Czy mieszkańcy Polski są w stanie chronić się przed wpływem zanieczyszczenia powietrza na ich organizmy? Mogliby, gdyby byli dobrze poinformowani. Jaki jest więc nasz poziom wiedzy na ten temat? Publikujemy raport.

Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej. Mimo to, Polacy nie są informowani przez media publiczne o aktualnej jakości powietrza. Brak informacji prowadzi do sytuacji, w której wzrasta zagrożenie zdrowia i życia Polaków.

Nieświadomość zagrożenia sprawia, że nie jesteśmy w stanie chronić swojego zdrowia przed negatywnym wpływem zanieczyszczenia powietrza w dni, kiedy stężenia rakotwórczych pyłów są największe.

Polski Alarm Smogowy zwraca się z apelem do władz mediów publicznych o dołączenie informacji o aktualnej i przewidywanej jakości powietrza do prognozy pogody przedstawianej w krajowych oraz regionalnych stacjach radiowych i telewizyjnych.

Jak wskazują badania Krakowskiego Alarmu Smogowego przeprowadzone wśród gmin i instytucji regionalnych w czterech województwach o największym zanieczyszczeniu powietrza (małopolskie, śląskie, dolnośląskie i łódzkie), informacje o smogu dostępne są głównie na specjalistycznych stronach internetowych. Do pozytywnych wyjątków w tym względzie należy Radio Kraków czy TVP Katowice, które regularnie informują o aktualnej jakości powietrza w regionie. Nawet gminy, które posiadają stacje monitoringu powietrza nie robią praktycznie nic aby powiadamiać swoich mieszkańców o aktualnej jakości powietrza. Również powiadamianie przez powiatowe centra zarządzania kryzysowego nie funkcjonuje tak jak powinno. Brak szerokiego i łatwego dostępu do informacji o zanieczyszczeniu powietrza naraża zdrowie mieszkańców Polski.

Aż 65% mieszkańców analizowanych województw nie czuje się dobrze poinformowana o aktualnej jakości powietrza, a 70% chciałaby mieć dostęp do takich informacji. Jedynie kilka procent mieszkańców badanych województw jest w stanie wymienić konkretne zanieczyszczenia powietrza; mamy też nikłą wiedzę na temat wpływu oddychania zanieczyszczonym powietrzem na nasze zdrowie.

„Upowszechnienie informacji o smogu w mediach ogólnopolskich i regionalnych pozwoliłoby na znaczący wzrost świadomości Polaków w kwestii zanieczyszczenia powietrza i dałoby mieszkańcom naszego kraju szansę na podjęcie kroków chroniących zdrowie w dni o wysokim zanieczyszczeniu. Uważamy, że podawanie informacji kluczowych dla ochrony zdrowia publicznego, a za takie należy uznać informacje o wysokim zanieczyszczeniu powietrza, jest wypełnianiem misji publicznej przed media.”, mówi Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego.

„Dostęp do informacji o złej jakości powietrza w danym dniu powinien być szybki i powszechny, czego nie da się osiągnąć bez aktywnego udziału mediów. Obecnie w dni, w których powietrze jest bardzo zanieczyszczone dzieci bawią się w przedszkolnych ogródkach, osoby starsze i kobiety w ciąży spacerują, a aktywni biegają. W ten sposób znacznie zwiększamy ekspozycję na zanieczyszczenie powietrza i jego negatywne oddziaływanie na nasze zdrowie. Każdego roku z powodu zanieczyszczenia powietrza przedwcześnie umiera 45 000 osób. Części z tych zgonów można było uniknąć gdybyśmy odpowiednio chronili się w dni smogowe. Dlatego tak ważne jest szerokie poinformowanie społeczeństwa o wysokim zanieczyszczeniu powietrza w danym dniu.” – dodaje Ewa Lutomska z Polskiego Alarmu Smogowego.

Dane z badań opinii publicznej przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie 1000 osób, mieszkańców województw: małopolskiego, śląskiego, dolnośląskiego oraz łódzkiego. Dane z badań dostępne w raporcie: Co wiemy o smogu? Informowanie o zanieczyszczeniu powietrza w Polsce, dostępnym na: www.krakowskialarmsmogowy.pl/infoair

Raport „INFOAIR – dostęp do informacji o zanieczyszczeniu powietrza” można pobrać TUTAJ

Poniższy apel skierowany został do do Pani Barbary Stanisławczyk, Prezes Zarządu Polskiego Radia i Pana Jacka Kurskiego, Prezesa Zarządu Telewizji Polskiej S.A.

Apel o aktywne informowanie o zanieczyszczeniu powietrza przez media publiczne

Apelujemy o dołączenie informacji o aktualnej oraz przewidywanej na nadchodzący dzień jakości powietrza do serwisów prognozy pogody w krajowych i regionalnych publicznych stacjach radiowych i telewizyjnych.

1. Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej, a stężenia rakotwórczego benzo[a]pirenu oraz pyłów sięgają w sezonie grzewczym poziomów charakterystycznych raczej dla rejonów świata o najgorszej jakości powietrza (Chin, Indii) niż państw europejskich.

2. Społeczeństwo polskie praktycznie nie jest informowane o aktualnym zanieczyszczeniu powietrza i nie ma dostępu do informacji o wysokim stężeniu zanieczyszczeń – informacje te przedstawiane są głównie w Internecie¹ i docierają jedynie do osób aktywnie poszukujących informacji na ten temat.

3. Aż 70% mieszkańców chce mieć szeroki dostęp do informacji o aktualnej jakości powietrza², a 65% czuje się niewystarczająco poinformowana w tym zakresie.

Upowszechnianie informacji o zanieczyszczeniu powietrza jest niezmiernie ważne, aby umożliwić osobom narażonym na oddychanie silnie zanieczyszczonym powietrzem przynajmniej częściową ochronę własnego zdrowia. W trakcie wysokich stężeń zanieczyszczeń należy przede wszystkim ograniczyć przebywanie na zewnątrz – dotyczy to szczególnie dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych oraz chorych na schorzenia układu krążenia i oddechowego. W takie dni nie należy również uprawiać sportu na zewnątrz. Istnieje szereg prostych działań, dzięki którym możemy ograniczyć swoją ekspozycję na smog – do ich podjęcia potrzebna jest jednak informacja, że danego dnia zanieczyszczenie powietrza jest wysokie.

Każdego roku w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza przedwcześnie umiera 45 000 osób³. Części tych zgonów można byłoby uniknąć, gdybyśmy odpowiednio zachowywali się w czasie występowania wysokich stężeń zanieczyszczeń powietrza.

Stoimy na stanowisku, że podawanie informacji kluczowych dla ochrony zdrowia publicznego, a za takie należy uznać informacje o wysokim zanieczyszczeniu powietrza, jest wypełnianiem misji publicznej przed media.