Po raz kolejny Zagłębiowski Alarm Smogowy wspólnie z Tygodnik Twoje Zagłębie prowadzi kampanie pomiarową stężeń szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu którym oddychamy, w głównych miastach Zagłębia Dąbrowskiego.

Pomiary rozpoczęliśmy w Sosnowcu w dzielnicy Pogoń w okolicach Szkoły Podstawowej nr 10 i Przedszkola nr 25. Miejsce pomiarowe w dzielnicy Pogoń oddalona było od stacji pomiarowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w dzielnicy Zagorze o około 4,5 km. W dzielnicy Pogoń zamieszkuje ponad 30.000 mieszkańców i znajduję się tam około 2.500 palenisk na paliwa stałe (węgiel i drewno). Nadchodzi wiosna i oddala się zagrożenie smogiem – wyłącznie za sprawą ciepłej i wietrznej pogody oczywiście. Lecz nawet teraz w połowie marca powietrze nie jest czyste. To jasny sygnał, że sytuacja w regionie wymaga poważnej zmiany

Polacy mają żelazne płuca

W Polsce normy dobowe dla pyłów drobnych PM10 są ustalone na trzech poziomach:

• poziom dopuszczalny 50 μg/m3 (dobowy)
• poziom informowania 200 μg/m3 (dobowy)
• poziom alarmowy 300 μg/m3 (dobowy)

Warto tu zauważyć, że polskie poziomy są wyjątkowo liberalne w kwestiach informowania i alarmowania społeczeństwa o smogu, który w takich dawkach poważnie zagraża naszemu życiu i zdrowiu. We Francji na przykład poziom alarmowy wynosi 80 μg/m3, w Czechach 100 μg/m3, a Wielkiej Brytanii: 101 μg/m3. 

Na apel Polskiego Alarmu Smogowego o obniżenie progów alarmowania, resort środowiska odpowiedział niedawno, że "w związku z nagminnym występowaniem w Polsce, w okresie jesiennozimowym przekroczeń poziomów dopuszczalnych dla pyłu PM10, wprowadzenie poziomu alarmowego dla tego zanieczyszczenia na poziomie poniżej 300, a nawet 100 μg/m3, byłoby działaniem nieskutecznym. Powodowałoby bowiem konieczność częstego ogłaszania stanu alarmowego.”

Średnie dobowe i wnioski

Pomiary prowadzono w dniach 10 do 14 marca.

10 marca 2017. W tym dniu pyłomierz rozpoczął prace o godzinie 11:00, średnia z tego dnia dotyczy tylko godzin pomiarowych i jest porównana do analogicznego okresu pomiarowego stacji WIOŚ w Sosnowcu z ul. Lubelskiej w dzielnicy Zagorze. Średnie stężenie pyłu zawieszonego PM10 z dnia pomiarowego przekroczyła wartość dopuszczalna.

W dniach od 11 do 13 marca 2017 pyłomierz pracował bez przerw i zmierzono trzy pełne średnie dobowe, w każdym z tych dni wartości średniodobowe szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 były wyższe niż odnotowywane przez najbliżej znajdujące się stacje pomiarowe WIOŚ. W dniu 13 marca odnotowano przekroczenie dopuszczalnej dla zdrowia normy stężenia średniodobowego pyłu zawieszonego PM10 o prawie 40%, wartość ta wyniosła 68µg/m3.

14 marca 2017 to ostatni dzień pomiarów w Sosnowcu. W tym dniu pomiary prowadzono do godziny 19:00 i średnia z tego dnia ogranicza się do pełnych godzin pomiarowych i jest porównana do analogicznego okresu pomiarowego stacji WIOŚ w Sosnowcu. Również w tym dniu wynik pomiarów stężenia szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 uzyskany na Pogoni był wyższy niż wskazany przez stacje WIOŚ w Sosnowcu ul. Lubelska. W tym dniu pyłomierz wskazał również najwyższą w całym okresie trwania pomiarów średnią godzinową która wyniosła 254µg/m3. (dopuszczalna norma dobowa to 50µg/m3) W odniesieniu do normy dobowej jest to przekroczenie o ponad 500%. Natomiast średnia z całego pomiaru w tym dniu przekroczyła dopuszczalną wartość ponad dwukrotnie i wyniosła 103µg/m3. Po godzinie 19:00 pyłomierz przeniesiono na osiedle Syberka – Górki Małobądzkie w Będzinie.

Analiza zapisów pyłomierza nie pozostawia wątpliwości – to niska emisja, a więc emisja z kominów domów i kamienic, stanowi główne źródło zanieczyszczenia powietrza w dzielnicy Pogoń. Przez znakomitą większość dni widoczny był znaczny wzrost zanieczyszczenia powietrza wieczorem – właśnie wtedy kiedy mieszkańcy wracają do domów i dorzucają do swoich pieców i kotłów. Dzieje się tak dlatego, że większość domów jednorodzinnych i mieszkań w kamienicach ogrzewanych jest za pomocą zasypowych pieców i kotłów na węgiel lub drewno. W urządzeniach takich można spalić wszystko, od węgla niskiej jakości po szmaty czy plastik. Efekt widzimy na wskazaniach pyłomierza. – powiedział Rafał Psik z Zagłębiowskiego Alarmu Smogowego. – Stacja pomiarowa WIOŚ znajdująca się w dzielnicy Zagorze przy ul. Lubelskiej jest reprezentatywną stacją tła miejskiego i tak prawidłowo dobierano jej lokalizacje. Jest położona około 50m wyżej niż centrum miasta, dodatkowo osiedle Zagorze nie ma takiego zagęszczenia palenisk na paliwa stałe jak dzielnica Pogoń, stąd takie różnice we wskazaniach urządzeń pomiarowych każdego dnia. Ten sam efekt zaobserwowaliśmy w pomiarach prowadzonych w dzielnicy Stary Sosnowiec w Styczniu 2016 roku.

Pyłomierz do badań jakości powietrza udostępnił Polski Alarm Smogowy, urządzenie pomiarowe jest regularnie kalibrowane przez specjalistów z Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie.