9 czerwca w mieszkańcy gminy Skawina oraz Skawiński Alarm Smogowy zorganizowali protest przeciwko działaniom firmy Valeo, której działanie stało się niezwykle uciążliwe dla mieszkańców miasta.

Kilkaset protestujących osób niosło bannery z hasłami „Dość smrodu z Valeo” wznosząc hasła wzywające fabrykę do inwestowania w dopalanie emitowanych gazów i troskę o środowisko.

Skawiński Alarm Smogowy wystosował apel:

„Apelujemy do władz Gmina Skawina. Apelujemy do Starostwa Powiatowego, Marszałka oraz Wojewody. Apelujemy do Ministra Środowiska. Apelujemy do wszystkich:

ROZWIĄŻCIE TEN PROBLEM, KTÓRY TYLKO NARASTA.

WYEGZEKWUJCIE NATYCHMIAST NA WŁADZACH VALEO DAWNO ZAPOWIEDZIANĄ HERMETYZACJĘ, ALBO ZATRZYMAJCIE UCIĄŻLIWĄ CZĘŚĆ PRODUKCJI DO CZASU ROZWIĄZANIA PROBLEMU!

DOŚĆ SMRODU I ZANIECZYSZCZEŃ Z VALEO!”

Najważniejszym postulatem manifestantów jest modernizacja zakładu Valeo, tak, aby funkcjonowanie firmy nie było uciążliwe dla mieszkańców miasta. Wysunięto dwa postulaty: hermetyzacja zakładu i pełny, codzienny monitoring emisji z Valeo.

Protestujących poparł burmistrz Skawiny, Norbert Rzepisko, który napisał: „Protest mieszkańców Skawiny jest wyrazem zniecierpliwienia brakiem postępów w realizacji umowy społecznej, jaką firma Valeo podpisała z Gminą Skawina w lipcu 2018. Celem tego porozumienia było ograniczenie uciążliwości zapachowych w możliwie najkrótszym czasie. Minął rok i wszyscy niestety obserwujemy brak znaczących postępów w realizacji deklaracji złożonych w 2018 r. Deklaracje podjęcia działań na rzecz czystego powietrza podjąłem także ja osobiście. Podobnie jak Państwo jestem mieszkańcem Skawiny, oddycham tym samym powietrzem i solidaryzuję się z mieszkańcami w proteście.”

Ministerstwo Zdrowia potwierdza stanowisko Polskiego Alarmu Smogowego i chce znaczącego obniżenia progów alarmowania o zanieczyszczeniu powietrza. W porównaniu z wcześniejszymi zamierzeniami Ministerstwa Środowiska rekomendacje Ministra Zdrowia są trzykrotnie ostrzejsze. Rekomendacje przygotował powołany w Ministerstwie Zdrowia zespół specjalistów pod kierownictwem prof. Wojciecha Hanke, krajowego konsultanta w dziedzinie zdrowia środowiskowego.

Z uzasadnienia opublikowanego przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że obniżenie progów alarmowania może doprowadzić do zmniejszenia liczby zgonów o około 3 tys. rocznie a liczby hospitalizacji pulmonologicznych i kardiologicznych o ok. 4 tys. osób. To liczby porównywalne z liczbą ofiar wypadków drogowych w Polsce.

Cieszą mnie rekomendacje Ministerstwa Zdrowia – powiedział Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. Od lat mówimy o potrzebie obniżenia progów alarmowania społeczeństwa o zagrożeniu. Rekomendacje zespołu fachowców wreszcie potwierdziły nasze stanowisko. Mamy takie same płuca jak reszta Europejczyków i potrzebujemy takich progów alarmowania jak np. Francja czy Włochy. Stanowisko MZ jest również dlatego istotne, że zespół, który wystawił rekomendacje istnieje przy radzie ds. Zdrowia Publicznego reprezentującej wszystkie ministerstwa i organizacje zdrowia publicznego. Widać szerokie poparcie i konsensus dla obniżenia progów alarmowania. To dobra wiadomość.

Obecnie obowiązujący próg alarmowania wynosi 300 μg/m3, natomiast rekomendacje Ministerstwa Zdrowia mówią o progu alarmowania na poziomie 80 μg/m3. Ustalone w Ministerstwie Zdrowia poziomy są zbliżone do przyjmowanych w UE. Niestety, odmienne stanowisko ogłosił w kwietniu Minister Środowiska Henryk Kowalczyk, który ogłosił plan wprowadzenia dużo wyższych poziomów alarmowania- 250 μg/m3. Nowe rozporządzenie, którego ogłoszenie zaplanowano jeszcze przed sezonem grzewczym musi zostać ogłoszone „w porozumieniu” Ministerstwa Środowiska i Zdrowia. Wymagane więc będą podpisy obydwu ministrów. Obecnie kompromis pomiędzy ministerstwami wydaje się bardzo odległy.

Według szacunków naszego zespołu wynika, że zaproponowane przez Ministra Środowiska progi alarmowania nie doprowadzą do zauważalnej poprawy zdrowia publicznego – powiedział Łukasz Adamkiewicz, członek zespołu badawczego.

Andrzej Guła z PAS dodaje – widzimy, że zaproponowane wcześniej przez Ministerstwo Środowiska „obniżenie” nie ma żadnej wartości merytorycznej. Pozostaje nadzieja, że argumenty Ministerstwa Zdrowia okażą się wystarczająco silne by przystało na nie również Ministerstwo Środowiska.

Krakowski Alarm Smogowy skierował do Minister Przedsiębiorczości i Technologii wniosek o dołączenie do projektu zmian w ustawie o elektromobilności  i paliwach alternatywnych, nad którym pracuje Rada Ministrów, propozycji projektu przygotowanego przez KAS. Chodzi m.in. o doprecyzowanie niejasności, jeśli chodzi o wprowadzanie stref czystego transportu, umożliwienie wprowadzania ograniczeń także mniejszym gminom czy w odniesieniu do pojazdów niespełniających norm emisyjnych.

We wniosku skierowanym do MPiT, Krakowski Alarm Smogowy zwraca uwagę m.in. na niejasności dotyczące tego, kto może, a kto nie może wjeżdżać do stref czystego transportu, a także czy "opłata za wjazd do strefy" może być pobierana jedynie w przypadku wjazdu, a więc przekroczenia granicy strefy, czy również w przypadku poruszania się wyłącznie w jej obrębie.

Za nieuzasadnione KAS uważa m.in. ograniczenie możliwości wprowadzania stref czystego transportu jedynie w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, zwracając uwagę, że duże natężenie ruchu jest problemem także mniejszych ośrodków. Za niezrozumiałe stowarzyszenie uważa ponadto brak możliwości wprowadzenia ograniczeń dla pojazdów niespełniających określonych norm emisyjnych, np. według klasyfikacji Euro I-VI.

Z pełnym wnioskiem skierowanym do Minister Przedsiębiorczości i Technologii można zapoznać się TUTAJ.

Projekt zmian w ustawie jest natomiast dostępny TUTAJ.

Aktywiści z Warszawy Bez Smogu wspólnie z warszawskimi organizacjami antysmogowymi: Smogiem Wawerskim i Warszawskim Alarmem Smogowym wystąpili z petycją do Rady Miasta i Sejmiku woj. mazowieckiego o wprowadzenie zakazu palenia węglem w gospodarstwach domowych na terenie Warszawy od 1 stycznia 2023 r.

Dodatkowo aktywiści postulują wprowadzenie zakazu palenia w kominkach, kozach i ogrzewaczach pomieszczeń (niebędących głównym źródłem ogrzewania) w dniach, w których prognozowane stężenie średniodobowej normy zanieczyszczeń pyłu PM10 przekroczy dopuszczalną normę (50 ug/m3) od 01.11.2019 r. Petycję, którą można podpisać TUTAJ aktywiści skierowali do Rady m. st. Warszawy o wystosowanie postulatu do Sejmiku Województwa Mazowieckiego o przyjęcie uchwały antysmogowej dla m.st. Warszawy i wprowadzenie powyższych zapisów oraz do Sejmiku Województwa Mazowieckiego o przyjęcie takiej uchwały.

Aktywiści uzasadniają konieczność zakazu m.in. szacunkami przeprowadzonych w 2017 r. na zlecenie marszałka woj. mazowieckiego oceniającymi, że wdrożenie obecnych zapisów uchwały antysmogowej dla woj. mazowieckiego nie doprowadzi do obniżenia stężeń rakotwórczego benzo(a)pirenu do poziomu poniżej dopuszczalnej normy na terenie Warszawy. Warszawa, jako jedyne miasto w woj. mazowieckim, wciąż będzie odnotowywać przekroczenia dopuszczalnego poziomu tej rakotwórczego substancji.

Warszawa ma najdłuższą sieć ciepłowniczą w Unii Europejskiej pokrywającą 80% zapotrzebowania miasta na energię cieplną. Tam, gdzie nie dociera sieć ciepłownicza, istnieje bardzo dobrze rozwinięta sieć gazowa. Ze względu na gęstość zabudowy, która ciągle zwiększa się w dzielnicach z przewagą zabudowy jednorodzinnej, istotne jest, aby obowiązywał całkowity zakaz spalania węgla. Urządzenia ekoprojekt (wskazane w uchwale antysmogowej jako możliwe rozwiązanie docelowe) używane w warunkach domowych nie zapewniają poziomów emisji pyłów osiąganych w warunkach laboratoryjnych, zwłaszcza gdy używany jest węgiel typu ekogroszek o parametrach niższych od wykorzystanego do badań certyfikacyjnych. Miasto Stołeczne Warszawa zamierza przeznaczyć 300 mln zł do roku 2023 na przyłączanie mieszkańców do sieci ciepłowniczej i gazowej. W miejscach, w których sieć nie dociera, miasto zamierza dofinansować mieszkańcom instalacje OZE.

Zgodnie z uchwałą antysmogową dla Mazowsza mieszkańcy mają czas na likwidację pozaklasowych pieców i kominków do końca 2022 r. Po tym terminie dozwolone będzie ogrzewanie paliwami stałymi jedynie w instalacjach spełniających restrykcyjne normy emisji spalin, tzw. ekoprojekt. Władze stolicy dofinansowują wymianę pozaklasowych pieców na podłączenie do sieci ciepłowniczej, i gazowej, a także wymianę na instalacje OZE. Do końca 2022 r. planowana jest więc bardzo duża redukcja kotłów na paliwa stałe w stolicy. Dlatego styczeń 2023 r. to dobry moment na rezygnację ze stosowania węgla w stolicy i dobry powód do zmian w uchwale antysmogowej.

Każde narażenie na wdychanie zanieczyszczeń powietrza pogarsza zdrowie mieszkańców. O ile podejmowane są działania długoterminowe w sprawie zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, niestety podczas epizodów smogowych reakcją władz jest jedynie ostrzeganie przed podwyższonym poziomem zanieczyszczeń oraz apel o niekorzystanie z kominków i prywatnych samochodów. Oznacza to, że legalne jest palenie w kominku dla przyjemności w dni z przekroczonymi normami zanieczyszczeń i pogarszanie stanu powietrza.

Aktywiści Warszawy Bez Smogu Chcemy, domagają się aby w uchwale antysmogowej zapisano zakaz rekreacyjnego palenia paliwami stałymi w dni z prognozowanym przekroczeniem dobowej normy pyłu PM10 (50 ug). W trosce o zdrowie mieszkańców postulują o wprowadzenie zakazu już od najbliższego sezonu grzewczego.