Miniprzewodnik adresowany jest do wszystkich, którzy pragną zaznajomić się z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi zanieczyszczenia powietrza, nie tylko we Wrocławiu.

Spotkanie ze młodzieżą szkolną

W Zakopanem zanieczyszczenie powietrza czterokrotnie przekroczyło dopuszczalną wartość i, tym samym, osiągnęło poziom informowania o zanieczyszczeniu. Władze powinny wydać 4 stycznia ostrzeżenia dla mieszkańców zimowej stolicy Polski.

Ze względu na bardzo duże zanieczyszczenie powietrza 3 stycznia 2016 w Zakopanem został przekroczony tzw. poziom informowania społeczeństwa. Stężenie pyłu zawieszonego PM10 było ponad czterokrotnie wyższe niż dopuszczalna wartość (50 ug/m3) i wynosiło aż 223 ug/m3. Poziom informowania o zanieczyszczeniach wynosi 200 ug/m3. Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego powinno dziś wydać ostrzeżenia dla turystów i mieszkańców Zakopanego.

Zanieczyszczenie powietrza w Zakopanem pochodzi z tak zwanej niskiej emisji, czyli pozaklasowych domowych kotłów opalanych węglem złej jakości. Przyjęty przez sejmik województwa małopolskiego w 2013 roku Program Ochrony Powietrza zakładał, że do końca roku 2015 w Zakopanem zlikwidowane zostanie 496 pieców węglowych, a do roku 2023 roku pozostałe 2230 palenisk. Niestety władze Zakopanego nie realizują postanowień Wojewódzkiego Programu Ochrony Powietrza.

W roku 2014 w Zakopanem zlikwidowano zaledwie sześć pieców, a w roku 2015 – tylko 15. To 4% założonego planu.

Epizod smogowy w Zakopanem utrzymuje się nieprzerwanie od 30 grudnia. Każdego dnia wartość pyłów w powietrzu przekracza tam poziom 100 ug/m3. To dwukrotne przekroczenie dopuszczalnej normy. Tak duże zanieczyszczenie wywoływałoby alarm smogowy w innych krajach europejskich – w Czechach, na Węgrzech, we Włoszech czy we Francji.

W Polsce poziom alarmowy ustanowiono na poziomie wielokrotnie wyższym niż w innych państwach UE. Ogłaszany jest on dopiero przy przy zanieczyszczeniu pyłem wynoszącym 300 ug/m3 (poziom informowania to 200 ug/m3).

Ostatnie epizody smogowe we Włoszech przy zanieczyszczeniach dużo niższych niż w Polsce (stężenia pyłów PM10 wynoszące 75 – 100 ug/m3), zmobilizowały władze do przygotowania krajowego planu walki ze smogiem. Takie epizody smogowe są w Zakopanem (i innych miejscowościach Polski) codziennością w sezonie zimowym i nie wywołują żadnej reakcji ze strony władz.

31 grudnia 2015 roku opublikowany został najnowszy raport Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przedstawiający zanieczyszczenie powietrza rakotwórczymi i mutagennymi zanieczyszczeniami w polskich miastach. W którym mieście oddycha się najlepiej?

Raport opisuje zanieczyszczenie wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi (WWA) w roku 2014. Dane dla stężeń B(a)P pochodzą z badań wykonanych na 134 stacjach w Polsce, w których prowadzony był monitoring jakości powietrza w roku 2014. Stan zanieczyszczenia powietrza w Polsce wyłaniający sią z raportu jest zatrważający. Na 98% stacji pomiarowych norma rocznego stężenia dla benzo[a]pirenu (BAP), uznawanego za wskaźnik zanieczyszczenia wszystkimi WWA, została przekroczona. Największe zanieczyszczenie powietrza tymi związkami odnotowano w miastach południowej i centralnej Polski. Na niektórych ze stacji pomiarowych średnie roczne stężenie wyniosło 1700 % normy

Okazuje się, że wbrew powszechnej opinii, to nie największe miasta i metropolie w Polsce charakteryzują się najgorszą jakością powietrza. Wynika to z faktu, że to w małych miastach częściej stosowane jest ogrzewanie budynków paliwami złej jakości wykorzystujące piece i kotły nie spełniające żadnych norm. To właśnie spalanie paliw stałych (węgla i drewna) w domowych piecach i kominkach jest głównym źródłem rakotwórczych WWA. Według szacunków Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE) aż 87% unoszących się w powietrzu rakotwórczych cząsteczek WWA pochodzi z domowych palenisk i związane jest z ogrzewaniem budynków. Dla porównania: z koksowni pochodzi 9% zanieczyszczeń WWA, a z transportu tylko 2%.

Miasta o najgorszym powietrzu

Miastem o największym zanieczyszczeniu powietrza jest Nowa Ruda w woj. dolnośląskim, gdzie zanotowano rekordową wartość stężenia BAP – 17.0 ng/m3! W tej miejscowości w pierwszej połowie stycznia 2014 roku dopuszczalne stężenia zanieczyszczenia przekroczone były aż 60-krotnie!

Jeśli chodzi o województwa, to najgorzej jest w małopolskim, gdzie średnie roczne stężenie BAP wynosiło w miastach aż 7,47 ng/m3. Co ciekawe, województwo łódzkie ma gorsze powietrze niż śląskie, chociaż w obydwu normy zostały przekroczone (Odpowiednio 7,18 ng/m3 i 6,58 ng/m3). Dla przypomnienia – norma zanieczyszczenia to 1 ng/m3.

15 najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce (średnioroczny poziom B[a]P) – norma 1 ng/m3

1.Nowa Ruda  – 17 ng/m3

2.Opoczno – 15  ng/m3

3.Nowy Targ – 15 ng/m3

4.Rybnik – 12 ng/m3

5.Sucha Beskidzka – 11 ng/m3

6.Proszowice – 10,0 ng/m3

7.Nowy Sącz – 10,0 ng/m3

8.Tomaszów Mazowiecki – 9,8 ng/m3

9.Godów – 9,6 ng/m3

10.Zakopane – 9,1 ng/m3

11.Brzeziny – 9,1 ng/m3

12.Miechów – 9,0 ng/m3

13.Zabrze – 8,7 ng/m3

14.Rabka Zdrój – 8,1 ng/m3

15.Otwock – 8,0 ng/m3

Dane: Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska

Miasta o najczystszym powietrzu

Według danych Państwowego Monitoringu Środowiska jedynym miastem spełniającym normy jakości powietrza jest Słupsk (0.99 ng/m3). Najlepsze pod względem czystości powietrza są miasta w woj. podlaskim (średnia 1,94 ng/m3) Nieco gorzej jest w woj. pomorskim (średnia 2,44 ng/m3)i warmińsko -mazurskim (średnia 2,68 ng/m3). Warto zwrócić uwagę, że powietrze w województwach uchodzących za najczystsze w Polsce ponad dwukrotnie przekracza normy czystości.

15 miast o najczystszym powietrzu (średnioroczny poziom B[a]P) – norma 1 ng/m3

1. Słupsk – 0.99 ng/m3

2. Działoszyn – 1,0 ng/m3

3. Liniewko – Kościerskie – 1,3 ng/m3

4. Gdynia– 1,4 ng/m3

5. Władysławowo – 1,6 ng/m3

6. Kwidzyn – 1,7 ng/m3

7. Koszalin – 1,7 ng/m3

8. Zamość – 1,8 ng/m3

9. Suwałki – 1,8 ng/m3

10. Gdańsk– 1,8 ng/m3

11. Szczecin – 1,9 ng/m

12. Olsztyn – 2,0 ng/m3

13. Leszno – 2,0 ng/m3

14. Lublin – 2,1 ng/m3

15. Białystok – 2,1 ng/m3

Dane: Państwowy Monitoring Środowiska – Inspekcja Ochrony Środowiska

Polska jest niekwestionowanym liderem jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza benzo[a]pirenem. Średnie stężenie tej substancji dla całego kraju sięga 600% normy. W Czechach jest to 150% normy, na Słowenii około 120%. W większości krajów europejskich stężenia B[a]P pozostają w normie.

6 grudnia, w Mikołajki rozdawaliśmy słoiki z certyfikowanym czystym powietrzem. Akcja "Czyste powietrze na Święta" przeprowadzona była jednocześnie w 9 innych miejscowościach w Polsce przez lokalne Alarmy Smogowe zrzeszone w Polskim Alarmie Smogowym. Spotkała się ona z bardzo szerokim nagłośnieniem w mediach lokalnych. ogólnopolskich i społecznościowych.

„Drogi Mikołaju, nie proszę Ciebie o nową zabawkę, chciałabym tylko, by w naszym mieście było czyste powietrze. Czy możesz przynieść nam czyste powietrze?” – taką prośbą dziecka zaczyna się film, którym Polski Alarm Smogowy promuje mikołajkową akcję „Czyste powietrze na Święta”.

LINK DO FILMU: https://www.youtube.com/watch?v=8EETwt6jR7g&feature=youtu.be

Akcja przeprowadzona zostanie we współpracy i w porozumieniu ze Świętym Mikołajem, który rozdawać będzie certyfikowane czyste powietrze. Słoiczki ze świeżym powietrzem opatrzone stosowną akcyzą i certyfikatem Polskiego Alarmu Smogowego będzie można było otrzymać podczas akcji, która odbyła 5 i 6 grudnia w 9 miastach w Polsce.

Lokalne Alarmy Smogowe uważają, że problem zanieczyszczenie powietrza w ich miastach wymaga natychmiastowego rozwiązania. Polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej. Spośród najbardziej 10 zanieczyszczonych miast w UE aż sześć znajduje się w Polsce. Poziom zanieczyszczenia pyłami zawieszonymi i rakotwórczym benzo(a)pirenem wielokrotnie przekracza dopuszczalne poziomy. Niestety, nie spotyka się to z właściwą reakcją władz lokalnych i wojewódzkich.

Czyste powietrze na Święta!