W dniu dzisiejszym Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął nowy program dla regionu. Małopolska jest pierwszym województwem w Polsce, które zakazuje dotowania z pieniędzy publicznych kotłów węglowych. Przyjęto też inne przepisy, które zmobilizują gminy do bardziej aktywnych działań antysmogowych.  

28 września 2020 r. radni Sejmiku Województwa Małopolskiego przyjęli nowy Program ochrony powietrza. Wytycza on kierunek walki ze smogiem na najbliższe trzy lata. Radni nie ugięli się pod naciskami lobby węglowego, producentów urządzeń grzewczych oraz niektórych gmin i wzmocnili przepisy antysmogowe dla Małopolski.

Nowe regulacje zobowiązują gminy do podjęcia konkretnych działań antysmogowych, a mieszkańcom dają szansę na oddychanie czystym powietrzem. Najważniejsze zapisy programu przedstawiamy poniżej.

1. Wycofanie publicznych dotacji do kotłów węglowych już od 1.01.2021 roku. Województwo małopolskie jako pierwsze zdecydowało się na taki krok.
2. Skrócenie do 12 godzin maksymalnego czasu na przeprowadzenie przez gminę kontroli interwencyjnej w odpowiedzi na zgłoszenie np. spalania odpadów. To odpowiedź na skargi mieszkańców wielu gmin gdzie nie ma straży gminnej, którzy musieli czekać na przeprowadzenie kontroli wiele dni, a nawet tygodni.
3. Otwarcie od stycznia 2021 w każdej gminie punktu dostępu do rządowego Programu Czyste Powietrze, oferującego dotacje do wymiany starych kotłów i pieców oraz powołanie najpóźniej do końca września 2021 w każdej gminie ekodoradców, którzy będą pomagać i doradzać mieszkańcom w wymianie kotłów i pieców emitujących zanieczyszczenia.
4. Zwiększenie częstotliwości akcji informacyjnych na temat obowiązku wymiany do końca 2022 roku tzw. kopciuchów, czyli kotłów na węgiel i drewno emitujących duże ilości zanieczyszczeń (gminy będą musiały co pół roku wysyłać taką informację do mieszkańców).
5. Zakaz użytkowania kominków przy wysokich stężeniach pyłu, czyli przekroczeniu poziomu dopuszczalnego 50 ug/m3 średniodobowo, z wyłączeniem sytuacji, w których kominek stanowi jedyne źródło ciepła.  

Ostatnie dwa punkty powinny przełożyć się na zwiększenie wymiany „kopciuchów”, czyli pozaklasowych kotłów, emitujących duże ilości zanieczyszczeń. Uchwała antysmogowa dla Małopolski zobowiązuje do ich wymiany do końca 2022 roku. Pozostało jeszcze ok. 300 tysięcy takich kotłów do wymiany, a w 2019 r. wymieniono zaledwie 20 tysięcy tego typu urządzeń. Tempo wymiany kotłów musi ulec przyspieszeniu, a gminy muszą się w ten proces bardziej zaangażować.

– To ważny dzień dla Małopolski. Gratulujemy radnym Sejmiku odpowiedzialności. Doceniamy tę decyzję, zwłaszcza w obliczu intensywnych zabiegów lobbujących za osłabieniem zapisów POP. Wycofanie zgody na dotowanie węgla pokazuje zmianę podejścia nie tylko radnych Sejmiku, ale i obywateli do akceptowalnej metody ogrzewania domów. Mamy przede wszystkim nadzieję, że dzięki nowym regulacjom gminy znacznie bardziej zaangażują się w walkę ze smogiem i wreszcie wzrośnie tempo wymiany „kopciuchów” w naszym województwie. Niezmiernie ważny jest przepis, mówiący że gminy będą musiały zapewnić kontrolę paleniska (np. gdy zgłaszamy że sąsiad pali śmieci) w przeciągu 12 godzin od zgłoszenia. Do tej pory mieszkańcy gmin, gdzie nie ma straży gminnych czekali na takie interwencje tygodniami. Liczymy na to, że przepisy te znacznie ukrócą proceder spalania odpadów.   

Małopolska to jedno z najbardziej zanieczyszczonych województw w Polsce. Nowy Program ochrony powietrza to sygnał dla władz lokalnych i obywateli, że walka ze smogiem wkracza w nowy etap. Gminy muszą teraz podjąć bardziej zdecydowane działania, aby zrealizować cele Programu.