Nowe normy jakości węgla zaproponowane przez Ministerstwo Klimatu wyżej stawiają interes branży węglowej niż zdrowie mieszkańców Polski. Pomimo niewielkiego zaostrzenia wymagań dla węgla przeznaczonego dla gospodarstw domowych są one słabym kompromisem, za który zapłacimy naszym zdrowiem. Jedyna pozytywna zmiana to usunięcie przedrostka „eko” z nazwy popularnego węgla, będąca krokiem w kierunku rzetelnego informowania klientów.

W Ministerstwie Klimatu i Środowiska przez kilka miesięcy toczyły się prace nad nowelizacją rozporządzenia w sprawie jakości paliw stałych. Ich efektem jest projekt nowych norm jakości węgla, który został niedawno przedłożony do konsultacji. Organizacje społeczne zaangażowane w proces konsultacji nie mają wątpliwości, że zaproponowane parametry nie odpowiadają w wystarczającym stopniu na kryzys zdrowotny, wywołany przez spalanie węgla w Polsce.

Europejska Agencja Środowiskowa szacuje, że w wyniku wdychania bardzo drobnego pyłu PM2.5 przedwcześnie umiera prawie 50 tys. osób w Polsce. Źródłem tego pyłu jest przede wszystkim spalanie paliw stałych (węgla i drewna) w gospodarstwach domowych, które odpowiada za około 50% emisji pyłu PM2.5 na terenie Polski. Pył PM2.5 przyczynia się do powstawania chorób układu krążenia i układu oddechowego, w tym udarów mózgu, zawałów serca, nowotworów i wielu innych schorzeń.

Niestety zaproponowane przez Ministerstwo Klimatu nowe normy jakościowe dla węgla nie wyeliminują z obrotu węgla złej jakości. Nadal będzie można kupić węgiel o zbyt wysokiej zawartości siarki (1,2%), popiołu (12%) czy wilgoci (nawet 20%). Co ważne propozycje Ministerstwa Klimatu stoją w sprzeczności z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia, które rekomenduje następujące parametry jakościowe – zawartość siarki nie powinna przekraczać 0,6%, popiołu 3,2%, a wilgoci 2,4%. Rozbieżności między rekomendacjami zdrowotnymi, a propozycją Ministerstwa Klimatu są więc kilkukrotne.

– Pozytywną zmianą jest wycofanie przedrostka “eko” z nazw produktów węglowych. “Ekogroszki” będą teraz określane mianem “groszków III” i pod taką nazwą będzie można je zakupić – komentuje mec. Kamila Drzewicka z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. – Nazwa “ekogroszek” wprowadza w błąd, gdyż sugeruje że produkt ten jest ekologiczny. Do Rady Etyki Reklamy spływa coraz więcej skarg w tym zakresie, co jest wyrazem rosnącej świadomości społeczeństwa na temat negatywnego oddziaływania węgla na zdrowie i środowisko. Zmiana nazwy nie oznacza usunięcia produktu z rynku, jednak ukrócona zostanie praktyka greenwashingu – dodaje Drzewicka.

Polskie domy spalają najwyższą ilość węgla w Unii Europejskiej – z całego węgla spalanego w gospodarstwach domowych w UE, aż 87% spalane jest właśnie w Polsce. Aż połowa domów jednorodzinnych w Polsce ogrzewa się za pomocą węgla. W związku z wciąż wysoką popularnością ogrzewania węglowego w Polsce niezmiernie ważne jest, aby spełniał on odpowiednie parametry jakościowe. Domowe instalacje grzewcze pozbawione są wyspecjalizowanych instalacji oczyszczania spalin, dlatego tak dużo zależy od jakości paliwa. Dlatego właśnie Ministerstwo Klimatu powinno zadbać o odpowiednie normy jakościowe dla węgla – komentuje Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego.

Bardzo zachowawcze podejście Ministerstwa Klimatu dalece odbiega też od najnowszych rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). 22 września b.r. WHO ogłosiła, że roczne stężenia pyłu PM2.5 nie powinny przekraczać 5 mikrogramów na metr sześcienny. W Unii Europejskiej już rozpoczął się proces dostosowywania przepisów do wytycznych WHO. Rząd powinien jasno opowiedzieć się po stronie zdrowia i jakości życia społeczeństwa eliminując z obrotu detalicznego węgiel złej jakości.

Polski Alarm Smogowy (PAS) wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zaprezentował nowe informacje dotyczące liczby składanych wniosków w programie „Czyste Powietrze” w 2477 gminach w Polsce. Najnowsze dane obejmują II kwartał 2021 roku i można je sprawdzić przez specjalną wyszukiwarkę dostępną na stronie polskialarmsmogowy.pl/ranking oraz czystepowietrze.gov.pl.

Liderem rankingu za II kwartał 2021 r. jest Chełmno z woj. kujawsko-pomorskiego. Spośród 50 najbardziej aktywnych gmin aż 27 pochodzi z woj. śląskiego (w pierwszej dziesiątce aż 3 z powiatu rybnickiego i 2 z wodzisławskiego), a 13 z woj. kujawsko-pomorskiego.

„Widać, że świadomość problemu smogu, o jakiej mówi się w Rybniku od lat, przekłada się na aktywność mieszkańców w wymianie kotłów, również poza granicami miasta. To szczególnie istotne, ponieważ Śląsk jest regionem, w którym uchwała antysmogowa wprowadzająca zakaz użytkowania „kopciuchów” zacznie obowiązywać już za niecałe 100 dni” – podkreśla lider Polskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła.

Ciekawie jest również na końcu listy. Ani jednego wniosku nie złożyli mieszkańcy aż 31 gmin, w tym m.in. Duszniki Zdrój, Hel, Łeba, Mielno i Karpacz. Czy wynika to z faktu, że w tych miejscowościach wymieniono już wszystkie przestarzałe kotły i piece? Również miasta wojewódzkie nie mają się czym pochwalić: Białystok – 101 wniosków, Wrocław – 85, Warszawa – 72, Katowice – 66.

Na pierwszych 50 miejscach rankingu nie ma gmin z Małopolski i Mazowsza, mimo, że w tych województwach już od 1 stycznia 2023 r. zacznie obowiązywać zakaz użytkowania „kopciuchów”, czyli najbardziej emisyjnych kotłów na węgiel i drewno.
„Nasz ranking pokazuje, że wymiana kotłów idzie szybciej w tych miejscowościach, gdzie gminy aktywnie zachęcają mieszkańców do skorzystania z programu. Przykładem jest przywołany już Rybnik, w którym od początku funkcjonowania programu złożono aż ponad 3 tys. wniosków – to najwięcej w całym programie” – dodaje przedstawiciel PAS.

„Z ostatniej szansy na zgłoszenia gmin do programu „Czyste Powietrze” (termin minął 15 września 2021 r.), skorzystało 108 gmin. Oznacza to, że punkty obsługi beneficjenta zostaną uruchomione w ponad 80% gmin. Do dziś (30 września 2021 r.) można podpisywać stosowne porozumienia z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, co zagwarantuje zainteresowanym gminom korzystanie z pakietu finansowych zachęt: dofinansowania na uruchomienie i prowadzenie punktu konsultacyjno-informacyjnego programu „Czyste Powietrze”, refundację pieniężną za złożone wnioski z terenu danej gminy i wspomniane już premiowanie najbardziej aktywnych gmin” – podsumowuje wiceprezes NFOŚiGW Paweł Mirowski.

Opublikowany ranking za II kwartał 2021 r. będzie brany pod uwagę przy pierwszym, rocznym podsumowaniu (przypominamy, że ranking obejmie okres od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r.), dzięki któremu poznamy najaktywniejsze gminy w programie „Czyste Powietrze”, dla których NFOŚiGW przewidział bonusy finansowe o łącznej wartości 16 milionów złotych. „Zachęcam serdecznie wszystkie gminy do aktywności w Czystym Powietrzu. Poza bonusami finansowymi dla najaktywniejszych gmin, największą nagrodą za aktywność będzie czyste powietrze dla mieszkańców” – mówi prezes Mirowski.

Opublikowany ranking oparty jest o liczbę wniosków złożonych w gminie i liczbę budynków jednorodzinnych. Ranking obejmuje aktywność gmin w drugim kwartale bieżącego roku (od 1 kwietnia do 30 czerwca 2021 r.) i powstał przy współpracy NFOŚiGW, PAS i Banku Światowego.

Proponowane przez rząd zmiany w systemie rozliczeń dla prosumentów spowodują wyhamowanie rozwoju przydomowych instalacji produkujących energię elektryczną. Jak wynika z badań Kantar Public, które powstały na zlecenie Instytutu Ekonomii Środowiska i Polskiego Alarmu Smogowego aż 73% osób, które słyszały o rządowych planach ocenia je negatywnie.

Od kilku lat w Polsce trwa prawdziwy boom na montaż przydomowych instalacji do produkcji energii elektrycznej. Według najnowszych danych liczba prosumentów w Polsce sięga już blisko 700 tysięcy. Boom na fotowoltaikę jest wynikiem bardzo atrakcyjnych warunków rozliczeń za energię, z których mogą korzystać prosumenci czyli tzw. systemu opustów. W czerwcu rząd zapowiedział likwidację obecnego systemu i zastąpienie go mniej korzystną formą rozliczeń. Zamiary te potwierdził w zeszłym tygodniu wiceminister w Ministerstwie Klimatu Ireneusz Zyska w wywiadzie udzielonym dla Dziennika Gazety Prawnej.

Instytut Ekonomii Środowiska i Polski Alarm Smogowy postanowiły zapytać, co o zmianach sądzą Polacy. Sondaż przeprowadziła pracownia Kantar, która na początku września zapytała o to 1000 decyzyjnych mieszkańców domów jednorodzinnych. Wynik jest jednoznaczny. 73 proc. osób, które wiedziały o propozycjach rządu (słyszało o nich 42 proc. respondentów) oceniło je negatywnie. Negatywna ocena dominuje we wszystkich grupach społeczno-demograficznych oraz wśród wyborców wszystkich partii politycznych. Plany rządu pozytywnie oceniło zaledwie 28 proc. wyborców PiS.

Zapowiadane zmiany uderzą w tych, którzy nie dokonali jeszcze inwestycji w przydomową fotowoltaikę, a planowali taką inwestycję w najbliższej przyszłości. Według badań Kantar jest to 59% właścicieli budynków jednorodzinnych. – Taka polityka rządu uderzy przede wszystkim w mniej majętne gospodarstwa domowe, które ze względu na brak środków finansowych odkładały inwestycję na przyszłość – komentuje Andrzej Guła lider Polskiego Alarmu Smogowego i dodaje – Działanie rządu jest zupełnie niezrozumiałe w kontekście gwałtownie rosnących cen energii elektrycznej. Rząd zamiast pomagać w odciążeniu domowych budżetów poprzez dostęp do taniej energii postanowił ograniczyć atrakcyjność przydomowej fotowoltaiki.

Jak wynika z badań Kantar rozwój prosumenckiej fotowoltaiki sprzyja walce o czyste powietrze. Aż 16% mieszkańców budynków jednorodzinnych posiadających instalacje fotowoltaiczne deklaruje, że ich domy są wyposażone równocześnie w pompy ciepła. 14% tych którzy planują montaż fotowoltaiki zamierza wyposażyć swój dom w pompę ciepła. Obecnie w ramach ogólnopolskiego programu Czyste Powietrze można uzyskać dofinansowanie zarówno na instalację fotowoltaiczna jak i pompę ciepła. -Takie rozwiązanie jest korzystne nie tylko z punktu widzenia walki ze smogiem ale również z punktu widzenia ochrony klimatu – mówi Andrzej Guła.

W tym tygodniu proponowane zmiany mają być przedmiotem dyskusji w Sejmie.

DO POBRANIA: Raport z badań. Indywidualne instalacje fotowoltaiczne w budynkach jednorodzinnych

Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła 22 września 2021 r. nowe, bardziej wymagające wytyczne jakości powietrza. Wymogi WHO, jakie powinno spełniać zdrowe powietrze, wskazują kierunek, w którym podąży świat i Unia Europejska. Dla Polski – państwa w czołówce najbardziej zanieczyszczonego powietrza w UE – oznacza to konieczność przyspieszenia polityki antysmogowej, w szczególności zmiany sposobu ogrzewania domów oraz ograniczenia emisji zanieczyszczeń generowanych przez ruch samochodowy w miastach.

Aktualizacja wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia oznacza, że działania naprawcze należy podejmować na wszystkich obszarach, nie tylko tam, gdzie obserwujemy najwyższe poziomy zanieczyszczeń – powiedział prof. dr hab. Wojciech Hanke, Przewodniczący Zespołu Roboczego ds. Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego – Do głównych źródeł zanieczyszczeń w Polsce należy transport drogowy oraz tzw. niska emisja, czyli spalanie węgla oraz drewna w piecach i kotłach. Zmniejszenie emisji z transportu jest możliwe m.in. dzięki promocji transportu publicznego dla zmniejszenia ruchu samochodów w miastach oraz wprowadzeniu Stref Czystego Transportu. W przypadku niskiej emisji bardzo ważne są normy jakości paliw stałych, czyli węgla i drewna opałowego, jak i uchwały antysmogowe prowadzące do zastępowanie spalania paliw stałych przez czyste źródła energii.

Ta zupełnie nowa jakość rekomendacji WHO wynika z nowych badań potwierdzających negatywny wpływ zanieczyszczonego powietrza na nasze życie i zdrowie – powiedział Piotr Siergiej, rzecznik PAS. Światowa Organizacja Zdrowia wytycza kierunek, w którym powinny podążać państwa unijne i Polska. U nas zastanawiamy się czy ograniczyć napływ starych diesli do miast, czy wprowadzić bardziej restrykcyjne normy jakości węgla, czy wreszcie wprowadzić w miastach zakaz spalania węgla – na świecie takie dylematy są coraz rzadsze. Świat nam zwyczajnie ucieka, a my zostajemy w smogowym skansenie spalając brudny węgiel i drewno opałowe, wpuszczając w nasze granice zdezelowane, stare diesle. Czy tego chcemy, czy nie, te nowe rekomendacje będą miały fundamentalny wpływ na nasze życie – zmieni się sposób w jaki będziemy ogrzewać nasze domy i czym poruszamy się po miastach.

Poprzednie wytyczne WHO pochodziły z roku 2005. Najnowsze badania i rosnąca liczba dowodów naukowych dotyczących wpływu zanieczyszczonego powietrza na zdrowie sprawiły, że WHO zdecydowało o podwyższeniu standardów jakości powietrza.

W przypadku PM2.5 roczny standard został zaostrzony, aż dwukrotnie (z 10 na 5 ug/m3), a dla dwutlenku azotu – czterokrotnie (z 40 na 10 ug/m3). Te standardy oznaczają konieczność podjęcia bardziej zdecydowanych działań ograniczających zanieczyszczenie powietrza tj. ustanawianie stref czystego transportu w miastach, czy zdecydowanie większe ograniczenie emisji ze spalania węgla i drewna w domach.

Polski Alarm Smogowy opublikował listę 490 gmin, które nie zgłosiły się do Programu Czyste Powietrze – dopłacającego do wymiany kotłów na węgiel i drewno. To jedna piąta spośród 2477 gmin w Polsce. Najchętniej walczą ze smogiem gminy z województw małopolskiego i świętokrzyskiego, gdzie wszystkie zgłosiły uczestnictwo w programie.

Cieszymy się z tak masowego udziału gmin w dystrybucji środków na wymianę kotłów i pieców – powiedział Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – dziwi jednak wciąż duża liczba gmin, które postanowiły w programie nie uczestniczyć, mimo, że mogą otrzymać na ten cel 30 tys. zł. rocznie. Na zapisy pozostało jeszcze kilka dni (do 15 września 2021 r.). Mam nadzieję, że pozostałe gminy dołączą do programu, co pomoże mieszkańcom tych społeczności skorzystać z dopłat.

Poniżej prezentujemy listę gmin (format EXCEL), które jeszcze nie dołączyły do PCZP (stan na 9 września 2021 r.). Na liście nie zostały umieszczone gminy, które w ostatnim czasie zgłosiły chęć podpisania porozumienia. Dane pochodzą z NFOŚiGW.

Plik do pobrania TUTAJ

Jeśli rząd nie przyjmie ustawy o Strefach Czystego Transportu (SCT) w miastach, czeka nas zalew tanich, starych diesli, a więc aut, które emitują najwięcej zanieczyszczeń – ostrzega Polski Alarm Smogowy. Państwa unijne wprowadzają w miastach zakazy poruszania się najmocniej zanieczyszczających samochodów tworząc kolejne SCT. Zdaniem Polskiego Alarmu Smogowego duża część tych samochodów trafi do Polski. Niestety Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz rząd porzuciły ustawę zezwalającą miastom na tworzenie takich stref.

– Takie podejście ministerstwa do Stref Czystego Transportu jest drwiną z obywateli – mówi Bartosz Piłat, ekspert PAS – Ministerstwo Klimatu i Środowiska przez wiele miesięcy tworzyło projekt ustawy, który po wielu konsultacjach osiągnął kształt zadowalający dla każdej ze stron dialogu. Po zakończeniu prac okazało się jednak, że wszystkie te ustalenia zapisane w ustawie Ministerstwo Klimatu wyrzuciło do kosza. Stan faktyczny jest taki, że obecny projekt ustawy w praktyce nie wprowadza żadnych ustaleń ograniczających użytkowanie najbardziej kopcących samochodów w polskich miastach. Europa robi wszystko, by ograniczyć zanieczyszczenia komunikacyjne w miastach. Polska w tej sprawie nie robi zupełnie nic. Stajemy się motoryzacyjnym skansenem Unii Europejskiej.

W lutym 2021 r. Komisja Europejska ostrzegła Polskę dostrzegając problem smogu komunikacyjnego. Konieczne jest podjęcie działań zmniejszających to zanieczyszczenie. W przeciwnym razie Polsce grozi skierowanie sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W czterech polskich metropoliach przekroczono dopuszczalny poziom dwutlenku azotu, określony w unijnej dyrektywie w sprawie czystego powietrza dla Europy z 2008 r. Są to Warszawa, Kraków, Wrocław oraz Katowice.

Najlepszą metodą ograniczenia emisji spalin w miastach są Strefy Czystego Transportu – a więc strefy do których nie mogą wjeżdżać auta emitujące najwięcej zanieczyszczeń. Niestety projekt ustawy o SCT trafił do ministerialnej zamrażarki, a zarówno Ministerstwo Klimatu i Środowiska jak i rząd nie są zainteresowane wprowadzeniem tych przepisów w życie.

Ciekawe, że projekt SCT wpisano do w Krajowego Planu Odbudowy i przesłano do akceptacji przez Komisję Europejską – powiedział Piotr Siergiej, rzecznik PAS – Od pewnego czasu z niepokojem śledzimy jednak losy projektu nowelizacji – rząd nie chce przyjąć i skierować do Sejmu uzgodnionej wersji zapisów. My nie znamy powodów tego stanu zawieszenia. Nie wiemy dlaczego projekt ustawy zapisano w KPO przesłanym do Brukseli, a jednocześnie dwa miesiące później skreślono je z projektu nowelizacji. Nie wiemy dlaczego w projekcie Krajowego Planu Ochrony Powietrza zapisy dotyczące SCT mówią wyłącznie o potrzebie analizy tego rozwiązania w ciągu najbliższych lat, a nie o przyjęciu przepisów.

W dniu Międzynarodowego Dnia Czystego Powietrza Polski Alarm Smogowy zwraca się do Ministra Klimatu z apelem o jak najszybsze skierowanie ustawy do dalszego procedowania. Apeluje również do Premiera Morawieckiego o wprowadzenie projektu ustawy pod obrady Sejmu.

Trwają konsultacje społeczne w sprawie zmian w Uchwale antysmogowej dla Mazowsza. Od brzmienia zapisów zawartych w tej Uchwale zależy jakość powietrza na Mazowszu w następnych latach, a nawet dekadach. Według Polskiego Alarmu Smogowego Urząd Marszałkowski wykazuje się dobrą intuincją, jednak proponowane zapisy są nietrafione i nie przybliżą nas do postawionego celu (proponowana treść zmian znajduje się TUTAJ).

Dlatego w gronie alarmów zrzeszonych w Polskim Alarmie Smogowym wypracowaliśmy wspólne stanowisko, zawierające propozycję odmiennych zapisów w Uchwale.

Chcemy zaprosić Cię do zgłoszenia uwag w konsultacjach społecznych. Konsultacje trwają do 16 sierpnia. Twój głos ma ogromne znaczenie, ponieważ branże, które tracą na poprawie jakości powietrza bombardują zaostrzenie Uchwały!
Uwagi można opisać swoimi słowami lub skorzystać z propozycji przygotowanych przez nas.

Formularz do składania uwag znajduje się TUTAJ.

Poniżej zamieszczamy nasze stanowisko w podziale na 3 uwagi z podpunktami a), b) c) do wklejenia w osobne pola (tak skonstruowany jest formularz). Łącznie jest to 9 krótkich tekstów do przeklejenia w formularzu.

Uwagi są przyjmowane w następującym kluczu:

a) Część uchwały do której odnosi się uwaga
b) Treść uwagi i proponowany zapis do uwzględnienia w uchwale
c) Uzasadnienie uwagi/proponowanego zapisu

UWAGI W SPRAWIE ZMIAN W UCHWALE ANTYSMOGOWEJ DLA MAZOWSZA

1. Pierwsza uwaga.

a) Część uchwały do której odnosi się uwaga (pole nr 4 formularza):

Dotyczy zmiany punktów a) i b) w § 10 mówiących o przesunięciu o pół roku terminów zakazów zawartych w Uchwale antysmogowej.

b) Proponowany zapis (pole nr 5 formularza):

Pozostawienie aktualnych terminów wejścia w życie zakazów dla eksploatacji kotłów i ogrzewaczy: wymiana urządzeń pozaklasowych do 1 stycznia 2023 oraz wymiana kotłów 3 i 4 klasy do 1 stycznia 2028 r.

c) Uzasadnienie proponowanego zapisu (pole nr 6 formularza):

Przesuwanie terminów wdrożenia prawa antysmogowego podważa autorytet uchwały antysmogowej, stwarza groźny precedens oraz wprowadza wśród mieszkańców dezorientację – już teraz świadomość obowiązywania uchwały antysmogowej i znajomość jej terminów jest bardzo słaba. Zmiana ta oznacza także nieuzasadnione wydłużenie oczekiwania na poprawę jakości powietrza o kolejny sezon grzewczy. Mieszkańcy Mazowsza mają na dostosowanie się do powyższych przepisów ponad 5 lat (od 2017 roku) – to wystarczający okres na dokonanie zmiany ogrzewania. Potrzebujemy wzmocnienia i przyspieszenia we wdrażaniu przepisów antysmogowych, a nie ich spowolnienia.

2. Druga uwaga.

a) Część uchwały do której odnosi się uwaga (pole nr 8 formularza):

Dotyczy brzmienia § 4a oraz § 4c. 1 odnoszących się do zakazu spalania węgla na terenie m. st. Warszawy od 1.07.2024 r.

b) Treść uwagi (pole nr 9 formularza):

Wbrew zapewnieniom i obietnicom, proponowane zmiany nie wprowadzają zakazu użytkowania węgla w Warszawie. Według proponowanych zapisów w stolicy aż do 1.07.2024 r. będzie można montować kotły węglowe i użytkować je do końca ich żywotności, a więc przez 10 do 15 lat, czyli nawet do 2040 roku. Nie jest to więc wypełnienie postulatów społecznych ani obietnic składanych przez władze Warszawy. Taka propozycja stoi w sprzeczności również z Polityką Energetyczną Państwa, która zakłada odejście od spalania węgla w gospodarstwach domowych na terenach miejskich do 2030 roku.

Proponowane zapisy:

1. Zakaz montowania kotłów i ogrzewaczy na węgiel od 1.01.2022 r. na terenie m. st. Warszawy.

2. Zakaz eksploatacji wszystkich kotłów i ogrzewaczy na węgiel od 1.01.2024 r. na terenie m. st. Warszawy.*

*Spod zakazu powinny zostać wyłączone urządzenia zainstalowane między wejściem w życie poprzedniej uchwały antysmogowej (11.11.2017 r.), a przyjęciem nowej uchwały antysmogowej, które spełniają wymagania rozporządzenia w sprawie ekoprojektu, a właściciele mogą w sposób niebudzący wątpliwości udokumentować czas instalacji.

c) Uzasadnienie uwagi (pole nr 10 formularza):

Aktualne zapisy nie przyniosą szybkiej poprawy jakości powietrza na terenie Warszawy. Dlatego oprócz szybszego zakazu dla montowania nowych urządzeń na węgiel, sugerujemy wprowadzenie analogicznych zapisów odnośnie spalania biomasy.

3. Trzecia uwaga.

a) Część uchwały do której odnosi się uwaga (pole nr 12 formularza):

Dotyczy brzmienia § 4b oraz § 4c. 2 odnoszących się do zakazu spalania paliw stałych od 1.07. 2030 r. w granicach administracyjnych m. st. Warszawy i w granicach administracyjnych gmin wchodzących w skład powiatów: grodziskiego, legionowskiego, mińskiego, nowodworskiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, otwockiego, warszawskiego zachodniego oraz wołomińskiego

b) Treść uwagi (pole nr 13 formularza) :

Proponowane zmiany nie przełożą się na ograniczenie spalania węgla w powiatach okalających Warszawę, gdyż instalacja nowych kotłów na węgiel będzie możliwa aż do 30.06.2030 r., a potem urządzenia te będą mogły być wykorzystywane aż do śmierci technicznej, czyli przez kolejne 10-15 lat. Tego typu podejście jest niezgodne z Polityką Energetyczną Państwa czy nawet strategią prezentowaną przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, który już od 1.1.2022 roku przestanie udzielać dotacji na kotły węglowe. Proponowane zapisy nie ograniczą również spalania biomasy – nowe instalacje spalające drewno czy pellet będą mogły powstawać do 30.06.2030 roku, a następnie być wykorzystywane do śmierci technicznej, czyli kolejne 10-15 lat, a w przypadku kominków dłużej. Spalanie biomasy to równie ważne źródło emisji pyłu PM2,5, jak spalanie węgla. Szacuje się, że w skali kraju spalanie biomasy odpowiada za emisję 21% pyłu PM2,5, a spalanie węgla za 27%.

Proponowane zapisy:

1. Wprowadzenie na terenie m. st. Warszawy zakazu instalacji nowych kotłów i ogrzewaczy na biomasę od 1.1.2022 r. oraz całkowity zakaz eksploatacji wszystkich kotłów i ogrzewaczy na biomasę od 1.1.2024 roku. *

*Spod zakazu powinny zostać wyłączone urządzenia zainstalowane między wejściem w życie poprzedniej uchwały antysmogowej (11.11.2017 r.), a przyjęciem nowej uchwały antysmogowej, które spełniają wymagania rozporządzenia w sprawie ekoprojektu, a właściciele mogą w sposób niebudzący wątpliwości udokumentować czas instalacji.

2. Wprowadzenie na terenie powiatów: grodziski, legionowski, miński, nowodworski, piaseczyński, pruszkowski, otwocki, warszawski zachodni oraz wołomiński zakazu instalacji nowych kotłów i ogrzewaczy na węgiel od 1.1.2022 r. oraz całkowity zakaz eksploatacji wszystkich kotłów i ogrzewaczy na węgiel od 1.1.2030 r.

3. Na terenie powiatów: grodziski, legionowski, miński, nowodworski, piaseczyński, pruszkowski, otwocki, warszawski zachodni oraz wołomiński zaostrzenie wymagań dla nowych kotłów na biomasę, instalowanych po 1.1.2022 r.: emisja pyłu na poziomie maksymalnie 20 mg/m3 oraz automatyczne podawanie paliwa (z wyjątkiem kotłów zgazowujących drewno).

4. Na terenie powiatów: grodziski, legionowski, miński, nowodworski, piaseczyński, pruszkowski, otwocki, warszawski zachodni oraz wołomiński zaostrzenie wymagań dla nowych kominków/ogrzewaczy na biomasę, instalowanych po 1.1.2022 r.: spalanie paliwa zachodzi w instalacjach z zamkniętą komorą spalania, spełniających minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w punkcie 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 oraz  spalanie zachodzi w instalacjach wyposażonych w termostatyczny regulator dostarczania powietrza do procesu spalania dedykowany dla użytkowanego urządzenia, z kodowanym dostępem do ustawień.

5. Na terenie powiatów: grodziski, legionowski, miński, nowodworski, piaseczyński, pruszkowski, otwocki, warszawski zachodni oraz wołomiński wprowadzenie zakazu paliw stałych w nowo budowanych budynkach, które powinny być wyposażane w bezemisyjne źródła ciepła.

c) Uzasadnienie uwagi oraz proponowanych zapisów (pole nr 14 formularza):

Pozostawienie tak długiego okresu przejściowego (do 2030 r.), podczas którego możliwe będzie montowanie nowych urządzeń grzewczych na paliwa stałe i ich bezterminowe użytkowanie może podziałać jako niezamierzona zachęta do ich instalowania. Obszar warszawski stołeczny NUTS2 jest terenem podlegającym intensywnej urbanizacji, tym bardziej zależy nam na jak najszybszej redukcji przyrostu ilości urządzeń do spalania paliw stałych. Dlatego postulujemy wprowadzenie zakazu montowania urządzeń na paliwa stałe w nowobudowanych budynkach, szybkiego zakazu dla montowania kotłów węglowych oraz zaostrzenia wymagań dla kotłów i ogrzewaczy na biomasę. Wzorem Krakowa postulujemy także by Warszawa zakazała spalania biomasy równolegle ze spalaniem węgla (2024). Mamy nadzieję, że w ślad za nią, na własne życzenie pójdą inne gminy, posiadające większe ambicje lub borykające się ze znaczącymi emisjami ze spalania biomasy. Całkowity zakaz spalania biomasy obejmujący obszar warszawski stołeczny NUTS2 uważamy za zbyt ryzykowny. Obawiamy się, że tak radykalne zapisy będą trudne do wdrożenia na terenach wiejskich (niezgazyfikowanych), gdzie mogą napotkać na trudności natury technologicznej oraz społecznej.