Mieszkańcy pięciu podkrakowskich gmin złożyli do Wojewody Małopolskiego i Marszałka Małopolski wniosek o wprowadzenie stanu klęski żywiołowej na obszarze Metropolii Krakowskiej. Uzasadnieniem jest utrzymujący się katastrofalny stan jakości powietrza wynikający z używania przestarzałych palenisk domowych na terenie wszystkich gmin ościennych Krakowa.
We wniosku czytamy:
„W związku z utrzymującym się katastrofalnym stanem jakości powietrza, występującym wskutek spotęgowania destrukcyjnego wpływu niskiej emisji z pyłowych, przestarzałych palenisk domowych na terenie wszystkich gmin ościennych Krakowa, przez utrzymujące się niekorzystne zjawiska naturalne, tj, inwersję temperatur i brak wiatru, zgodnie z art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wnosimy o niezwłoczne ogłoszenie stanu klęski żywiołowej – klęski SMOGU – na terenie gmin ościennych Krakowa. Ponadto apelujemy o podjęcie działań eliminujących skutki oddziaływania klęski żywiołowej na zdrowie i życie mieszkańców Miasta Krakowa, narażonych na działanie napływających mas ciężko zanieczyszczonego powietrza z gmin sąsiednich.
W encyklopedycznym ujęciu klęska żywiołowa (kataklizm) określana jest jako ekstremalne zjawisko naturalne, powodujące znaczne szkody na terenie objętym zjawiskiem, pozostawiające po sobie często zmieniony obraz powierzchni ziemi. Zjawisko to powoduje również wysokie straty w gospodarce człowieka, może zmienić stan przyrody i powodować zagrożenie życia ludzkiego. W doktrynie prawa administracyjnego znajdujemy też określenie klęski żywiołowej jako wszelkiego rodzaju zdarzenia żywiołowe, które zagrażają bezpieczeństwu życia lub mieniu większej ilości ludzi albo mogą wywoływać poważne zakłócenia w gospodarce narodowej (za: E. Ura, Prawne zagadnienia bezpieczeństwa państwa, Rzeszów, 1988, s. 267.)
Inny z poglądów przez klęskę żywiołową rozumie „zdarzenie, które powoduje, lub może spowodować degradację środowiska, stwarzając poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi lub zasobów przyrody oraz działalności gospodarczej” (za: K. Prokop, Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Białystok 2005, s. 11).
W naszym najgłębszym przekonaniu oraz zgodnie z zapisami ustawy o stanie klęski żywiołowej (t.j. Dz.U. 2017 poz. 1897), pomoc i ochrona mieszkańców z obszaru występowania klęski SMOGU, mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem. W związku z powyższym apelujemy i wnosimy o niezwłoczną organizację spotkania kryzysowego władz miasta Krakowa oraz gmin ościennych, celem zaplanowania i podjęcia skoordynowanych działań, takich jak:
natychmiastowe uruchomienie instrumentów administracyjnych i prawnych, służących do niezwłocznego ograniczenia emisji pyłów zawieszonych i rakotwórczego benzo(a)pirenu z palenisk domowych gmin ościennych Krakowa,
niezwłoczne uruchomienie skutecznych kanałów ostrzegania mieszkańców, szczególnie osób wykluczonych cyfrowo, przed destrukcyjnym oddziaływaniem SMOGU na ich zdrowie i życie,
niezwłoczne uruchomienie skutecznych kontroli spalania odpadów (w tym odpadów węglowych) oraz niedozwolonych paliw na terenie gmin ościennych Krakowa,
pilne uruchomienie w placówkach służby zdrowia dodatkowych punktów przyjęć pacjentów z objawami chorobowymi, powstałymi lub spotęgowanymi przez katastrofalny stan powietrza, ze względu na nasiloną liczbę takich przypadków w trakcie występowania klęski SMOGU,
skoordynowanie aktywnych działań służb, inspekcji i straży podległych wojewodzie oraz marszałkowi województwa,
zwrócenie się do Rządu Rzeczpospolitej Polski o udzielenie wszelkiej niezbędnej pomocy do opanowania klęski SMOGU oraz zmniejszenia jej destrukcyjnych skutków, zarówno w chwili obecnej, jak i przy każdorazowym długotrwałym jej wystąpieniu w okresie grzewczym.
Prosimy, wnosimy i apelujemy o podjęcie niezwłocznych, efektywnych i skutecznych działań w celu zapobieżenia negatywnym skutkom klęski żywiołowej SMOGU dla zdrowia i życia naszego oraz naszych dzieci. Przypominamy, że aglomerację krakowską zamieszkuje prawie półtora miliona osób, których zdrowie spoczywa w Panów rękach.”
