Model ludzkich płuc kilkumetrowej wielkości pojawi się kolejno w pięciu małopolskich miejscowościach oraz Warszawie. Płuca będą „oddychać” przepuszczanym przez nie powietrzem i filtrować zawieszone w nim zanieczyszczenia. Przy dużym smogu, po kilku dniach będzie można zaobserwować zmianę koloru płuc umieszczonych na bilbordzie, spowodowaną osadzającym się na nich pyłem zawieszonym.

W akcji biorą udział: Oświęcimski Alarm Smogowy (14-28.11.2019), Czernichowski Alarm Smogowy (29-13.12.2019), Wielicki Alarm Smogowy (14-28.12.2019), Zabierzowski Alarm Smogowy (30.12-13.01.2019), Niepołomicki Alarm Smogowy (14-28.01.2019) i Warszawa Bez Smogu (29.01-12.02)

Akcja rozpoczęła się 14 listopada 2019, w Dniu Czystego Powietrza na Rynku w Oświęcimiu.

– Powietrze i unoszące się w nim zanieczyszczenia są najczęściej niewidzialne. Chcemy pokazać, że powietrze, którym oddychamy w sezonie zimowym jest przepełnione drobnym, szkodliwym pyłem, który osadza się w naszych organizmach– mówi Magdalena Kozłowska z Polskiego Alarmu Smogowego – Nasza instalacja przedstawia model płuc wykonany z białej, przepuszczalnej materii, przez którą tłoczone jest powietrze. Drobiny pyłów osiądą w płucach, które w ciągu 14 dni happeningu, zmienią kolor. Dodatkowo na bilbordzie umieściliśmy czujnik wyświetlający bieżące stężenie PM10 w danej godzinie.

Akcja Polskiego Alarmu Smogowego i hasło kampanii „Zobacz czym oddychasz. Zmień to” ma na celu zwrócenie uwagi na dramatyczną jakość powietrza spowodowaną spalaniem węgla i drewna w gospodarstwach domowych. Pomimo obowiązujących uchwał antysmogowych tempo wymiany „kopciuchów” w Polsce jest zbyt wolne.

– W samej Małopolsce spośród pół miliona małopolskich kotłów na węgiel i drewno w ubiegłym roku wymieniono zaledwie 16 tysięcy. Do zakończenia procesu wymiany najgorszej jakości kotłów mieszkańcy nie mają dużo czasu. W województwie małopolskim i mazowieckim uchwały antysmogowe wyznaczają termin do końca 2022 roku – dodaje Kozłowska.

Wolna wymiana „kopciuchów” przekłada się na liczne przekroczenia norm jakości powietrza. W roku 2018 najwyższe w kraju stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu odnotowano w Nowym Targu – norma została przekroczona 18-krotnie. Drugie na liście miasto to również położona w Małopolsce Sucha Beskidzka – 13-krotne przekroczenie. W tych dwóch miejscach odnotowano również najwyższe w województwie liczby dni z przekroczeniem dopuszczalnych stężeń PM10.

To właśnie emisja z ogrzewania gospodarstw domowych odpowiada za około połowę emitowanych w Polsce pyłów PM10 i aż 84% rakotwórczego benzo[a]pirenu. Dlatego też wdrożenie sprawnego programu dopłat do wymiany „kopciuchów” powinno stanowić podstawowe antysmogowe działanie rządu. Niestety, Program Czyste Powietrze, który oferuje tego typu dopłaty, nie działa jak należy. W pierwszym roku działania programu podpisano zaledwie 35 000 umów na wymianę kotłów, realizując około 1 % celu. Rząd musi również pilnie uruchomić wsparcie do wymiany kotłów w domach wielorodzinnych – obecnie mieszkańcy kamienic nie mogą skorzystać z dotacji na wymianę ogrzewania, a w wielu miejscowościach z czołówki rankingu znaczna część „kopciuchów” znajduje się właśnie w domach wielorodzinnych.

Informacje na temat dostępnych programów wsparcia można znaleźć na stronie www.wymienpiec.pl