Podczas seminarium w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii w dniu 13 czerwca 2018 r. przedstawiciele Krakowskiego Alarmu Smogowego zaprezentowali wnioski z najnowszego raportu „Domy ubóstwa. Warunki mieszkaniowe osób ubogich” przygotowanego przez KAS i firmę doradczą PwC.

W panelu dyskusyjnym wzięli udział: minister rodziny, pracu i polityki społecznej Elżbieta Rafalska, pełnomocnik PRM ds. programu "Czyste powietrze" Piotr Woźny, Anna Dworakowska i Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego oraz Piotr Lewandowski z Instytutu Badań Strukturalnych.

Aż 2/3 osób zgłoszonych do programu Szlachetna Paczka mieszka w domach jednorodzinnych, z czego 60% jest zupełnie nieocieplona. Zdecydowana większość zabudowań jednorodzinnych, bo aż 90%, jest ogrzewana za pomocą paliw stałych, węgla i drewna – wynika z raportu „Domy ubóstwa. Warunki mieszkaniowe osób ubogich” przygotowanego przez Krakowski Alarm Smogowy i firmę doradczą PwC. Jak podkreślają eksperci, walka z ubóstwem energetycznym jest jednym z ważniejszych elementów skutecznej strategii poprawy jakości powietrza w Polsce.

Krakowski Alarm Smogowy oraz firma doradcza PwC, we współpracy ze Stowarzyszeniem Wiosna, przeprowadziły badania stanu energetycznego domów beneficjentów programu Szlachetna Paczka. Objęło ono 705 lokali mieszkalnych z terenu województwa małopolskiego. W badaniach skupiono się na źródłach ciepła oraz stanie energetycznym budynków.

„Uzyskane wyniki pokazują, że znaczenie programów wspierających wymianę źródeł ciepła i termomodernizację budynków zamieszkiwanych przez osoby uboższe jest znacznie szersze niż poprawa jakości powietrza. Dzięki tym inwestycjom osoby te uzyskają dostęp do godnych warunków mieszkaniowych, np. ciepłej bieżącej wody, ścian wolnych od zagrzybienia czy odpowiednio dogrzanych pomieszczeń.” – mówi Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Tym, co najlepiej i najdobitniej obrazuje stan wielu budynków oraz lokali, w których mieszkają osoby ubogie, jest skala braku dostępu do ciepłej wody w kranie. W przypadku aż 27% domów jednorodzinnych brakuje centralnego systemu przygotowywania ciepłej wody – woda podgrzewana jest w garnkach przede wszystkim z wykorzystaniem pieców kaflowych lub kóz, a w budynkach podłączonych do sieci gazowej używa się w tym celu kuchenek gazowych. Dodatkowo, w aż 24% domów jednorodzinnych oraz 10% mieszkań w budownictwie wielorodzinnym głównym źródłem ciepła są stare piece kaflowe. Ich średni wiek to 40 lat.

„Analiza ubóstwa energetycznego rodzin z terenu Małopolski to pierwszy krok w kierunku rzeczywistego uświadomienia skali problemu i konieczności pracy u podstaw. Zły stan techniczny wielu budynków, nieodpowiedni rodzaj ogrzewania w domach czy brak środków na zmianę tego stanu rzeczy przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza. Opisanie zjawiska jest podstawą do opracowania konkretnego planu działania, w realizację którego powinny włączyć się wszystkie podmioty, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i centralnym, którym zależy na poprawie obecnej sytuacji” – mówi Bartosz Jasiołek, partner w PwC.

Dane zebrane w raporcie pokazują, że aż 59% badanych domów nie ma żadnego ocieplenia. Kolejne 14% ma ocieplone tylko niektóre ściany. Co trzecia ankietowana osoba, która mieszka w takim domu, skarżyła się na zimno. Nieco lepiej, ale wciąż źle, było w budynkach wielorodzinnych, gdzie na to samo skarżyło się 20 proc. pytanych.

„Z perspektywy walki z zanieczyszczeniem powietrza niezwykle istotny jest rodzaj i stan używanych urządzeń grzewczych. 90% domów jednorodzinnych, które były przedmiotem badania, jest ogrzewane piecami na paliwa stałe. W połowie takich domów był kocioł zasypowy na węgiel, tzw. kopciuch, którego średni wiek wynosił 13 lat. W 24% ciepło zapewnia piec kaflowy, który ma przeciętnie 40 (sic!) lat. Stare piece kaflowe da się znaleźć także w 10 proc. lokali w domach wielorodzinnych. Aby sytuacja uległa poprawie potrzebny jest kompleksowy, ogólnokrajowy program wsparcia dla osób uboższych w wymianie źródeł ciepła i ociepleniu budynków.” – dodaje Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy.

Pełną wersję raportu oraz jego skrócona wersję można znaleźć TUTAJ