Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza serdecznie zaprasza na cykl webinarów „Rozmowy o Czystym Powietrzu”, które odbędą się w dniach 21-23 czerwca 2021 r.

• Droga do czystego transportu – 21 czerwca, 12:00-14:00,
  Rejestracja: https://live.evenea.com/545-482-448,
  Wydarzenie na Facebooku: https://www.facebook.com/events/146277374231748/?ref=newsfeed

• Rozmowy o czystym powietrzu: Jak szybko pokonać niską emisję – 22 czerwca, 14:00-16:30,
  Rejestracja: https://live.evenea.com/487-049-820
  Wydarzenie na Facebooku:  https://www.facebook.com/events/146476804212468/?ref=newsfeed

• Droga do emisji przemysłowych pod kontrolą – 23 czerwca, 12:00-14:00,
  Rejestracja: https://live.evenea.com/347-505-484,
  Wydarzenie na Facebooku:  https://www.facebook.com/events/496583804954931/?ref=newsfeed

Agendy poszczególnych spotkań dostępne są do pobrania poniżej:

Agenda – Droga do czystego transportu, 21.06.2021

Agenda – Jak szybko pokonać niską emisję, 22.06.2021

Agenda – Droga do emisji przemysłowych pod kontrolą, 23.06.2021

Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza i Fundacja Frank Bold oceniły skuteczność działań rządu i samorządów w walce ze smogiem. Na dwadzieścia ocenionych obszarów aż w dwunastu postęp jest niedostateczny, w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań. Wprawdzie powietrze w Polsce jest nieco czystsze, ale w większości miejscowości zawdzięczamy to głównie pogodzie. Raport zawiera również rekomendacje dla dalszych działań antysmogowych.

Raport „Droga do czystego powietrza” pojawia się w szczególnym momencie. Jak mówi Magdalena Ukowska, radczyni prawna Fundacji Frank Bold: „Nad Polską ciąży widmo kolejnej procedury dotyczącej naruszenia unijnych przepisów o ochronie powietrza: sprawa dotyczy dyrektywy NEC, regulującej redukcję krajowych emisji wybranych zanieczyszczeń. W czerwcu Komisja Europejska wystosowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym zwróciła się o przekazanie jej wyjaśnień. Może grozić nam kolejny pozew Komisji Europejskiej związany z wciąż wysokim zanieczyszczeniem powietrza.”

W raporcie po raz kolejny podsumowaliśmy działania rządu i samorządów – mówi Andrzej Guła, lider PAS. – Niestety, nasza całościowa ocena nie wypada najlepiej. Jest kilka obszarów, w których rząd sobie nieźle radzi: dobrze oceniamy wprowadzenie norm emisji dla kotłów na węgiel i biomasę, ulgę termomodernizacyjną czy reformę programu „Czyste Powietrze”. Natomiast aż w 12 na 20 ocenionych obszarów postęp jest niedostateczny, a w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań.

Najwięcej zrobiono w obszarze niskiej emisji, gdzie uruchomiono ogólnopolski program Czyste Powietrze dotujący wymianę kopciuchów i termomodernizację domów. Jednakże nawet w tym programie sporo pozostaje do zrobienia: należy znacznie zwiększyć skalę wymienianych źródeł ciepła, a program musi objąć wsparciem ludzi najuboższych. Ważną kwestią jest brak ogólnopolskiego programu wspierającego wymianę węglowych pieców w mieszkaniach w budownictwie wielorodzinnym. Wciąż brak odpowiednich norm określających parametry jakości węgla i obowiązkowych norm dla pelletu drzewnego. Po stronie samorządów widać poważne braki w realizacji uchwał antysmogowych – aby wdrożyć uchwały na terenie kraju w ciągu najbliższych 6-7 lat należy wymienić ok. 2,7 mln przestarzałych urządzeń grzewczych spalających węgiel i drewno. Tymczasem wiele samorządów nie podejmuje praktycznie żadnych działań.

Zanieczyszczenia z transportu samochodowego to obszar zupełnie pominięty przez rząd. Nie podjęto praktycznie żadnych działań, a stan prawny nie uwzględnia rosnącego ruchu samochodowego w polskich miastach. PAS rekomenduje: reformę przepisów dotyczących Stref Czystego Transportu, tak aby samorządy mogły ograniczać ruch najbardziej zanieczyszczających powietrze aut w miastach; zahamowanie importu starych, najbardziej emisyjnych samochodów oraz wprowadzenie kar za usuwanie filtrów DPF. „Choć raz moglibyśmy nie powtarzać błędów zachodniej Europy. Jednak przy takiej postawie rządzących, za trzy, cztery lata mapa Polski będzie świecić na czerwono jeszcze z jednego powodu: przekroczeń dopuszczalnych stężeń tlenków azotu. Substancji ściśle związanej z emisją spalin, szczególnie z silników Diesla.” – komentuje Bartosz Piłat, ekspert ds. transportu PAS.

Również eliminacja zanieczyszczeń przemysłowych to obszar zaniedbany przez decydentów. Tutaj niezbędne działania to reforma inspekcji ochrony środowiska, zaostrzenie wymagań emisyjnych dla zakładów przemysłowych, ułatwienie obywatelom i organizacjom pozarządowym udziału w postępowaniach dotyczących zakładów przemysłowych oraz przyjęcie prawa regulującego standardy zapachowe powietrza.

Cały raport dostępny jest TUTAJ
Skrót raportu TUTAJ
Tabela z ocenami działań TUTAJ
Najważniejsze rekomendacje raportu TUTAJ

W ostatnich latach przydomowa fotowoltaika przeżywała prawdziwy boom właśnie ze względu na możliwość atrakcyjnych rozliczeń za wyprodukowaną energię oraz dzięki programowi Mój Prąd i termomodernizacyjnej uldze podatkowej.

Zdaniem PAS likwidacja systemu opustów to nie tylko cios w kilka milionów gospodarstw domowych, które w najbliższych latach planują zamontować fotowoltaikę na dachu¹, ale również cios w działania nakierowane na poprawę jakości powietrza, ponieważ coraz więcej osób decyduje się na wymianę pieca węglowego na pompę ciepła, a atrakcyjność tej technologii jest tym większa im tańsza jest energia elektryczna, którą może zapewnić właśnie przydomowa fotowoltaika.

W kwietniu br. 20% beneficjentów Czystego Powietrza zdecydowała się na zamianę starego pieca węglowego na pompę ciepła. Z kolei 45% beneficjentów wybrało kotły gazowe, 18% kotły na pellet drzewny, a 16% kotły na węgiel.

– Wiele beneficjentów Czystego Powietrza decyduje się na zamianę pieca węglowego na ogrzewanie pompą ciepła właśnie ze względu na możliwość skorzystania z atrakcyjnego systemu rozliczeń i dostępu do taniej energii elektrycznej z własnej instalacji fotowoltaicznej – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego i dodaje że uderzenie w najczystszą technologię spowoduje, że część osób zrezygnuje z tej formy ogrzewania.

PAS wskazuje, że do wejścia w życie zmian możemy spodziewać się tłumów chętnych żeby zamontować panele fotowoltaiczne. Natomiast po 1 stycznia 2022 r. istnieje poważne ryzyko, że wiele firm, które weszło niedawno na rynek paneli fotowoltaicznych zacznie bankrutować. – Do końca roku możemy spodziewać się dalszego boomu w instalacjach fotowoltaicznych a z początkiem przyszłego roku może nastąpić gwałtowne załamanie na tym rynku – mówi Guła.

Dlatego Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera o utrzymanie systemu opustów dla tych gospodarstw domowych, które wybiorą czyste ogrzewanie elektryczne bądź pompę ciepła. Jak wskazuje PAS takie rozwiązanie ograniczy liczbę osób posiadających instalację fotowoltaiczną, a jednocześnie ogrzewających swoje domy pozaklasowymi „kopciuchami” na węgiel i drewno. Według PAS proponowane rozwiązanie będzie sprzyjać walce o czyste powietrze i wyborowi najmniej zanieczyszczających technologii.

Apel do premiera Mateusza Morawieckiego można pobrać TUTAJ

1 Według badań Sunday Polska aż 67% właścicieli domów jednorodzinnych planuje taką inwestycję na przestrzeni najbliższych trzech lat daje to 3,7 miliona gospodarstw domowych

Badanie opinii przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pozwoliło sprawdzić, jak pandemia zmieniła zachowania transportowe mieszkańców polskich miast i czy łatwo będzie nam powrócić do poprzednich obyczajów. Mimo krótkiego spadku popularności autobusów i tramwajów, Polacy oczekują buspasów, punktualnej komunikacji i spójnej sieci dróg rowerowych. Wtedy z samochodu zrezygnuje nawet co drugi kierowca.

Podczas pandemii rezygnowaliśmy z jazdy komunikacją zbiorową przesiadając się do samochodów lub rowerów – dowodzi badanie Polskiego Alarmu Smogowego. Ale, jak się okazuje, ta zmiana zachowania miała krótkotrwały charakter. Aż 72 proc. respondentów deklaruje, że po pandemii będą częściej lub w takim samym stopniu korzystać z komunikacji zbiorowej, a 48 proc. kierowców jest gotowych ograniczyć użytkowanie samochodu na korzyść autobusu, tramwaju, metra czy roweru.

Aż 81 proc. badanych uważa, że transport samochodowy ma bezpośredni związek z jakością powietrza w mieście.

Wysokie poparcie znajdują rozwiązania popularne w metropoliach Unii Europejskiej. Pomysł zmiany części pasów drogowych na buspasy popiera 59 proc badanych, a zakaz wjazdu starych samochodów z silnikiem diesla do centrów miast – 61 proc. respondentów. Największe obiekcje budzi zwiększenie opłat za parkowanie w centrach miast, jako metoda zmniejszania liczby samochodów na ulicach – akceptuje ją 32 proc. badanych.

Okazało się, że mieszkańcy Stolicy na tle innych polskich miast wykazują się większą akceptacją dla ograniczeń w ruchu samochodowym, jeśli alternatywą będzie dobry transport miejski czy sieć rowerowa – mówi Bartosz Piłat, ekspert Polskiego Alarmu Smogowego. – W świetle wciąż niższego zainteresowania komunikacją miejską i rosnących zatorów na ulicach nie ma żadnych wątpliwości, że miasta powinny stawiać na rozwój transportu zbiorowego. W przeciwnym razie grozi nam wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza, hałasu, nie wspominając o zmarnowanym czasie.

Połowa mieszkańców polskich miast wymienia korki jako najpoważniejszych problem komunikacyjny. Dla każdego znaczy to jednak co innego. Najbardziej na korki narzekają rowerzyści – z ich odpowiedzi wynika, że martwią się o punktualność transportu zbiorowego. Co drugi pasażer komunikacji zbiorowej przejmuje się korkami z tego samego powodu.
W porównaniu z zeszłorocznym badaniem przeprowadzonym przez PAS, większą uwagę przykładamy do tłoku w komunikacji zbiorowej.

W czasie pandemii częściej korzystaliśmy z rowerów – do częstego korzystania przyznawał się 15 proc. badanych. Nie zmienił się za to odsetek osób deklarujących codzienne korzystanie z roweru – 6 proc. osób jeździ nim codziennie. – Biorąc pod uwagę, że badanie prowadzone było w styczniu, mona ocenić że w polskich miastach istnieje stale rosnąca grupa regularnych użytkowników rowerów. Żeby rosła szybciej brakuje tylko lepszej sieci bezpiecznych dróg rowerowych – komentuje Piłat.

Badania zachowań transportowych mieszkańców Warszawy, Wrocławia, Poznania, Katowic i Krakowa przeprowadził CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej w terminie od stycznia 2021 r. do lutego 2021 r. W badaniu udział wzięła losowo wybrana próba 1800 dorosłych.

Raport można pobrać TUTAJ

Skrót raportu można pobrać TUTAJ

Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza serdecznie zaprasza na webinar “Rozmowy o Czystym Powietrzu: Jak szybko pokonać niską emisję”, który odbędzie się 22 czerwca w godzinach 14.00-16.30.

Wspólnie z prelegentami i panelistami zastanowimy się:

• jak przyspieszyć tempo wdrażania uchwał antysmogowych i wymiany starych kotłów na węgiel i drewno;
• jak usprawnić wdrażanie programu Czyste Powietrze;
• jakie są propozycje działań na rzecz eliminacji niskiej emisji w ramach regionalnych programów operacyjnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego);
• czy Czyste Powietrze i zachęty finansowe wystarczą, żeby pokonać niską emisję;
• oraz jak egzekwować uchwały antysmogowe.

Wśród prelegentów i panelistów swój udział potwierdzili: Bartłomiej Orzeł, Pełnomocnik Premiera ds. Czystego Powietrza; Tomasz Urynowicz, Vice-marszałek Województwa Małopolskiego; Paweł Mirowski, Zastępca Prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Piotr Kuczera, Prezydent Rybnika; Bogusław Król, Wójt Gminy Zielonki; Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego; Blanka Romanowska, Dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia; Paweł Ścigalski, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Czystego Powietrza; Andrzej Urbanik, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, Komisja Europejska.

Uczestnictwo w wydarzeniu jest bezpłatne, ale wymaga rejestracji. Link do rejestracji: https://live.evenea.com/487-049-820. Podczas spotkania będzie możliwość zadawania pytań prelegentom i panelistom.

Zachęcamy również do wzięcia udziału w wydarzeniu na Facebooku: https://www.facebook.com/events/146476804212468.

Polski Alarm Smogowy opracował nowe narzędzie do śledzenia danych na temat wymiany kotłów w Programie Czyste Powietrze. Na stronie PAS zobaczyć można mapę Polski z podziałem na województwa i odczytać pozyskane z NFOŚiGW informacje: liczbę złożonych wniosków, podpisanych umów i wypłaconych dotacji. Można również sprawdzić jaka jest popularność poszczególnych źródeł ciepła, czyli na jaki rodzaj ogrzewania najczęściej decydują się teraz Polacy. Mapa będzie aktualizowana co miesiąc.

Z monitoringu Polskiego Alarmu Smogowego wynika kilka ciekawych spostrzeżeń. Analiza danych pokazuje, że stare kotły na węgiel i drewno wymieniamy przede wszystkim na kotły gazowe (43% wniosków w kwietniu 2021 r.), drugie w kolejności są pompy ciepła (20%), kotły na biomasę (19%) i wreszcie na węgiel (15%). W liczbie złożonych wniosków przoduje województwo śląskie – to właśnie tam składany jest co piąty wniosek na wymianę źródła ciepła.

Monitorujemy działanie Programu Czyste Powietrze i zabiegamy o konieczne zmiany oraz usprawnienie obsługi beneficjentów – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – Sprawne działanie tego programu jest kluczowe, ponieważ do wymiany pozostało jeszcze blisko 3 miliony kopciuchów w domach jednorodzinnych. To powinno nastąpić w przeciągu najbliższych kilku lat (założono czas trwania Programu do 2028 roku). Wprawdzie publikowane przez nas dane wskazują, że liczba składanych wniosków w nowej odsłonie Programu (od 15 maja 2020) znacząco wzrosła, to jednak do osiągnięcia celu wciąż jest bardzo daleko. Jesteśmy już w jednej czwartej okresu funkcjonowania Programu, a liczba wniosków o likwidację „kopciuchów” obejmuje zaledwie 6% założonego przez rząd celu!

Z danych pozyskanych z NFOŚiGW wynika, że od początku funkcjonowania Programu, czyli od września 2018 r. do końca kwietnia 2021 r. złożono blisko 185 tys. wniosków o wymianę kotłów na węgiel i drewno, czyli średnio 194 dziennie. Aktualnie widać znaczący wzrost zainteresowania Programem – tygodniowo składane jest ok. 3 tys. wniosków, czyli dziennie ponad 400. Mimo to, do celu jest jeszcze daleko – aby go osiągnąć liczba składanych każdego dnia wniosków powinna przekroczyć 820.

Na dalszy wzrost tempa likwidacji „kopciuchów” mogą mieć wpływ nowe kanały dotarcia do beneficjentów. W ponad dwóch tysiącach gmin powstają lokalne punkty obsługi beneficjenta, w których obywatele będą mogli otrzymać pomoc i złożyć wniosek o dotację. Już wkrótce do Czystego Powietrza przystępuje siedem banków komercyjnych, w których będzie można uzyskać dotację i pożyczkę na wymianę starego źródła ciepła i termomodernizację domu. – To znacząco usprawni realizację Programu Czyste Powietrze – komentuje Guła.

Stworzone przez Polski Alarm Smogowy narzędzie monitorowania Programu Czyste Powietrze będzie aktualizowane każdego miesiąca. Jest dostępne TUTAJ: https://krakowskialarmsmogowy.pl/program-czyste-powietrze/.

Konkurs ma nauczyć młode pokolenie odpowiedzialności za środowisko i pokazać konkretne możliwości dbania o nie, zwłaszcza poprzez inicjatywy lokalne, których suma składa się na efekt ekologiczny, np. dla całego miasta. Nagroda główna to 100 tys. zł na realizację młodzieżowego projektu adaptacji do zmian klimatu

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, poprzez swoje programy finansowania wspiera miasta w realizacji projektów na rzecz dostosowania do obecnych i przewidywanych zmian klimatycznych. Konieczność adaptacji do zmian klimatu dotyczy wszystkich ludzi żyjących na naszej planecie, a w szczególności mieszkańców miast, których liczba stale wzrasta, także w Polsce. Rozwój miast zwiększa oddziaływanie na środowisko i zdrowie człowieka poprzez m.in. emisję zanieczyszczeń do powietrza, zwartą strukturę przestrzeni zurbanizowanej czy fragmentację krajobrazu. Z drugiej strony rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury i bardziej efektywne podejście do korzystania z zasobów środowiska na obszarach zurbanizowanych dają możliwości łagodzenia presji na środowisko i poprawę jakości życia mieszkańców.

Zadanie konkursowe polega na przygotowaniu mini planu adaptacji do zmian klimatu dla terenu szkoły i ewentualnie jej najbliższej okolicy, obejmującego propozycje działań adaptacyjnych, które mogłyby być wykonane na terenie należącym do szkoły i jej bezpośredniego sąsiedztwa – otaczających domów, ulic, placów, parków, budowli itp. Należy wykonać opis stanu obecnego otoczenia szkoły, zagrożeń związanych ze zmianami klimatu i zaproponować, także w formie rysunku, jak można poprawić tę sytuację.

Konkurs „Szkoła z klimatem” został włączony do Projektu Ministra Klimatu i Środowiska pn. „Miasto z klimatem”, w którego skład wchodzi także Konkurs na najbardziej zielono-niebieski projekt – Miasto z klimatem – zielono-niebieska infrastruktura w ramach programu priorytetowy NFOŚiGW oraz realizowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska: 1. Konkurs – Miasto z klimatem – Lider oraz 2. Konkurs na najlepszy zrealizowany projekt – Miasto z klimatem.