Czerwiec 2021

1. Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza i Fundacja Frank Bold oceniły skuteczność działań rządu i samorządów w walce ze smogiem w ramach raportu “Droga do czystego powietrza”.

2. Podczas cyklu webinarów z okazji publikacji raportu „Droga do czystego powietrza” pełnomocnik Premiera RP ds. programu „Czyste Powietrze” Bartłomiej Orzeł zadeklarował, że rząd zabezpieczy brakujące kilkanaście miliardów złotych na działanie programu.

3. Z badania opinii przeprowadzonego przez Polski Alarm Smogowy wynika, że nawet co drugi kierowca zrezygnuje z samochodu, jeśli w zamian otrzyma dostęp do buspasów, punktualnej komunikacji i spójnej sieci dróg rowerowych.

4. Polski Alarm Smogowy rekomenduje utrzymanie opustów dla wszystkich prosumentów fotowoltaiki, którzy posiadają zainstalowaną pompę ciepła do ogrzewania budynku. W ten sposób odniósł się do zmian proponowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

5. Władze Krakowa, czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska oraz Polski Alarm Smogowy przystąpiły do akcji „600 dni dla czystego powietrza”.

6. W gminach obwarzanka krakowskiego wciąż w użyciu jest 23 tysiące pozaklasowych kotłów opalanych węglem i drewnem. Dlatego Polski Alarm Smogowy opublikował ranking pokazujący jak radzą sobie poszczególne podkrakowskie gminy w wymianie kopciuchów.

7. Nowe narzędzie opublikowane na stronach Polskiego Alarmu Smogowego przy współpracy Banku Światowego i NFOŚiGW pozwala zobaczyć ile wniosków na wymianę kopciuchów i docieplenie domów złożono w każdej gminie.

8. Ruszyła Akademia Alarmów Smogowych.

 




Newsletter PAS

Masz problem z odczytaniem tej wiadomości? Zobacz ją w przeglądarce.
Polski Alarm Smogowynewsletter
CZERWIEC 2021
Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza i Fundacja Frank Bold oceniły skuteczność działań rządu i samorządów w walce ze smogiem w ramach raportu “Droga do czystego powietrza”.
Raport podzielono na trzy główne segmenty: transport, niską emisję i przemysł. Na dwadzieścia ocenionych obszarów aż w dwunastu postęp jest niedostateczny, w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań. Raport, poza oceną, zawiera również rekomendacje dla dalszych działań antysmogowych.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/tag/droga-do-czystego-powietrza/

Podczas cyklu webinarów z okazji publikacji raportu "Droga do czystego powietrza" pełnomocnik Premiera RP ds. programu "Czyste Powietrze" Bartłomiej Orzeł zadeklarował, że rząd zabezpieczy brakujące kilkanaście miliardów złotych na działanie programu.
Inny uczestnik debaty, przedstawiciel Komisji Europejskiej Andrzej Urbanik, zapewnił, że podczas negocjacji strona europejska będzie zwracać uwagę na zapewnienie odpowiedniego finansowania i pokrycie brakującej luki finansowej. “Jako Komisja Europejska oczekujemy przekazania znacznie większej ilości środków na działania antysmogowe” – podkreślił.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/finansowanie-czyste-powietrze/

Z badania opinii przeprowadzonego przez Polski Alarm Smogowy wynika, że nawet co drugi kierowca zrezygnuje z samochodu, jeśli w zamian otrzyma dostęp do buspasów, punktualnej komunikacji i spójnej sieci dróg rowerowych.
"Jeśli coś może przekonać ludzi albo do rezygnacji z samochodu, albo do powrotu do transportu zbiorowego po pandemii, to jest to jakość oferty transportowej" – mówił po publikacji badań Bartosz Piłat, ekspert PAS.
 

Cały wywiad w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/polacy-potrzebuja-lepszej-jakosci-transportu-zbiorowego/

Polski Alarm Smogowy rekomenduje utrzymanie opustów dla wszystkich prosumentów fotowoltaiki, którzy posiadają zainstalowaną pompę ciepła do ogrzewania budynku. W ten sposób odniósł się do zmian proponowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Utrzymanie atrakcyjnego systemu rozliczeń, opartego o opusty dla podmiotów, które decydują się na źródło ogrzewania niepowodujące niskiej emisji pozytywnie przełoży się na działania dla czystego powietrza w Polsce.

Pełne stanowisko dostępne na stronie Polskiego Alarmu Smogowego: https://polskialarmsmogowy.pl/2021/06/stanowisko-pas-jestesmy-za-utrzymaniem-opustow-dla-fotowoltaiki/

Władze Krakowa, czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska oraz Polski Alarm Smogowy przystąpiły do akcji „600 dni dla czystego powietrza”

Wspólna inicjatywa ma na celu przypomnieć wszystkim, którzy jeszcze nie dostosowali się do wymogów uchwały antysmogowej, iż mają na to niespełna 600 dni. Za naruszenie przepisów uchwały grozi mandat do 500 złotych bądź grzywna nałożona przez sąd do 5000 złotych.Licznik kopciuchów z „obwarzanka krakowskiego” znajduje się na stronie: https://licznikkopciuchow.pl/metropoliakrakowska/
W gminach obwarzanka krakowskiego wciąż w użyciu jest 23 tysiące pozaklasowych kotłów opalanych węglem i drewnem. Dlatego Polski Alarm Smogowy opublikował ranking pokazujący jak radzą sobie poszczególne podkrakowskie gminy w wymianie kopciuchów.
Spośród czternastu gmin obwarzanka krakowskiego w 2020 roku najskuteczniej walczyły ze smogiem Kocmyrzów-Luborzyca oraz Skawina. W tych dwóch gminach wymieniono 34% wszystkich zlikwidowanych w zeszłym roku kopciuchów w metropolii krakowskiej.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/ranking-wymiany-kopciuchow-dwie-gminy-na-zdecydowanym-prowadzeniu/

Nowe narzędzie opublikowane na stronach Polskiego Alarmu Smogowego przy współpracy Banku Światowego i NFOŚiGW pozwala zobaczyć ile wniosków na wymianę kopciuchów i docieplenie domów złożono w każdej gminie.

Ranking uwzględnia 20 najaktywniejszych gmin w programie "Czyste Powietrze" i pozwala sprawdzić wynik każdej gminy w Polsce. "Myślę, że gminy będą dążyły do tego, żeby być w czołówce peletonu, a nie w jego ogonie” – mówi lider Polskiego Alarmu Smogowego, Andrzej Guła.

Ranking można znaleźć na stronie Polskiego Alarmu Smogowego: https://polskialarmsmogowy.pl/ranking

Ruszyła Akademia Alarmów Smogowych.
 
Przedsięwzięcie ma na celu wsparcie i rozwój inicjatyw społecznych funkcjonujących w ramach Polskiego Alarmu Smogowego oraz nowych grup obywatelskich organizujących się w celu podejmowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce.

Przystąpienie do programu oznacza udział w szkoleniach on-line, warsztatach, wspólnych kampaniach społecznych i happeningach. Akademia jest otwarta dla członków lokalnych alarmów smogowych. Mogą się zgłosić również osoby, które chcą zadbać o czyste powietrze i włączyć się do sieci Polskiego Alarmu Smogowego.

Projekt realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z funduszy EOG.

Więcej informacji na stronie akcji: https://polskialarmsmogowy.pl/akademia-alarmow/

SmogLab założyliśmy go w 2016 roku, kiedy o smogu mówiło się tylko Krakowie. Naszą pierwszą misją było więc to, by edukować o tym gigantycznym problemie naszego środowiska. Dziś to jeden z najważniejszych polskich serwisów poświęconych tej tematyce. Serwis częściowo utrzymuje się z wpłat od czytelników.
Można go wesprzeć tutaj: https://smoglab.pl/wesprzyj-smoglab/

 

Polski Alarm Smogowy
polskialarmsmogowy@gmail.com
kom: 731 764 909
Newsletter został wysłany przez Krakowski Alarm Smogowy z siedzibą przy ul. Felicjanek 10/6, 30-104 Kraków KRS 0000491120. Otrzymałeś(aś) go, gdyż jesteś zapisany(a) na newsletter Polskiego Alarmu Smogowego, wysyłany do osób zainteresowanych walką o czyste powietrze w Polsce. Jeśli ta tematyka jest Ci bliska, nie musisz nic robić. Gwarantujemy, że Twoje dane nie zostaną nikomu udostępnione. Mamy nadzieję, że lubisz nasze newslettery. Jeśli natomiast nie chcesz otrzymywać takich informacji kliknij tutaj aby się wypisać.


Ranking: Jak gminy radzą sobie w programie „Czyste Powietrze”?

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wraz z Polskim Alarmem Smogowym (PAS) opublikowały ranking pokazujący aktywność gmin w programie „Czyste Powietrze”. Dzięki rankingowi każdy mieszkaniec Polski może zobaczyć ile wniosków na wymianę kopciuchów i docieplenie domów złożono w jego gminie. W tym celu PAS przygotował specjalną wyszukiwarkę, która dostępna jest na stronie czystepowietrze.gov.pl oraz polskialarmsmogowy.pl/ranking.

Program „Czyste Powietrze”, którego wartość szacuje się na ponad sto miliardów złotych, ma na celu wymianę nieefektywnych urządzeń grzewczych oraz przeprowadzenie termomodernizacji w trzech milionach budynków jednorodzinnych. Program wspiera wdrażanie uchwał antysmogowych, które zakazują użytkowania pozaklasowych urządzeń grzewczych. W najbliższych latach będzie konieczna wymiana 2,7 miliona domowych urządzeń grzewczych dla wypełnienia wymagań uchwał antysmogowych.

Opublikowany właśnie ranking oparty jest o liczbę wniosków złożonych w gminie i liczbę budynków jednorodzinnych. Ranking obejmuje aktywność gmin w pierwszym kwartale bieżącego roku (do dnia 31 marca). Ranking powstał przy współpracy NFOŚiGW, PAS i Banku Światowego. Jego celem jest motywowanie gmin do większej aktywności w zakresie zachęcania mieszkańców do wymiany kopciuchów, tym bardziej, że aktywność od 1 kwietnia bieżącego roku do 31 marca 2022 r. będzie premiowana przez NFOŚiGW. „Na bonusy dla najbardziej aktywnych gmin NFOŚiGW przeznaczy 16 milionów złotych” – mówi wiceprezes NFOŚiGW, Paweł Mirowski. Warunkiem jest jednak podpisanie przez gminę umowy o współpracy przy „Czystym Powietrzu” z właściwym terytorialnie wojewódzkim funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Umowa taka daje gminie możliwość uzyskania do 30 tysięcy złotych na uruchomienie i prowadzenie punktu obsługi beneficjenta oraz uprawnia do skorzystania z nowych (wyższych) stawek od każdego złożonego wniosku o dofinansowanie (150 i 50 zł w zależności od rodzaju wniosku).

Opublikowany ranking jest więc rankingiem „przedstartowym”, pokazującym jak gminy radziły sobie przed okresem, za który będą przyznawane bonusy (łącznie 16 milionów złotych będzie przyznanych za aktywność w okresie 1 kwietnia 2021 do 31 marca 2022 r.). „Równie ważny jak bonusy jest prestiż. Myślę, że gminy będą dążyły do tego, żeby być w czołówce peletonu, a nie w jego ogonie – mówi lider Polskiego Alarmu Smogowego, Andrzej Guła.

Wśród 20 najaktywniejszych gmin, aż 16 to gminy z województwa śląskiego. Jednak nawet w tym województwie widać duże zróżnicowanie, jeśli chodzi o aktywność w programie „Czyste Powietrze”.

Kolejny ranking, obejmujący drugi kwartał tego roku, brany będzie już pod uwagę przy udzielaniu bonusów dla najaktywniejszych gmin. Zostanie on opublikowany z początkiem września.

Docelowo ranking powinien opierać się o wynik zinwentaryzowanych kotłów do wymiany. Wkrótce będzie to możliwe, gdyż 1 lipca uruchamiana jest Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków, która będzie gromadzić informacje o wszystkich źródłach ciepła w budynkach.

Wyszukiwarkę można znaleźć pod adresem: czystepowietrze.gov.pl (zakładka „Pomoc”) oraz na stronie polskialarmsmogowy.pl/ranking.

Stanowisko PAS – jesteśmy za utrzymaniem opustów dla fotowoltaiki

Polski Alarm Smogowy i Krakowski Alarm Smogowy w ramach konsultacji społecznych wnioskują o utrzymanie obecnego systemu rozliczenia (tj. opustów) dla wszystkich prosumentów, którzy z dniem rozpoczęcia produkcji energii elektrycznej w instalacji fotowoltaicznej posiadają zainstalowaną pompę ciepła do ogrzewania budynku

W opinii przesłanej do Ministerstwa Klimatu i Środowiska czytamy: utrzymanie atrakcyjnego systemu rozliczeń, opartego o opusty dla podmiotów, które decydują się na źródło ogrzewania niepowodujące niskiej emisji (tj. pompę ciepła) pozytywnie przełoży się na działania dla czystego powietrza w Polsce. Niska emisja pochodząca z ogrzewania budynków paliwami stałymi powoduje, iż Polska jest krajem Unii Europejskiej o największym zanieczyszczeniu powietrza.

Wciąż powszechną praktyką jest taka w której gospodarstwa domowe decydują się na przydomową produkcję energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznej, użytkując jednocześnie, pozaklasowe kotły/piece na paliwa stałe (węgiel, drewno). Regulacje krajowe powinny premiować tych prosumentów, którzy jednocześnie decydują się na bezemisyjną formę ogrzewania.

Już w tej chwili 20% beneficjentów programu Czyste Powietrze decyduje się na zamianę urządzeń grzewczych na paliwa stałe na pompy ciepła. Wybór ten jest podyktowany m.in. dostępem do atrakcyjnych rozliczeń dla prosumentów. Pogorszenie warunków rozliczeń dla prosumentów przełoży się również na zmniejszenie atrakcyjności pomp ciepła, które powinny stanowić jedną z najbardziej preferowanych technologii.

Jednocześnie postulujemy przesunięcie w czasie rezygnacji z obecnego systemu rozliczeń dla wszystkich prosumentów z proponowanego terminu 31 grudnia 2021 r. na 31 grudnia 2023 r.

Takie przesunięcie ma zasadnicze znaczenie dla uspokojenia obecnej sytuacji rynkowej spowodowanej zapowiedzią nowych warunków rozliczeń od 1 stycznia 2022 r. Jednocześnie, tak krótki termin, nie tylko prowadzi do niepokoju na rynku i wzrostu cen instalacji fotowoltaicznych, ale jest również niesprawiedliwy dla wielu gospodarstw domowych, które planowały zostać prosumentami w 2022 r. lub 2023 r.

Często powodem odkładania decyzji na kolejny rok był brak dostatecznych środków finansowych. Zmiana warunków rozliczania uderzy więc głównie w uboższe gospodarstwa domowe, które planowały zostać prosumentami i nie będą mogły skorzystać już z atrakcyjniejszej formy rozliczeń.

Po 2023 r. należy rozważyć system wsparcia dla uboższych gospodarstw domowych, który poprawi atrakcyjność inwestycji w przydomową fotowoltaikę dla tej grupy prosumentów. Takie podwyższone wsparcie mogłoby być udostępniane w ramach programu Mój Prąd, analogicznie do programu Czyste Powietrze, gdzie funkcjonuje podwyższony poziom dofinansowania dla gospodarstw domowych o niższych dochodach.

Polski Alarm Smogowy wystosował również w tej sprawie list do premiera Mateusza Morawieckiego (Do przeczytania TUTAJ)

W Warszawie likwidacja „kopciuchów” stoi w miejscu

Aktywiści Warszawy Bez Smogu podali najnowszą liczbę warszawskich „kopciuchów”. Od początku roku do 1 czerwca w Warszawie ubyło 61 kotłów na węgiel i drewno. Mimo dobrego programu dotacyjnego, jaki oferuje Urząd Miasta wymiana kotłów stoi w miejscu. Zgodnie z obowiązującą uchwałą antysmogową do zakończenia procesu wymiany zostało osiemnaście miesięcy. Aktywiści apelują do prezydenta Trzaskowskiego o przyspieszenie działań.

Liczbę kotłów jaka pozostała do wymiany pokazuje „Licznik kopciuchów”. (www.licznikkopciuchow.pl). Licznik pokazuje również liczbę dni, jaka pozostała do wejścia w życie nowych przepisów zakazujących użytkowania pozaklasowych kotłów, czyli do 1 stycznia 2023 r.

Z informacji pochodzących z Urzędu Miasta wynika, że w pierwszym kwartale tego roku zlikwidowano zaledwie 31 „kopciuchów”, które funkcjonowały w budynkach miejskich, natomiast w domach prywatnych, które mogą skorzystać z dopłat miejskich nie wymieniono ani jednego kotła – mówi Piotr Siergiej z Warszawy Bez Smogu Z kolei i informacji pozyskanych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska wiemy, że w Programie Czyste Powietrze odo 1 stycznia do 1 czerwca 2021 zlikwidowano tylko 30 kotłów. Pozostało 18 miesięcy i 14 939 kotłów do zlikwidowania.

Miasto zapewniło dobry system dotacyjny, z którego mogą skorzystać mieszkańcy Warszawy. Dopłata sięga aż 20 tysięcy złotych. Niestety, pomimo liczby procedowanych wniosków przekraczających 2000 sztuk od początku roku do 25 maja nie wymieniono w domach warszawiaków ani jednego kotła. Stąd liczba „kopciuchów” jaką prezentowana jest na Liczniku Kopciuchów nie uległa znaczącej zmianie. Wymiana kotłów w Warszawie stoi w miejscu.

Porównanie liczby zlikwidowanych kotłów w innych miejscowościach w 2020 r. nie wypada korzystnie dla Warszawy. Śląska wieś Gierałtowice wymieniła 215 kotłów, podkrakowska wieś Zabierzów 204. Porównując te liczby z wymianą kotłów w Warszawie (532 sztuki w 2020 r.) okazuje się, że w Gierałtowicach wymieniono na tysiąc mieszkańców 60 razy więcej, a w Zabierzowie aż 130 razy więcej kotłów niż w Warszawie. Gdyby stolica osiągnęła tempo wymiany takie jak te dwie wymienione wsie, to uporałaby się z likwidacją swoich „kopciuchów” w ciągu kilku miesięcy.

Jesteśmy załamani tymi liczbami – mówi Sylwia Jedyńska, aktywistka Warszawy Bez Smogu – Stolica dużego europejskiego miasta o rocznym budżecie sięgającym 21 miliardów złotych nie umie poradzić sobie z problemem, z którym lepiej radzą sobie małopolskie i śląskie wsie. Dopłaty do wymiany kotłów w Warszawie są najwyższe w Polsce, a mimo to na razie nie widać przyspieszenia. Miasto i jego mieszkańcy powinni jak najszybciej zabrać się za wymianę „kopciuchów”. Czas płynie, do zakończenia procesu wymiany zostało półtora roku. Apelujemy do Prezydenta Rafała Trzaskowskiego o przeanalizowanie tej sprawy i jak najszybsze działania.

Strona licznika: www.licznikkopciuchow.pl

PAS zaprasza “Rozmowy o czystym powietrzu” – cykl webinarów, 21-23.06.2021

Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza serdecznie zaprasza na cykl webinarów „Rozmowy o Czystym Powietrzu”, które odbędą się w dniach 21-23 czerwca 2021 r.

Agendy poszczególnych spotkań dostępne są do pobrania poniżej:

Agenda – Droga do czystego transportu, 21.06.2021

Agenda – Jak szybko pokonać niską emisję, 22.06.2021

Agenda – Droga do emisji przemysłowych pod kontrolą, 23.06.2021

Smog wciąż silny – raport: jak Polska walczy ze smogiem

Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza i Fundacja Frank Bold oceniły skuteczność działań rządu i samorządów w walce ze smogiem. Na dwadzieścia ocenionych obszarów aż w dwunastu postęp jest niedostateczny, w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań. Wprawdzie powietrze w Polsce jest nieco czystsze, ale w większości miejscowości zawdzięczamy to głównie pogodzie. Raport zawiera również rekomendacje dla dalszych działań antysmogowych.

Raport „Droga do czystego powietrza” pojawia się w szczególnym momencie. Jak mówi Magdalena Ukowska, radczyni prawna Fundacji Frank Bold: „Nad Polską ciąży widmo kolejnej procedury dotyczącej naruszenia unijnych przepisów o ochronie powietrza: sprawa dotyczy dyrektywy NEC, regulującej redukcję krajowych emisji wybranych zanieczyszczeń. W czerwcu Komisja Europejska wystosowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia, w którym zwróciła się o przekazanie jej wyjaśnień. Może grozić nam kolejny pozew Komisji Europejskiej związany z wciąż wysokim zanieczyszczeniem powietrza.”

W raporcie po raz kolejny podsumowaliśmy działania rządu i samorządów – mówi Andrzej Guła, lider PAS. – Niestety, nasza całościowa ocena nie wypada najlepiej. Jest kilka obszarów, w których rząd sobie nieźle radzi: dobrze oceniamy wprowadzenie norm emisji dla kotłów na węgiel i biomasę, ulgę termomodernizacyjną czy reformę programu „Czyste Powietrze”. Natomiast aż w 12 na 20 ocenionych obszarów postęp jest niedostateczny, a w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań.

Najwięcej zrobiono w obszarze niskiej emisji, gdzie uruchomiono ogólnopolski program Czyste Powietrze dotujący wymianę kopciuchów i termomodernizację domów. Jednakże nawet w tym programie sporo pozostaje do zrobienia: należy znacznie zwiększyć skalę wymienianych źródeł ciepła, a program musi objąć wsparciem ludzi najuboższych. Ważną kwestią jest brak ogólnopolskiego programu wspierającego wymianę węglowych pieców w mieszkaniach w budownictwie wielorodzinnym. Wciąż brak odpowiednich norm określających parametry jakości węgla i obowiązkowych norm dla pelletu drzewnego. Po stronie samorządów widać poważne braki w realizacji uchwał antysmogowych – aby wdrożyć uchwały na terenie kraju w ciągu najbliższych 6-7 lat należy wymienić ok. 2,7 mln przestarzałych urządzeń grzewczych spalających węgiel i drewno. Tymczasem wiele samorządów nie podejmuje praktycznie żadnych działań.

Zanieczyszczenia z transportu samochodowego to obszar zupełnie pominięty przez rząd. Nie podjęto praktycznie żadnych działań, a stan prawny nie uwzględnia rosnącego ruchu samochodowego w polskich miastach. PAS rekomenduje: reformę przepisów dotyczących Stref Czystego Transportu, tak aby samorządy mogły ograniczać ruch najbardziej zanieczyszczających powietrze aut w miastach; zahamowanie importu starych, najbardziej emisyjnych samochodów oraz wprowadzenie kar za usuwanie filtrów DPF. „Choć raz moglibyśmy nie powtarzać błędów zachodniej Europy. Jednak przy takiej postawie rządzących, za trzy, cztery lata mapa Polski będzie świecić na czerwono jeszcze z jednego powodu: przekroczeń dopuszczalnych stężeń tlenków azotu. Substancji ściśle związanej z emisją spalin, szczególnie z silników Diesla.” – komentuje Bartosz Piłat, ekspert ds. transportu PAS.

Również eliminacja zanieczyszczeń przemysłowych to obszar zaniedbany przez decydentów. Tutaj niezbędne działania to reforma inspekcji ochrony środowiska, zaostrzenie wymagań emisyjnych dla zakładów przemysłowych, ułatwienie obywatelom i organizacjom pozarządowym udziału w postępowaniach dotyczących zakładów przemysłowych oraz przyjęcie prawa regulującego standardy zapachowe powietrza.

Cały raport dostępny jest TUTAJ
Skrót raportu TUTAJ
Tabela z ocenami działań TUTAJ
Najważniejsze rekomendacje raportu TUTAJ

PAS apeluje do premiera – wsparcie dla fotowoltaiki musi zostać, żeby skutecznie walczyć ze smogiem

W ostatnich latach przydomowa fotowoltaika przeżywała prawdziwy boom właśnie ze względu na możliwość atrakcyjnych rozliczeń za wyprodukowaną energię oraz dzięki programowi Mój Prąd i termomodernizacyjnej uldze podatkowej.

Zdaniem PAS likwidacja systemu opustów to nie tylko cios w kilka milionów gospodarstw domowych, które w najbliższych latach planują zamontować fotowoltaikę na dachu1, ale również cios w działania nakierowane na poprawę jakości powietrza, ponieważ coraz więcej osób decyduje się na wymianę pieca węglowego na pompę ciepła, a atrakcyjność tej technologii jest tym większa im tańsza jest energia elektryczna, którą może zapewnić właśnie przydomowa fotowoltaika.

W kwietniu br. 20% beneficjentów Czystego Powietrza zdecydowała się na zamianę starego pieca węglowego na pompę ciepła. Z kolei 45% beneficjentów wybrało kotły gazowe, 18% kotły na pellet drzewny, a 16% kotły na węgiel.

Wiele beneficjentów Czystego Powietrza decyduje się na zamianę pieca węglowego na ogrzewanie pompą ciepła właśnie ze względu na możliwość skorzystania z atrakcyjnego systemu rozliczeń i dostępu do taniej energii elektrycznej z własnej instalacji fotowoltaicznej – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego i dodaje że uderzenie w najczystszą technologię spowoduje, że część osób zrezygnuje z tej formy ogrzewania.

PAS wskazuje, że do wejścia w życie zmian możemy spodziewać się tłumów chętnych żeby zamontować panele fotowoltaiczne. Natomiast po 1 stycznia 2022 r. istnieje poważne ryzyko, że wiele firm, które weszło niedawno na rynek paneli fotowoltaicznych zacznie bankrutować. – Do końca roku możemy spodziewać się dalszego boomu w instalacjach fotowoltaicznych a z początkiem przyszłego roku może nastąpić gwałtowne załamanie na tym rynku – mówi Guła.

Dlatego Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera o utrzymanie systemu opustów dla tych gospodarstw domowych, które wybiorą czyste ogrzewanie elektryczne bądź pompę ciepła. Jak wskazuje PAS takie rozwiązanie ograniczy liczbę osób posiadających instalację fotowoltaiczną, a jednocześnie ogrzewających swoje domy pozaklasowymi „kopciuchami” na węgiel i drewno. Według PAS proponowane rozwiązanie będzie sprzyjać walce o czyste powietrze i wyborowi najmniej zanieczyszczających technologii.

Apel do premiera Mateusza Morawieckiego można pobrać TUTAJ

1 Według badań Sunday Polska aż 67% właścicieli domów jednorodzinnych planuje taką inwestycję na przestrzeni najbliższych trzech lat daje to 3,7 miliona gospodarstw domowych

Polacy o komunikacji samochodowej: albo lepsza komunikacja zbiorowa, albo samochód

Badanie opinii przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pozwoliło sprawdzić, jak pandemia zmieniła zachowania transportowe mieszkańców polskich miast i czy łatwo będzie nam powrócić do poprzednich obyczajów. Mimo krótkiego spadku popularności autobusów i tramwajów, Polacy oczekują buspasów, punktualnej komunikacji i spójnej sieci dróg rowerowych. Wtedy z samochodu zrezygnuje nawet co drugi kierowca.

Podczas pandemii rezygnowaliśmy z jazdy komunikacją zbiorową przesiadając się do samochodów lub rowerów – dowodzi badanie Polskiego Alarmu Smogowego. Ale, jak się okazuje, ta zmiana zachowania miała krótkotrwały charakter. Aż 72 proc. respondentów deklaruje, że po pandemii będą częściej lub w takim samym stopniu korzystać z komunikacji zbiorowej, a 48 proc. kierowców jest gotowych ograniczyć użytkowanie samochodu na korzyść autobusu, tramwaju, metra czy roweru.

Aż 81 proc. badanych uważa, że transport samochodowy ma bezpośredni związek z jakością powietrza w mieście.

Wysokie poparcie znajdują rozwiązania popularne w metropoliach Unii Europejskiej. Pomysł zmiany części pasów drogowych na buspasy popiera 59 proc badanych, a zakaz wjazdu starych samochodów z silnikiem diesla do centrów miast – 61 proc. respondentów. Największe obiekcje budzi zwiększenie opłat za parkowanie w centrach miast, jako metoda zmniejszania liczby samochodów na ulicach – akceptuje ją 32 proc. badanych.

Okazało się, że mieszkańcy Stolicy na tle innych polskich miast wykazują się większą akceptacją dla ograniczeń w ruchu samochodowym, jeśli alternatywą będzie dobry transport miejski czy sieć rowerowa – mówi Bartosz Piłat, ekspert Polskiego Alarmu Smogowego. – W świetle wciąż niższego zainteresowania komunikacją miejską i rosnących zatorów na ulicach nie ma żadnych wątpliwości, że miasta powinny stawiać na rozwój transportu zbiorowego. W przeciwnym razie grozi nam wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza, hałasu, nie wspominając o zmarnowanym czasie.

Połowa mieszkańców polskich miast wymienia korki jako najpoważniejszych problem komunikacyjny. Dla każdego znaczy to jednak co innego. Najbardziej na korki narzekają rowerzyści – z ich odpowiedzi wynika, że martwią się o punktualność transportu zbiorowego. Co drugi pasażer komunikacji zbiorowej przejmuje się korkami z tego samego powodu.
W porównaniu z zeszłorocznym badaniem przeprowadzonym przez PAS, większą uwagę przykładamy do tłoku w komunikacji zbiorowej.

W czasie pandemii częściej korzystaliśmy z rowerów – do częstego korzystania przyznawał się 15 proc. badanych. Nie zmienił się za to odsetek osób deklarujących codzienne korzystanie z roweru – 6 proc. osób jeździ nim codziennie. – Biorąc pod uwagę, że badanie prowadzone było w styczniu, mona ocenić że w polskich miastach istnieje stale rosnąca grupa regularnych użytkowników rowerów. Żeby rosła szybciej brakuje tylko lepszej sieci bezpiecznych dróg rowerowych – komentuje Piłat.

Badania zachowań transportowych mieszkańców Warszawy, Wrocławia, Poznania, Katowic i Krakowa przeprowadził CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej w terminie od stycznia 2021 r. do lutego 2021 r. W badaniu udział wzięła losowo wybrana próba 1800 dorosłych.

Raport można pobrać TUTAJ

Skrót raportu można pobrać TUTAJ

Maj 2021

1. Polski Alarm Smogowy opracował nowe narzędzie do śledzenia danych na temat wymiany kotłów w Programie Czyste Powietrze.

2. Badanie opinii przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pokazało, że warszawiacy wciąż domagają się większej ilości buspasów, uspokojenia ruchu poprzez strefy Tempo30 i deklarują coraz częstszą przesiadkę na rower.

3. Od przyszłego roku nie będzie można uzyskać dotacji na zakup pieca na węgiel.

4. Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił wniosek o kasację orzeczenia dotyczącego uchwały antysmogowej dla Małopolski.

5. Sąd Najwyższy uznał, że prawo do zdrowego powietrza nie stanowi dobra osobistego podlegającego ochronie.

6. Rabka-Zdrój zrezygnowała na razie z wprowadzania zakazu palenia węglem w strefie uzdrowiskowej.

 

 

 




Newsletter PAS

Masz problem z odczytaniem tej wiadomości? Zobacz ją w przeglądarce.
Polski Alarm Smogowynewsletter
MaJ 2021
Polski Alarm Smogowy opracował nowe narzędzie do śledzenia danych na temat wymiany kotłów w Programie Czyste Powietrze.
Na stronie przygotowanej przez PAS zobaczyć można mapę Polski z podziałem na województwa i odczytać pozyskane z NFOŚiGW informacje: liczbę złożonych wniosków, podpisanych umów i wypłaconych dotacji. Można również sprawdzić jaka jest popularność poszczególnych źródeł ciepła, czyli na jaki rodzaj ogrzewania najczęściej decydują się teraz Polacy.

Mapę można znaleźć na stronie Krakowskiego Alarmu Smogowego: https://krakowskialarmsmogowy.pl/program-czyste-powietrze/

Badanie opinii przeprowadzone przez Polski Alarm Smogowy pokazało, że warszawiacy wciąż domagają się większej ilości buspasów, uspokojenia ruchu poprzez strefy Tempo30 i deklarują coraz częstszą przesiadkę na rower.
78% respondentów deklaruje, że po pandemii będzie częściej lub w takim samym stopniu korzystać z komunikacji zbiorowej, a 53% kierowców gotowych jest ograniczyć użytkowanie samochodu na korzyść autobusu, tramwaju, metra czy roweru.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/warszawiacy-chca-lepszej-komunikacji-zbiorowej-i-uspokojenia-ruchu-samochodowego/

Od przyszłego roku nie będzie można uzyskać dotacji na zakup pieca na węgiel.
Do tej pory, w ramach “Czystego Powietrza”, można było wymieniać stare kopciuchy na kotły węglowe wyższej klasy. O zmianę w tych zapisach zabiegał Polski Alarm Smogowy.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/czyste-powietrze-koniec-dotacji-dla-piecow-weglowych/

Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił wniosek o kasację orzeczenia dotyczącego uchwały antysmogowej dla Małopolski. 

Oznacza to, że obowiązującym od 2017 roku zapisom nie grozi już unieważnienie. Regulacje podważali m.in. sprzedawcy węgla.

Więcej w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/koniec-walki-o-malopolska-uchwale-antysmogowa-sad-ponownie-odrzucil-skargi/

Sąd Najwyższy uznał, że prawo do zdrowego powietrza nie stanowi dobra osobistego podlegającego ochronie.

Stało się to po kilkuletniej batalii prawnej stoczonej przez Oliwera Palarza, mieszkańca Rybnika i aktywisty antysmogowego. Orzeczenie SN w sprawie smogu nie musi jednak przekreślać jego szans na wygraną w sądzie niższej instancji. Sprawę prowadziła Fundacja Frank Bold.Więcej o niej przeczytacie w serwisie SmogLab.pl: https://smoglab.pl/sad-najwyzszy-orzeczenie-w-sprawie-smogu/
Rabka-Zdrój zrezygnowała na razie z wprowadzania zakazu palenia węglem w strefie uzdrowiskowej.
Radni gminy specjalizującej się w leczeniu chorób płuc obawiali się zbyt dużych kosztów. Podobnych obaw nie mieli radni Skawiny, którzy chcą, by w ich miejscowości od 2030 roku nie wolno było ogrzewać domów węglem. Więcej o obu sprawach przeczytacie w serwisie SmogLab.pl.

Sprawa Rabki: https://smoglab.pl/zakaz-palenia-weglem-w-rabce-przepadl/

O Skawinie: https://smoglab.pl/radni-skawiny-za-zakazem-palenia-weglem-i-instalacji-kotlow-weglowych

SmogLab założyliśmy go w 2016 roku, kiedy o smogu mówiło się tylko Krakowie. Naszą pierwszą misją było więc to, by edukować o tym gigantycznym problemie naszego środowiska. Dziś to jeden z najważniejszych polskich serwisów poświęconych tej tematyce. Serwis częściowo utrzymuje się z wpłat od czytelników.
Można go wesprzeć tutaj: https://smoglab.pl/wesprzyj-smoglab/

 

Polski Alarm Smogowy
polskialarmsmogowy@gmail.com
kom: 731 764 909
Newsletter został wysłany przez Krakowski Alarm Smogowy z siedzibą przy ul. Felicjanek 10/6, 30-104 Kraków KRS 0000491120. Otrzymałeś(aś) go, gdyż jesteś zapisany(a) na newsletter Polskiego Alarmu Smogowego, wysyłany do osób zainteresowanych walką o czyste powietrze w Polsce. Jeśli ta tematyka jest Ci bliska, nie musisz nic robić. Gwarantujemy, że Twoje dane nie zostaną nikomu udostępnione. Mamy nadzieję, że lubisz nasze newslettery. Jeśli natomiast nie chcesz otrzymywać takich informacji kliknij tutaj aby się wypisać.


Liderzy w wymianie kopciuchów – ranking gmin metropolii krakowskiej

Do wejścia w życie małopolskiej uchwały antysmogowej pozostało 579 dni. W gminach obwarzanka krakowskiego wciąż w użyciu jest 23 tysiące pozaklasowych kotłów opalanych węglem i drewnem. W zeszłym roku zlikwidowano ich zaledwie 2412. W takim tempie wdrożenie uchwały antysmogowej zajmie dziesięć lat. Polski Alarm Smogowy publikuje ranking pokazujący jak radzą sobie poszczególne podkrakowskie gminy w wymianie kopciuchów.

W zeszłym tygodniu Polski Alarm Smogowy (PAS) przystąpił do inicjatywy 600 dni dla czystego powietrza. To wspólna inicjatywa PAS, władz Krakowa oraz władz czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska. – W ramach tej inicjatywy zobowiązaliśmy się do prezentowania raz na kwartał postępów w walce ze smogiem w gminach obwarzanka krakowskiego – mówi Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego. Dziś Polski Alarm Smogowy prezentuje pierwszy, startowy, ranking obrazujący stan walki ze smogiem w gminach sąsiadujących z Krakowem.

– Jedno jest pewne, wymiana pozaklasowych kotłów idzie zbyt wolno. W takim tempie wdrożenie uchwały antysmogowej zajmie 10 lat, a zostało nam niecałe dwa lata. – mówi Andrzej Guła.

Spośród czternastu gmin obwarzanka krakowskiego najlepiej w walce ze smogiem w 2020 roku radziły sobie Kocmyrzów-Luborzyca oraz Skawina. W tych dwóch gminach wymieniono 34% wszystkich zlikwidowanych w zeszłym roku kopciuchów w metropolii krakowskiej. W Kocmyrzowie-Luborzycy (419), w Skawinie (413).

Najsłabiej wymiana kotłów idzie w Michałowicach, w których w 2020 zlikwidowano 72 kopciuchy i Biskupicach – 73.

Mimo, iż od dawna mówi się o konieczności inwentaryzacji domowych palenisk to jedynie w pięciu gminach stopień inwentaryzacji przekracza 90% (Skawina – 100%, Igołomia-Wawrzeńczyce – 99%, Michałowice – 97%, Kocmyrzów-Luborzyca – 96%, Zabierzów – 96%). Bardzo niski odsetek jest w Mogilanach, gdzie jak do tej pory zinwentaryzowano zaledwie – 39% źródeł ciepła i wymieniono zaledwie 95 kotłów.

Dane dotyczące postępów w wymianie kopciuchów oraz liczbie dni do wejścia w życie uchwały antysmogowej można znaleźć na stronie www.licznikkopciuchow.pl.

Zaproszenie na webinar: Jak szybko pokonać niską emisję?

Polski Alarm Smogowy oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza serdecznie zaprasza na webinar “Rozmowy o Czystym Powietrzu: Jak szybko pokonać niską emisję”, który odbędzie się 22 czerwca w godzinach 14.00-16.30.

Wspólnie z prelegentami i panelistami zastanowimy się:

  • jak przyspieszyć tempo wdrażania uchwał antysmogowych i wymiany starych kotłów na węgiel i drewno;
  • jak usprawnić wdrażanie programu Czyste Powietrze;
  • jakie są propozycje działań na rzecz eliminacji niskiej emisji w ramach regionalnych programów operacyjnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego);
  • czy Czyste Powietrze i zachęty finansowe wystarczą, żeby pokonać niską emisję;
  • oraz jak egzekwować uchwały antysmogowe.

Wśród prelegentów i panelistów swój udział potwierdzili: Bartłomiej Orzeł, Pełnomocnik Premiera ds. Czystego Powietrza; Tomasz Urynowicz, Vice-marszałek Województwa Małopolskiego; Paweł Mirowski, Zastępca Prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Piotr Kuczera, Prezydent Rybnika; Bogusław Król, Wójt Gminy Zielonki; Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego; Blanka Romanowska, Dyrektor Departamentu Infrastruktury i Środowiska, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia; Paweł Ścigalski, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Czystego Powietrza; Andrzej Urbanik, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, Komisja Europejska.

Uczestnictwo w wydarzeniu jest bezpłatne, ale wymaga rejestracji. Link do rejestracji: https://live.evenea.com/487-049-820. Podczas spotkania będzie możliwość zadawania pytań prelegentom i panelistom.

Zachęcamy również do wzięcia udziału w wydarzeniu na Facebooku: https://www.facebook.com/events/146476804212468.

600 dni dla czystego powietrza

Do wejścia w życie uchwały antysmogowej na terenie całego województwa małopolskiego, poza Krakowem, pozostało niespełna 600 dni. Władze Krakowa, czternastu gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska oraz Polski Alarm Smogowy przystępują do wspólnej inicjatywy, której celem jest znaczące przyspieszenie wymiany starych źródeł ciepła i pełne wdrożenie uchwały antysmogowej, która zakazuje użytkowania pozaklasowych urządzeń spalających węgiel i drewno od 1 stycznia 2023 r.

Od 1 stycznia 2023 r. na terenie województwa małopolskiego nie będzie można już wykorzystywać źródeł ciepła niespełniających standardów emisyjnych. Do tego czasu w czternastu gminach Metropolii Krakowskiej należy wymienić 23 tys. starych palenisk na węgiel i drewno.

Wspólna inicjatywa Miasta Krakowa, 14 gmin zrzeszonych w metropolii krakowskiej oraz Polskiego Alarmu Smogowego ma na celu przypomnieć wszystkim, którzy jeszcze nie dostosowali się do wymogów uchwały antysmogowej, iż mają na to niespełna 600 dni. Za naruszenie przepisów uchwały grozi mandat do 500 złotych bądź grzywna nałożona przez sąd do 5000 złotych.

Gminy przystępujące do inicjatywy deklarują pełną determinację, żeby do 1 stycznia 2023 r. wszystkie pozaklasowe źródła zniknęły z obwarzanka krakowskiego. W tym celu będą prowadziły intensywne działania informujące o uchwale antysmogowej, wspierające mieszkańców w pozyskaniu dotacji na wymianę starych źródeł ciepła i termomodernizację domów, a także informować będą o konsekwencjach grożących za niedostosowanie się do przepisów antysmogowych.

Większość gmin obwarzanka krakowskiego przeprowadziła już inwentaryzację urządzeń grzewczych –Inwentaryzacja pokazała nam, że w naszej gminie do wymiany jest 650 pozaklasowych kotłów – mówi Krzysztof Wołos, wójt gminy Wielka Wieś. W ostatnich latach zbudowaliśmy zespół ekodoradców, który pomaga ludziom w pozyskaniu dotacji na nowe urządzenia grzewcze i docieplenie domu. Dzięki ich działaniom świadomość konieczności wymiany starych pieców wśród mieszkańców znacząco wzrosła i jestem przekonany, że do wejścia w życie uchwały antysmogowej uda się wymienić pozaklasowe kotły – dodaje wójt Wołos.

– Jesteśmy przygotowani i zdeterminowani, żeby zlikwidować wszystkie pozaklasowe kotły do końca 2022 r. – mówi z kolei zastępca burmistrza Skawiny Tomasz Ożóg. Jak dodaje w Skawinie do likwidacji pozostało jeszcze około dwa tysiące pozaklasowych urządzeń. Miasto planuje wymianę tysiąca kopciuchów w tym roku, a kolejny tysiąc zaplanowano na 2022 rok.

Kraków wdrożył już uchwałę antysmogową od 1 września 2019 r. Na terenie miasta obowiązuje całkowity zakaz palenia węglem i drewnem. Efekty uchwały są już odczuwalne, na co wskazują ostatnie badania naukowców z AGH. Jednak do pełnej poprawy jakości powietrza potrzebne jest również ograniczenie napływu zanieczyszczeń z gmin sąsiednich – Dobra jakość powietrza w gminach ościennych jest ważna zarówno dla ich mieszkańców, jak i mieszkańców Krakowa. Dlatego też zdecydowaliśmy się wesprzeć działania naszych sąsiadów w walce o czyste powietrze – mówi prezydent Jacek Majchrowski.

Na działania wspierające wymianę kotłów i obsługę mieszkańców miasto planuje przeznaczyć 30 tys. zł dla każdej gminy, która przystępuje do inicjatywy. Kwota ta może wesprzeć funkcjonowanie punktów obsługi beneficjenta, które funkcjonują już we wszystkich gminach Metropolii Krakowskiej lub zostać wykorzystana na inne działania przyspieszające wymianę starych źródeł ciepła.

Polski Alarm Smogowy w ramach inicjatywy uruchomił licznik odliczający dni do wejścia w życie uchwały na terenie województwa małopolskiego oraz wskazujący liczbę urządzeń, jakie pozostały do wymiany w obwarzanku krakowskim. – Cieszymy się, że wszystkie gminy obwarzanka krakowskiego zadeklarowały pełną determinację we wdrożeniu uchwały antysmogowej do końca 2022 roku. Cieszy nas również to, że informacje o postępach będą kwartalnie przekazywane opinii publicznej – mówi Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Licznik dostępny na stronie www.krakowskialarmsmogowy.pl wkrótce pojawi się na stronach partnerów projektu. Jest on również dostępny na stronie www.licznikkopciuchow.pl oraz wyświetlany na tablicach informujących o jakości powietrza w trzech lokalizacjach w Krakowie. Tablice powstały w ramach budżetu obywatelskiego.

Warszawa wprowadza pierwszą w Polsce Strefę Czystego Transportu – aktywiści startują z kampanią

Od 1 lipca 2024 r. w stolicy działa Strefa Czystego Transportu (SCT). Nowe przepisy mają poprawić jakość powietrza i zdrowia mieszkańców poprzez ograniczenie wjazdu...

Nowy rząd – stare normy węgla? Czy branża górnicza znów będzie górą? Apel ekspertów

Czy znowu interes branży górniczej przeważy nad zdrowiem i życiem milionów Polaków - pytają eksperci i NGO, komentując próbę wycofania się rządu z koniecznych...

Nowy lider Czystego Powietrza – Mazowsze wygrywa w 2023 roku

Polski Alarm Smogowy sprawdził gdzie w 2023 roku składano najwięcej wniosków do Programu Czyste Powietrze. Liderem wśród regionów okazało się Mazowsze - to tam...

Czyste powietrze ocaliło życie 25 tysiącom osób – najnowsze badania

Aż 25 tysięcy zgonów mniej zawdzięczamy czystszemu powietrzu – to główny wniosek z analizy Europejskiego Centrum Czystego Powietrza, które zbadało jak poprawa jakości powietrza...

Zaproszenie na trzeci webinar Akademii Czystego Powietrza 2024

Przygotowanie i realizacja inwestycji w teorii oraz wymiana źródła ciepła i termomodernizacja w praktyce – to tematy najbliższego spotkania w ramach cyklu #AkademiaCzystegoPowietrza2024. Webinar,...

Mieszkańcy Nowej Huty mówią ”nie” Strefie Przemysłowej – nowe badania opinii publicznej

Zdecydowana większość mieszkańców Nowej Huty sprzeciwia się zlokalizowaniu na terenie Kombinatu Strefy Przemysłowej, która pozwoliłaby działającym tam firmom omijać rygory dotyczące zanieczyszczeń. Mieszkańcy popierają...