i nowoczesne sposoby poprawy komfortu termicznego dla osób na przystankach komunikacji publicznej:

W miastach regionu Zagłębia Dąbrowskiego regularnie o okresie zimowym znacznie przekraczane są stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz rakotwórczego Benzo(alfa)pirenu. Głównym źródłem pochodzenia tych szkodliwych substancji jest spalanie paliw stałych takich jak węgiel i drewno, a często i śmieci w domowych pozaklasowych kotłach i kominkach.

W ubiegłych latach podczas zimy, w dni o wyjątkowo niskich temperaturach, gdy w ciągu dnia temperatura spadała dużo poniżej zera, na ulicach zagłębiowskich miast przy przystankach komunikacji publicznej i miejscach o dużym natężeniu ruchu pieszego, pojawiły się tzw. „koksowniki”, kosze z żelaznych prętów, w których powinny z założenia żarzyć się bryły koksu, aby pozwolić ogrzać się przechodniom i pasażerom czekającym na transport.

Pomiary, które przeprowadził Zagłębiowski Alarm Smogowy wspólnie z Dziennik Zachodni w pobliżu koksowników w Dąbrowie Górniczej i Czeladzi w lutym 2018 roku wykazały że oprócz ciepła, koksowniki wydzielały znaczne ilości zanieczyszczeń pyłowych, których stężenie przekraczało o kilkaset procent dopuszczalny dla ludzkiego zdrowia poziom. Koksowniki są również źródłem emisji rakotwórczego benzo(a)pirenu.

 https://dziennikzachodni.pl/koksowniki-wydzielaja-smog-czy-nie-sprawdzilismy-koksowniki-w-dabrowie-gorniczej-i-czeladzi-zobaczcie-wideozdjecia/ar/12965766

Pracujące w przestrzeni publicznej koksowniki, urządzenia rodem z XIX w., powodują że przechodnie, pasażerowie czekający na transport i okoliczni mieszkańcy są narażeni na wdychanie o wiele bardziej zanieczyszczonego powietrza niż powietrze poza miejscami gdzie ustawiano koksowniki. Sygnalizujemy, że w XXI w. możemy stosować nowoczesne i niskoemisyjne urządzenia grzewcze z tej epoki.

W związku z powyższym sugerujemy aby począwszy od tej zimy stosować ekologiczne i nowoczesne sposoby poprawy komfortu termicznego dla osób na przystankach komunikacji publicznej w postaci:

• promienników elektrycznych, lub
• miejscowych ogrzewaczy gazowych, lub
• ławek przystankowych ogrzewanych elektrycznie.

Wszystkie ww. wymienione technologie są niskoemisyjne, lub wręcz bez emisyjne, tanie w zakupie i eksploatacji oraz łatwo dostępne na rynku. Podkreślamy iż zadaniem samorządu lokalnego jest poprawa jakość życia mieszkańców, stosowanie koksowników szkodzi zdrowiu nieświadomym zagrożenia mieszkańców.

Dziś w Czeladzi spotkaliśmy się z z-ca burmistrza Elżbietą Dmitruk, Rafałem Dereweckim z Wydziału Rozwoju oraz Komendantem Straży Miejskiej Krzysztofem Niebylskim.

Rozmawialiśmy min o:
– miejskim programy dopłat do likwidacji kopciuchów i programie pomocowym dla najuboższych na droższe ekologiczne paliwa i wyższe koszty ogrzewania, 
– szkoleniach dla nauczycieli z zagadnień smogowych,
– działaniach kontrolnych straży miejskiej w zakresie kontroli nielegalnego spalania odpadów i egzekwowania zapisów Uchwały Antysmogowej.
– lokalizacja sensorów pomiarowych pyłu zawieszonego, 
– oczyszczaczach powietrza w miejskich żłobkach i przedszkolach,
– rozwoju sieci ciepła systemowego i gazowniczych w mieście Czeladź.

Przedstawiciele Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego: Aleksandra Rozner, Krzysztof Olszak i Rafał Psik podpisali w Krakowie w siedzibie Krakowskiego Alarmu Smogowego umowę na realizację trzeciej już edycji kampanii społecznej #ZagłebieBezSmogu.  

W ocenie merytorycznej złożonych wniosków, złożony wniosek uzyskał najwyższa możliwa ocenę i zajął pierwsze miejsce.  Głównym celem tegorocznej kampanii kampanii będzie podniesienie świadomości wśród społeczności lokalnej na terenie Zagłębia Dąbrowskiego na temat zanieczyszczenia powietrza pochodzącego od niskiej emisji i rozwiązań służących poprawie jakości powietrza w zimie oraz podniesienie poziomu zaangażowania społeczności lokalnej w działania na rzecz poprawy jakości powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem informowania mieszkańców o wymogach obowiązującej od września 2017 roku w województwie śląskim Uchwały Antysmogowej. Kampania realizowana będzie do końca marca 2019 roku wspólnie ze Stowarzyszeniem Przedsiębiorców „Eco Rozwój”. Twarzą kampanii wybrano podobiznę Jana Kiepury w masce antysmogowej przygotowaną w ramach wolontariatu przez Pawła Graczyka z CUTberry.

W jej ramach przedstawiciele Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego i członkowie Stowarzyszenia przeprowadzą min. przegląd filmowy o tematyce ekologicznej pt. „Punkt Krytyczny” w lokalnych zagłębiowskich ośrodkach kultury, spotkania i wykłady edukacyjne dla przedstawicieli władz lokalnych( również nauczycieli, rad dzielnic i lokalnych liderów), cykl happening w przestrzeni miejskiej w udziałem przedszkolaków „Strażnicy czystego powietrza”. Realizację kampanii podsumuje w marcu 2019 „4-cia Konferencja zagłębiowski okrągły stół dla czystego powietrza” którą działacze planują zorganizować dzięki uprzejmości prezydenta Będzina Łukasza Komoniewskiego w Czeladzi Będzinie.

Potrzebujemy pilnych zmian w kwestii postrzegania zagadnienia szkodliwości niskiej emisji w Zagłębiu Dąbrowskim. Każdy z nas, szczególnie w sezonie grzewczym jest truty spalinami z domowych kotłów „kopciuchów”. Zła jakość powietrza najbardziej naraża na śmierć i przewlekłe choroby osoby starsze i dzieci. Często nie wiążemy udarów, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów serca, astmy, alergii czy nowotworów ze złym stanem powietrza. Dzięki dofinansowaniu otrzymanemu z Krakowskiego Alarmu Smogowego, będziemy mogli dotrzeć do znacznie szerszej grupy mieszkańców regionu z przesłaniem o znacznej szkodliwości niskiej emisji. Jednocześnie informować będziemy o zapisach i wymogach Uchwały Antysmogowej obowiązującej w naszym województwie. Zapraszamy do uczestnictwa w naszych spotkaniach, warsztatach i konferencji.

Najwyższa Izba Kontroli, Global Compact Network Poland, Polski Alarm Smogowy i Krakowski Alarm Smogowy podpisały umowę o współpracy w zakresie promowania wiedzy na temat wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie człowieka, inicjatyw mających na celu podnoszenie świadomości społecznej na temat zanieczyszczenia powietrza oraz wymiany informacji dotyczących stanu jakości powietrza w Polsce.

W trakcie konferencji prasowej Polski Alarm Smogowy zaprezentował film o tym jak polski system ostrzegania przed smogiem maskuje problem.

Film można obejrzeć na YT, na kanale PAS: https://www.youtube.com/watch?v=QiBd1TOITM4

Film pokazuje jak wygląda powietrze, które według państwowego indeksu jakości powietrza uchodzi za „umiarkowane” i „dostateczne” porównując to ze sposobem opisu w urzędniczych dokumentach.

Powietrze „umiarkowane” (stężenie pyłu PM10 między 61 a 101 µg/m3) definiuje się następująco: „Jakość powietrza jest akceptowalna. Zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla zdrowia w szczególnych przypadkach (dla osób chorych, osób starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci).”

Powietrze „dostateczne” (stężenie pyłu PM10 między 101 a 141 µg/m3) definiuje się tak: „Jakość powietrza jest dostateczna, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla zdrowia (szczególnie dla osób chorych, starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci) oraz może mieć negatywne skutki zdrowotne.”

Film przedstawia też problem z ogłaszaniem alarmów smogowych. Poziom pyłów w powietrzu, który w innych krajach europejskich wymusza ogłoszenie alarmu smogowego w Polsce uchodzi za akceptowalny. We Francji ogłasza się alarm smogowy przy średnim dobowym zanieczyszczeniu pyłem (PM10) wynoszącym 80 µg/m3, w Holandii i na Węgrzech przy 100 µg/m3, w Czechach i na Słowacji przy 150 µg/m3, natomiast w Polsce ogłaszany jest dopiero gdy stężenia osiągną średniodobową wartość 300 µg/m3.

Polski Alarm Smogowy od kilku lat apeluje o obniżenie poziomów alarmowych w Polsce oraz stworzenie sprawnego systemu ostrzegania przed smogiem. Jak do tej pory bez odzewu.

W Polsce nie wypracowano spójnych procedur postępowania w przypadku wysokich poziomów zanieczyszczeń. W styczniu 2017 kiedy nad Rybnikiem unosił się gęsty smog, o zamknięciu placówek edukacyjnych zdecydował prezydent miasta. W Krakowie przy wysokich poziomach zanieczyszczeń ogranicza się prowadzenie zajęć na zewnątrz. Takie procedury powinny być jednolite dla całego kraju, a nie polegać na uznaniowości lokalnych władz.

Podobnie jest z informowaniem o zanieczyszczeniu powietrza. Niektóre placówki edukacyjne umieszczają tablice informujące o zanieczyszczeniu powietrza, ale wynika to jedynie z dobrej woli nauczycieli, a nie powszechnej praktyki. Przykładem takiej inicjatywy są Wadowice które jeszcze w 2017 r. wprowadziły taki system (https://wadowice.pl/najnowsze/wydzial-ochrony-srodowiska/wadowice-walcza-ze-smogiem).

W Ostrawie odbyła się czterodniowa międzynarodowa konferencja "Fighting Air Pollution in the Industrial Cities of Europe" zorganizowana przez Stowarzyszenie Arnika z Czech. W konferencji wzięli udział przedstawiciele Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego.

Przyjęta na konferencji deklaracja apeluje do organizacji międzyrządowych, rządów i władz publicznych w Europie i krajach byłego Związku Radzieckiego o podjęcie działań w celu rozwiązania problemu zanieczyszczenia powietrza, jednego z wielkich egzystencjalnych wyzwań ludzkości, które każdego roku zabijają 4,5 miliona ludzi.

Na konferencji w Ostrawie gościli ekolodzy, politycy, eksperci medyczni, urzędnicy państwowi, prawnicy i działacze z Armenii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Czech, Włoch, Kazachstanu, Polski i Ukrainy.

Nasz przedstawiciel Rałał Psik wygłosił referat "Fighting with low stack and industrial pollution in small and medium-sized Polish citiesę

Polski Alarm Smogowy wystosował apel do premiera Mateusza Morawieckiego o utworzenie o stworzenie systemu ochrony obywaeli przed wykroczeniami i spalania odpadów i nielegalnego węgla. Poniżej prezentujemy apekl w całości.

Apel o stworzenie systemu chroniącego obywateli przed trucicielami

Szanowny Panie Premierze,

Polski Alarm Smogowy dostrzega, iż na przestrzeni ostatniego roku czyste powietrze stało się ważnym priorytetem rządu. Stworzono szereg rozwiązań legislacyjnych i finansowych mających przeciwdziałać  zjawisku smogu, m.in. normy emisyjne dla kotłów na węgiel, program Czyste Powietrze, na który rząd zadeklarował ponad 100 miliardów złotych czy też bardzo ważna inicjatywa Stop Smog mająca na celu wypracowanie mechanizmów przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu. 

Działania te nie przyniosą jednak oczekiwanych rezultatów tak długo jak nie powstanie system skutecznej egzekucji prawa i przeciwdziałania przestępstwom ekologicznym. Jednym z najbardziej jaskrawych przejawów słabości państwa w tym obszarze i tego, że przez ostatnie 20 lat de facto się ono z niego wycofało, jest brak skutecznej kontroli spalania odpadów w gospodarstwach domowych. Przeprowadzone przez nas badania pokazują, że w 80 proc. gmin można to robić nie obawiając się jakichkolwiek konsekwencji. A to tylko część problemu, bo państwo jest podobnie bezbronne, kiedy trucicielami są podmioty prowadzące działalność gospodarczą. W tym duże firmy operujące w polskich miastach.

Mimo, iż w polskim prawie spalanie odpadów jest zakazane od 20 lat, poza nielicznymi wyjątkami dużych miast ze sprawną strażą miejską, przepis ten jest notorycznie łamany. Ponad połowa Polaków dostrzega zjawisko spalania śmieci w swoim sąsiedztwie i traktuje je jako poważny problem i zagrożenie dla swojego zdrowia. Mimo powszechności tego procederu w mniejszych miejscowościach system kontroli nie istnieje. Przykładowo w gminach wiejskich wystawia się średnio pół mandatu rocznie za spalanie śmieci, choć na przykład w Małopolsce ponad 50 proc. ankietowanych mówi, że dostrzega ten proceder w swoim otoczeniu. A wielu z nich mówi, że postrzegają go w kategoriach osobistego zagrożenia.

To jedynie przykładowe dane, które dobitnie wskazują, że w ciągu tych dwóch dekad w Polsce nie wdrożono mechanizmów zapewniających ochronę przeciw wykroczeniom i przestępstwom ekologicznym, poczynając od gospodarstw domowych, poprzez drobnych przedsiębiorców, a kończąc na dużych zakładach przemysłowych i korporacjach.

W związku z powyższym apelujemy do Pana Premiera o stworzenie systemu ochrony Polaków przed wykroczeniami i przestępstwami tego rodzaju. Będzie to możliwe jedynie wtedy, gdy na poziomie każdej gminy funkcjonować będą służby reagujące w trybie natychmiastowym. Przeprowadzone przez nas badania wskazały, iż takiej funkcji nie chce realizować policja, a obecny system oparty na kontrolach prowadzonych przez urzędników gminnych jest wysoce dysfunkcyjny. Zadań tych nie wypełnia również Inspekcja Ochrony Środowiska.

Do tej pory nikt w Polsce nie podjął poważnej dyskusji na temat przeciwdziałania wykroczeniom i przestępstwom ekologicznym. Skutki tego widzimy wszyscy – spalane odpady domowe i przemysłowe, śmieci wyrzucane do lasów i na pola, ścieki nielegalnie wylewane do rowów i wiele innych. Żeby taki system powstał konieczne jest podjęcie prac nad stworzeniem jego ram prawnych oraz rozpoczęcie dialogu między stroną rządową, społeczną i samorządową. Apelujemy więc do Pana Premiera o rozpoczęcie prac nad niezbędną reformą systemu walki z bandytyzmem ekologicznym i powołanie w trybie pilnym grupy zadaniowej skupiającej przedstawicieli rządu, samorządu oraz strony społecznej.  

Temat kontroli i egzekucji prawa antysmogowego jest aktualnie wielkim nieobecnym rządowych działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Ufamy, że Pan Premier jako osoba, dla której  czyste powietrze jest miarą rozwoju cywilizacyjnego Polski nie przejdzie obojętnie wobec tego problemu.

W imieniu Polskiego Alarmu Smogowego

Andrzej Guła

Zakaz spalania śmieci obowiązuje w Polsce od 20 lat. W większości gmin pozostaje jednak martwym przepisem. Nowe badania przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pokazują, że w 80 proc. gmin nie ma sprawnie działającego mechanizmu kontroli. A średnia liczba mandatów w gminach wiejskich to pół mandatu rocznie.

Polski Alarm Smogowy sprawdził, jak wygląda kontrola domowych kotłów i pieców w 106 gminach w województwach łódzkim, małopolskim, śląskim i mazowieckim. Skupiono się na egzekucji przepisu dotyczącego spalania odpadów, ponieważ został on ustanowiony 20 lat temu i minęło wystarczająco dużo czasu, aby można było wdrożyć odpowiednie procedury kontrolne. Tak się jednak nie stało. Stosunkowo najlepiej jest w gminach miejskich, w których działają straże miejskiej. Tam na ogół są bowiem prowadzone jakieś kontrole (w przebadanych dużych i małych miastach jest to średnio 1100 kontroli rocznie, które prowadzą do 110 ujawnionych przypadków palenia śmieci i 70 mandatów).

„To mało i dużo. Mało, kiedy spojrzy się na skalę problemu, bo na przykład – jak wynika z prowadzonych przez nas badań – w Małopolsce 50 proc. ankietowanych zauważa proceder spalania odpadów w swojej okolicy. Wielu postrzega to, i słusznie, jako osobiste zagrożenie. A dużo, kiedy porównać to z sytuacją w gminach wiejskich, bo ta jest skandaliczna”, mówi Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego. Badania pokazały bowiem, że w 1/5 z nich nie prowadzi się żadnych kontroli, a w zdecydowanej większości, czyli tam gdzie nie ma straży gminnych (80% gmin w Polsce) nie ma żadnego realnego systemu kontroli. Co najlepiej pokazuje to, że średnio – a chodzi o częste wykroczenie – w gminach wiejskich za spalanie śmieci wystawia się w jedynie 0,5 mandatu rocznie.

„Problemem jest tutaj nie tylko samo spalanie odpadów. Kontrola domowych kotłów i pieców jest również niezbędna do wdrażania uchwał antysmogowych – bez tego mogą one pozostać martwymi przepisami. Brak systemu kontroli tego, co jest spalane w domowych piecach jest też wielkim nieobecnym rządowego Programu Czyste Powietrze i zagraża jego skuteczności. W końcu miarą jego sukcesu będzie to czy jakość powietrza ulegnie znacznej poprawie”, komentuje wyniki Anna Dworakowska i dodaje, że należy to jak najszybciej zmienić.

Polski Alarm Smogowy wyliczył też przyczyny złej sytuacji. To niewystarczająca liczba funkcjonariuszy Straży Miejskiej, co przekłada się na długi czas reakcji; prowadzenie kontroli w sposób chaotyczny; brak sprzętu do badania uziarnienia węgla i wilgotności drewna; brak funduszy na opłaty za badanie składu próbek popiołu z pieca i niechęć do wystawiania mandatów lub zbyt niska wysokość nałożonej kary. Najważniejszym jest jednak to, że w 80% gmin obowiązek kontroli spoczywa na urzędnikach, co jest rozwiązaniem skrajnie dysfunkcyjnym. Ci bowiem nie mogą wystawiać mandatów, a działania są prowadzone jedynie w godzinach pracy urzędów, więc wtedy, kiedy odpady są spalane najczęściej – nie są prowadzone w ogóle. Co więcej, w mniejszych gminach zmuszeni są do kontroli swoich sąsiadów, bliskich i znajomych. Zdarza się, że urzędnicy obawiają się o swoje bezpieczeństwo podczas kontroli.

Dlatego najważniejszą rekomendowaną zmianą, którą można znaleźć w raporcie jest konieczność odejścia od kontroli prowadzonych przez urzędników danej gminy. Kontrole powinny być realizowane przez odpowiednio przeszkolone służby mundurowe.

Polski Alarm Smogowy wystosował dziś także apel do premiera Mateusza Morawieckiego o włączenie tematu kontroli do Programu Czyste Powietrze, rozpoczęcie prac nad niezbędną reformą systemu kontroli i powołanie w trybie pilnym grupy zadaniowej skupiającej przedstawicieli rządu, samorządu oraz strony społecznej.

Raport "Poza kontrolą" i jego skrót można pobrać TUTAJ

Zły stan jakości powietrza w Polsce skłonił działające w Krakowie firmy do aktywnego włączenia się w działania, których celem jest edukacja w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Z inicjatywy PwC, pod auspicjami Krakowskiego Alarmu Smogowego oraz Stowarzyszenia ASPIRE, powstał program „Biznes kontra smog”, zrzeszający następujące przedsiębiorstwa: Akamai, Amway, Aon, CanPack Group, Cisco, Hitachi Vantara, Herbalife Nutrition, Jacobs (Ch2M), Wilson HCG oraz Zurich.

„Systematyczna działalność edukacyjna w celu zwiększania świadomości ekologicznej Polaków jest jednym z kluczowych elementów skutecznej walki o poprawę jakości powietrza w Polsce. Program ‘Biznes kontra smog’ to dobry przykład będący odpowiedzią na wyzwania w tym zakresie. Uczestniczące w projekcie firmy i organizacje pokazują, jak przejść od teorii do praktyki w kwestii rozwiązywania kluczowych problemów naszego społeczeństwa” – mówi Bartosz Jasiołek, partner w PwC.

Celem projektu „Biznes kontra smog” jest realizacja programu wolontariatu pracowniczego w obszarze edukacji dzieci i młodzieży na temat smogu i czystości powietrza. Dzięki współpracy 11 firm oraz dwóch stowarzyszeń, ASPIRE i Krakowskiego Alarmu Smogowego, w trakcie zimowych miesięcy do marca 2019 r. możliwe będzie przeprowadzenie warsztatów dla ponad 5 tys. uczniów szkół i przedszkoli z woj. małopolskiego. Zajęcia są prowadzone przez przygotowanych wcześniej przez Krakowski Alarm Smogowy wolontariuszy, będących pracownikami firm zaangażowanych w projekt. Program został dostosowany do różnych grup wiekowych. Uczestnicy warsztatów dowiadują się m.in. czym jest smog, dlaczego powstaje, jakie zagrożenia niesie dla zdrowia i życia ludzi oraz co można i należy robić, aby móc oddychać czystszym powietrzem. Wszystkie warsztaty są bezpłatne – placówki edukacyjne nie ponoszą żadnych kosztów związanych z ich organizacją.

„Nikogo nie trzeba przekonywać, że zła jakość powietrza w Polsce stanowi jedno z najważniejszych wyzwań, nie tylko dla rządu czy pojedynczych samorządów, ale dla nas wszystkich. Każdy z nas może mieć swój udział w ograniczaniu skali tego negatywnego zjawiska. Edukacja jest punktem wyjścia do innych działań. Społeczeństwo świadome źródeł powstawania smogu to szansa na zbudowanie lepszej przyszłości” – podkreśla Anna Dworakowska, współzałożycielka Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Program „Biznes kontra smog” to pierwsze na polskim rynku tak szerokie porozumienie przedsiębiorstw w obszarze zaangażowania społecznego. Co ważne, lista firm, które mogą włączyć się do działania nie jest zamknięta.

„Jak stawić czoła jednemu z największym obecnie problemów w Polsce, czyli smogowi? Odpowiedzi może być wiele, ale ich wspólnym mianownikiem jest z pewnością współpraca. Działając razem zwiększamy skalę oddziaływania, w krótkim czasie możemy po prostu zrobić więcej. Cieszę się, że firmy zrzeszone w ASPIRE tak aktywnie włączyły się do udziału w tym wyjątkowym i niezwykle pożytecznym projekcie” – mówi Andrew Hallam, sekretarz generalny Stowarzyszenia ASPIRE.

Program otrzymał patronat honorowy Marszałka woj. małopolskiego. Więcej informacji o projekcie jest dostępnych na stronie facebook.com/BiznesKontraSmog.

Deklaracja firm zaangażowanych w program „Biznes kontra smog”

W trakcie konferencji oficjalnie inaugurującej program „Biznes kontra smog”, firmy zaangażowane w projekt podpisały deklarację o współpracy. „Odpowiadając na jedno z najważniejszych wyzwań naszego społeczeństwa, jakim jest zła jakość powietrza i środowiska naturalnego w Polsce, deklarujemy swoje pełne zaangażowanie w program ‘Biznes kontra smog’, działając na rzecz podnoszenia świadomości ekologicznej Polaków”.

Informacje o PwC

W PwC naszym celem jest budowanie społecznego zaufania i odpowiadanie na kluczowe wyzwania współczesnego świata. Jesteśmy siecią firm działającą w 158 krajach. Zatrudniamy ponad 250 tysięcy osób dostarczających naszym klientom najwyższej jakości usługi w zakresie doradztwa biznesowego, doradztwa podatkowego i prawnego oraz audytu. W Polsce PwC posiada 8 biur regionalnych – w Warszawie, Łodzi, Gdańsku, Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach, Krakowie i Rzeszowie,  Financial Crime Unit w Gdańsku oraz dwa Centra Usług Wspólnych w Katowicach i Opolu. PwC  w Polsce zatrudniają ponad 4 700 osób. Dowiedz się więcej na www.pwc.pl.  

O Krakowskim Alarmie Smogowym

Krakowski Alarm Smogowy to ruch społeczny, który powstał w 2012 roku w odpowiedzi na dramatyczną jakość powietrza w Krakowie. Choć aktywność stowarzyszenia początkowo dotyczyła jedynie Krakowa, obecnie KAS prowadzi działania w całym kraju. Od 2014 roku pełni rolę koordynatora i sekretariatu Polskiego Alarmu Smogowego – sieci zrzeszającej oddolne ruchy antysmogowe z terenu całej Polski. Od początku swego istnienia KAS zabiega o ustanowienie niezbędnych ram prawnych (w tym norm jakości węgla, standardów emisyjnych dla kotłów, uchwał antysmogowych, ograniczeń w ruchu samochodowym), wdrożenie skutecznego systemu kontroli przepisów ochrony powietrza oraz uruchomienie szerokich programów finansowych wspierających mieszkańców w przejściu na źródła ciepła, które nie przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza.

O Stowarzyszeniu ASPIRE

ASPIRE reprezentuje firmy z sektora IT i zaawansowanych usług biznesowych. To największa tego typu organizacja w Polsce, zrzeszająca ponad 180 podmiotów, głównie firmy o zasięgu międzynarodowym. Więcej informacji na stronie www.aspire.org.pl.