W bardzo wielu warsztatach samochodowych do ogrzewania używane są kotły, w których paliwem jest zużyty olej silnikowy. Proces spalania zużytego oleju silnikowego jest na tyle powszechny i akceptowalny, że producenci bez przeszkód reklamują takie urządzenia do jego spalania.

Obecnie ani sprzedawanie takich urządzeń, ani palenie przepalonym olejem nie wywołuje reakcji władz odpowiedzialnych za czystość powietrza.

Tymczasem, spalanie zużytego oleju jest wykroczeniem i podlega karze aresztu albo grzywny.

Podstawą prawną jest USTAWA z dnia 14 grudnia 2012 r.o odpadach, Dz.U.2013.21 z dnia 2013.01.08.

Art. 191. [Naruszenie nakazu termicznego przekształcania odpadów w spalarni odpadów lub współspalarni odpadów]

„Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny.”

Art. 155. [Nakaz prowadzenia termicznego przekształcania odpadów w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów]

Termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów, z zastrzeżeniem art. 31.

Profesor Adam Grochowalski z Politechniki Krakowskiej tak komentuje obecną sytuację: zużyty olej silnikowy jest odpadem niebezpiecznym i musi być utylizowany tak, jak nakazuje prawo. A więc: albo zwrócony do rafinerii celem jego rafinacji i powtórnego użycia, albo spalony w wyspecjalizowanej spalarni odpadów niebezpiecznych.

Zużyty olej silnikowy zawiera metale ciężkie, m.in. kadm, ołów, arsen, bar i chrom. Metale te ścierają się z ruchomych części silnika i dostają do oleju. Inne metale ciężkie wchodzą w skład oleju i mają na celu polepszenie jego parametrów (np. bar).

Zużyty olej może również zawierać związki chloru i bromu. Ich obecność sprawia, że w procesie spalania takiego oleju powstają bardzo szkodliwe dla zdrowia ludzkiego związki chloroorganiczne i bromoorganiczne, w tym związki z grupy dioksyn. Może również wydzielać się żrący i szkodliwy gaz – chlorowodór. Spalanie przepracowanego oleju silnikowego oznacza także wysoką emisję wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz pyłu zawieszonego.

Ilość szkodliwych substancji emitowanych podczas spalania oleju silnikowego może być znacznie wyższa, jeśli olej taki jest zanieczyszczony lub celowo zmieszany z innymi substancjami: rozpuszczalnikami czy olejami innego typu, np. olejami transformatorowymi.

Wdychanie dymu z przepracowanego oleju ma wyjątkowo negatywny wpływ na układ nerwowy (w szczególności w przypadku kadmu i ołowiu). Chrom oraz substancje z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych mają działanie rakotwórcze. Związki z grupy dioksyn zaburzają gospodarkę hormonalną i płodność u osób dorosłych.

W przypadku narażenia kobiet w ciąży, wszystkie wymienione substancje bardzo negatywnie wpływają na rozwijający się płód, m. in. mogą upośledzać rozwój układu nerwowego.

Nie ma żadnej gwarancji, że używany w celach opałowych przepracowany olej silnikowy nie zawiera niebezpiecznych dla zdrowia metali ciężkich oraz chloru i bromu. Tym bardziej konieczne jest utylizowanie tego odpadu, a nie spalanie jego w kotłach. Warsztaty samochodowe umiejscowione są najczęściej w gęsto zaludnionych rejonach miasta. Toksyczne spaliny z kotłów na przepracowany olej są więc realnym zagrożeniem zdrowia i życia mieszkańców miast Polski.