Poradnik powstał w celu wsparcia osób odpowiedzialnych za prowadzenie kontroli palenisk w Polsce poprzez zaprezentowanie rekomendacji, które pozwoliłyby na ujednolicenie i usprawnienie systemu. Poradnik opisuje istotne z punktu widzenia kontroli zagadnienia prawne, zawiera praktyczne wskazówki jak się do niej przygotować i skutecznie ją przeprowadzić oraz załączniki z przydatnymi wzorami dokumentów.
Poradnik powstał w 2022 roku. To wyjątkowy i ważny rok dla ochrony powietrza w Polsce. W dwóch województwach (śląskim i podkarpackim) zaczęły obowiązywać pierwsze ograniczenia dotyczące kotłów na paliwa stałe, zakazujące użytkowania starych, nieefektywnych urządzeń. W dwóch kolejnych (mazowieckim i łódzkim) to ostatni rok użytkowania tzw. kopciuchów, czyli pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno, które emitują duże ilości zanieczyszczeń. W kilku innych województwach takie zakazy zaczną obowiązywać w przyszłym lub w kolejnym roku.
Biorąc pod uwagę fakt, że to właśnie emisja z domowych kotłów, pieców i kominków stanowi główne źródło zanieczyszczenia pyłem i rakotwórczym benzo[a]pirenem – wdrożenie przepisów antysmogowych jest kluczowe dla poprawy jakości powietrza. W tym celu zarówno rząd, jak i gminy oferują mieszkańcom dotacje do instalacji źródeł ciepła zgodnych z uchwałami antysmogowymi (np. rządowy Program Czyste Powietrze). Przepisy prawa i dotacje to dwa bardzo ważne elementy w procesie poprawy jakości powietrza w Polsce. Trzecim, równie istotnym, jest zagwarantowanie skutecznego systemu kontroli palenisk, a więc weryfikacji jakie paliwa są wykorzystywane do ogrzewania i w jakich urządzeniach. Podczas kontroli sprawdzane jest czy nie dochodzi do spalania odpadów, węgla złej jakości, mokrego drewna oraz czy urządzenia spełniają wymogi uchwały antysmogowej.
Jak wskazują wyniki analizy PAS przedstawione w raporcie („Palący Problem – Jak działa kontrola palenisk w województwach: małopolskim, mazowieckim i śląskim” z 2022 roku), do którego szczegółowe dane zostały pozyskane ze 167 gmin i dotyczą 2021 roku – czynnikiem, który najmocniej wpływa na skuteczność kontroli jest obecność straży miejskiej lub gminnej. Dane raportu wskazują, że w ogólnym ujęciu w gminach bez straży system kontroli palenisk jest dysfunkcyjny – to prawie 79% gmin w Polsce2. Ponadto kontrole przeprowadzane są przez urzędników, dla których jest to jeden z wielu obowiązków. Kontrole takie wykonywane są przeważnie w godzinach pracy urzędu, a więc w innych godzinach niż rozpalane są piece. Dodatkowo urzędnicy nie są uprawnieni do wystawiania mandatu, co sprawia, że kontrole są mniej skuteczne i mają głównie charakter edukacyjno-informacyjny. Poradnik stanowi swego rodzaju kompendium wiedzy dla kontrolerów palenisk. Informacje prawne oraz praktyczne wskazówki w nim zawarte przyczynią się do ujednolicenia i ułatwienia prowadzenia kontroli palenisk w praktyce.
TUTAJ POBIERZ PORADNIK DLA URZĘDNIKÓW „Kontrola palenisk w praktyce”
TUTAJ POBIERZ PORADNIK DLA STRAŻNIKÓW „Kontrola palenisk w praktyce”
