Przeanalizowaliśmy statystyki działania programu Czyste Powietrze w roku 2019 w województwie śląskim i głównych miastach Zagłębia Dąbrowskiego. Z niepokojem obserwujemy jednak nieefektywności działania tego programu, które skutkują tym, iż w roku 2019 zdołano podpisać zaledwie 5 552 umów na wymianę starych palenisk w naszym województwie. Poniżej pełna treść apelu przesłanego dziś do: Tomasz Bednarek – Prezes Zarządu, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach

Dotyczy: Poprawy skuteczności działania programu Czyste Powietrze w województwie śląskim.

Szanowny Panie Prezesie,

Ponad rok temu dużą nadzieją przyjmowaliśmy uruchomienie programu Czyste Powietrze, który miał znacząco pomóc w likwidacji szacowanych na 700 tys kotłów oraz docieplenie podobnej liczby domów jednorodzinnych w województwie śląskim w perspektywie do roku 2029. Program ten ma kluczowe znaczenie dla poprawy jakości powietrza w naszym województwie, gdyż emisja z ogrzewania domów jest główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym oraz rakotwórczym benzo[a]pirenem.

Przeanalizowaliśmy statystyki działania programu Czyste Powietrze w roku 2019 w województwie śląskim i głównych miastach Zagłębia Dąbrowskiego. Z niepokojem obserwujemy jednak nieefektywności działania tego programu, które skutkują tym, iż w roku 2019 zdołano podpisać zaledwie 5 552 umów na wymianę starych palenisk w naszym województwie. W tym tempie wymiana wszystkich kotłów na ekologiczne ogrzewanie w naszym województwie nastąpi za około 100 lat!

Program jest słuszny w swoich założeniach, jednak jego konstrukcja nie pozwala na osiągnięcie zakładanych efektów. Wynika to ze skomplikowanych procedur wnioskowania o dotacje oraz z niewydolnej sieci dystrybucji pomocy, co skutkuje oceną wniosków przeciągającą się przez wiele miesięcy. W efekcie w roku 2019 zrealizowano zaledwie 8,0% założonego na ten rok celu (700 tys kotłów do wymiany w 10 lat w województwie śląskim). Np. w Sosnowcu, mieście gdzie do likwidacji jest około 14.000szt kotłów podpisano z beneficjentami w roku 2019 zaledwie 33 umowy.

Działanie program Czyste Powietrze musi zostać gruntownie zmienione – wnioski aplikacyjne powinny zostać uproszczone, czas ich rozpatrywania skrócony, a w dystrybucję dotacji powinny zostać włączone również bezpośrednio gminy i banki. Większe wsparcie finansowe powinno być oferowane do tych typów ogrzewania, które nie tylko przyczyniają się do zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza, ale również są korzystne z punktu widzenia ochrony klimatu.

W związku z powyższym zwracamy się do Pana Prezesa o przeprowadzenie pilnych reform w programie Czyste Powietrze w naszym województwie. W szczególności postulujemy:

• Uproszczenie wniosków aplikacyjnych, które są zbyt skomplikowane i nieprzyjazne dla beneficjentów,
• Stworzenie szerokiej sieci dystrybucji (miejsc, w których można złożyć wniosek o dotację i podpisać umowę) obejmujących: banki, gminy, zakłady energetyczne, itd.
• Skrócenie czasu oceny wniosków. Obecnie czas między złożeniem wniosku a podpisaniem umowy wynosi nawet 200 dni. Czas oceny nie powinien przekraczać kilku dni roboczych,
• Objęciem programem budynków wielorodzinnych.
• Stworzenie listy produktów i urządzeń kwalifikujących się do programu zgodnie z zaleceniami ekspertów Komisji Europejskiej,
• Uruchomienie w województwie śląskim kampanii społecznej zachęcającej do wymiany starych źródeł ciepła i docieplenia domów,
• Uruchomienie szkoleń zawodowych dla instalatorów nowych źródeł ciepła.

Sukcesem i oznaką prawidłowego działania programu czyste Powietrze będzie doprowadzenie do kilkukrotnego zwiększenia liczby podpisanych umów w województwie śląskim od najbliższego roku do liczby między 50 a 70 tysięcy każdego roku.